Prawo Humphreya, znane również jako efekt stonogi lub syndrom stonogi, jest prawem tylko z nazwy. Oznacza to, że zostało dogłębnie przeanalizowane i jest weryfikowane w praktyce, ale nie jest poparte eksperymentami ani szczegółowymi badaniami, które go jako takie potwierdziły.
Pomysłodawcą prawa Humphreya był psycholog George Humphrey. Norma ta była wspomniana w jego dziele „Historia umysłu człowieka” i jest opisana w następujący sposób: „świadome skupienie uwagi na wykonywanym zadaniu automatycznie może utrudnić jego wykonanie”.
Tak więc prawo Humphreya stwierdza, że jeśli dana osoba rozwinęła wystarczające umiejętności, aby zrobić coś automatycznie, myślenie o tej czynności osłabia wydajność człowieka. Ale co to ma wspólnego ze stonogą? Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej.
„Dobrze oznaczona ścieżka do wiedzy jest otwarta dla każdego, kto chce podjąć wysiłek, aby nią podążać, chociaż nikt nigdy nie dotrze do jej końca”.
-Hans Cloos-
Dylemat stonogi
Formułując prawo Humphreya, autor zainspirował się popularnym wierszem o stonodze. Humphrey w świetle tekstu dokonał następującej refleksji: „Żaden fachowiec nie musi stale zwracać uwagi na rutynową pracę.”
Oto wiersz, a właściwie jego część, która zainspirowała sformułowanie prawa Humphreya.
„Stonoga była szczęśliwa – całkiem!
Dopóki ropucha w zabawie
Nie spytała: „Która noga porusza się po której?”
To wątpliwości w niej takie rodzi,
Upadła wyczerpana w rowie,
Nie wiedząc, jak się chodzi”.
Jak widać, odzwierciedlenie tego przykładu w psychologii jest co najmniej ciekawe. Zostało podjęte przez kilku psychologów i filozofów, którzy potwierdzili słuszność prawa Humphreya. Psychoanalityk Theo L. Dorpat powiedział, że pytanie brzmiące „Co jest nie tak z Twoją trzydziestą czwartą lewą stopą?” może być śmiertelne dla stonogi.
Prawo Humphreya i świadoma myśl
Na pierwszy rzut oka prawo Humphreya może wydawać się sprzeczne. W końcu, jak to możliwe, że poświęcanie większej uwagi, a tym samym zwiększanie ilości zasobów umysłowych, które wkładasz w daną czynność, może w końcu pogorszyć Twoją wydajność, gdy intuicja podpowiada Ci, że powinno być odwrotnie? Nasuwa się pytanie, czy Twoja świadomość Ci pomaga, czy szkodzi?
Ludzki mózg jest złożonym organem, o którym wciąż musimy się wiele nauczyć. W tym konkretnym przypadku refleksja nad stonogą pozwoliła nam lepiej zrozumieć ludzki umysł.
Prawo Humphreya i dylemat stonogi zostały wyjaśnione, ponieważ wbrew temu, co podpowiada nasza intuicja, nasze zdolności osiągają maksymalny wyraz, gdy stają się nieświadome. Zaproponowano istnienie piramidy umiejętności w następującej kolejności:
- Nieświadoma niekompetencja. Punkt, w którym nie wiesz, jak coś zrobić i nie wiesz, że nie wiesz.
- Świadoma niekompetencja. Moment, w którym odkrywasz, że nie wiesz, jak coś zrobić i dlatego zaczyna się proces uczenia się.
- Świadoma kompetencja. Uczysz się coś robić i masz świadomość, że się tego nauczyłeś.
- Kompetencje nieświadome. Najwyższy punkt piramidy i to, co można by nazwać mistrzostwem. Innymi słowy, jesteś w stanie zrobić coś bez zastanowienia.
Przerwa
Po osiągnięciu poziomu kompetencji nieświadomych pojawia się prawo Humphreya. Jednym z przykładów jest pisanie na klawiaturze komputera. Wiele osób jest w stanie to zrobić bez zastanowienia. Jeśli jednak zostanie im zadane pytanie, gdzie jest konkretna litera, mogą się wahać. Co więcej, jeśli na przykład ktoś zostanie poproszony o wpisanie tylko jednego „p”, ich czas odpowiedzi prawdopodobnie gwałtownie wzrośnie, a nawet mogą się pomylić.
Na szczycie piramidy naszych procesów psychologicznych znajduje się intuicja. Ta nieświadoma kompetencja jest wynikiem szeroko rozwiniętej umiejętności lub wiedzy, dzięki której możemy nawet przewidywać zdarzenia bez wcześniejszego rozumowania.
Przerwa nie zawsze jest negatywna, ani nie zawsze szkodzi wydajności. Gdy czegoś nauczyliśmy się niepoprawnie, w pewnym momencie trzeba przełamać automatyzm i wygenerować błąd, aby zrestartować proces i rozpocząć ponowne uczenie się.
Bibliografia
Wszystkie cytowane źródła zostały dokładnie sprawdzone przez nasz zespół, aby zapewnić ich jakość, wiarygodność, trafność i ważność. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i posiadającą dokładność naukową lub akademicką.
- Caneda, M. C. (2005). De hormigas y personas: management para la complejidad y el caos organizativo. ESIC Editorial.
- Pagone, G. T. (2010). Centipedes, liars and unconscious bias. JUDICIAL REVIEW, 9(4), 433-444.