Poczucie własnej wartości to ogólnie rzecz biorąc sposób, w jaki postrzegamy samych siebie. Z tego też powodu wypadałoby tę cechę intensywnie rozwijać w sobie. W tym celu wystarczy po prostu o siebie dbać i się szanować. Poczucie własnej wartości jest jednym z podstawowych aspektów wpływających na jakość naszego życia.
Poczucie własnej wartości jest jednym z kluczy do zrozumienia zarówno siebie, jak i innych osób z naszego otoczenia. Stanowi ono cały fundament naszej tożsamości. Jest także naszym głównym źródłem wsparcia.
A czym konkretniej jest poczucie własnej wartości?
“ Najgorszą rzeczą, jaka może przytrafić się człowiekowi to źle pomyśleć o sobie samym.”
Goethe
Każdy człowiek dysponuje dwoma niezwykle istotnymi cechami kształtującymi jego własną osobowość. Są to wiara we własne siły i poczucie własnej wartości. Jak twierdzi kanadyjski psychoterapeuta Nathaniel Branden, oba przymioty są sumą naszego zaufania we własne możliwości i szacunku dla samego siebie.
To wyjątkowo intymne doświadczenie, które zlokalizowane jest w najgłębszym zakamarku naszej psychiki. Określa ono, co sądzimy o nas samych, jak się czujemy sami ze sobą, natomiast nie ma wpływu na sposób postrzegania nas przez innych ludzi.
Poczucie własnej wartości zaczyna rozwijać się już w trakcie pierwszych lat naszego życia. W tym okresie nasi rodzice mogą nas wychowywać i uczyć wskazując zachowania dopuszczalne, niebezpieczne, a także takie, które mogą spowodować gniew lub niechęć innych osób.
Zatem można ogólnie stwierdzić, że wzorce osobowości i zachowania u dzieci są określane zgodnie z kryteriami przyjętymi przez ich rodziców. Taka sytuacja z kolei określa optymalną dla nich ścieżkę życia i wskazuje jednocześnie na co sobie mogą pozwolić, a co nie należy do zachowań społecznie akceptowalnych.
To z kolei wraz z zmiennymi czynnikami kształtującymi charakter oraz osobowość tworzy szerokie spektrum cech, które określane jest jako poczucie własnej wartości.
Przeczytaj też: Kochać siebie, by móc pokochać innych
W jakim przypadku na tym polu mogą pojawić się problemy?
Zdanie, jakie mamy o nas samych wpływa znacząco na wszystkie nasze najważniejsze decyzje i wybory ścieżek życiowych. Tym samym kształtuje praktycznie całe życie, jakie mamy i kierunek, w jakim ono podąży. Dlatego też poczucie własnej wartości jest niezwykle istotną kwestią, jako że może mieć wpływ na dosłownie każdy aspekt naszego życia.
Jeśli cechuje nas poczucie niskiej wartości, innymi słowy mamy niską samoocenę, to w konfrontacji z otaczającą nas rzeczywistością kieruje nami głównie obawa i niepewność. Naszym nieodłącznym towarzyszem jest uczucie odrzucenia, pogardy i niezadowolenia skierowanych w stronę nas samych. Z
apewne nieustannie dopuszczamy do siebie myśli o tym, że jesteśmy niewiele warci i nieustannie kryjemy się za murem nieufności, która jednocześnie zniechęca do nas inne osoby.
Poczucie własnej wartości na bardzo niskim poziomie powoduje u nas nadmierną wrażliwość na krytykę, zarówno pochodzącą z zewnątrz, jak i od wewnątrz. Dlatego też bez osiągnięcia określonego pewnego poziomu naszej samooceny nie będziemy w stanie spełnić wielu naszych potrzeb i marzeń. Nieustanne osądzanie siebie samego i krytykowanie powoduje wiele niepotrzebnego bólu emocjonalnego.
W rzeczy samej niskie poczucie własnej wartości potrafi skutecznie przysłonić naszą prawdziwą osobowość. Będzie przy tym kreować całkowicie fałszywy wizerunek naszej osoby dla świata zewnętrznego. Obraz taki koncentruje się na tych cechach, które według nas osoby z naszego otoczenia u nas widzą.
Potrzeba akceptacji
Szukamy jednocześnie wszelkich oznak akceptacji, co jednak może działać jako miecz obosieczny. Wynika to z tego, że jeśli rzeczywiście już taką akceptację dostrzeżemy, to i tak wywoła u nas jedynie poczucie fałszywego, nieszczerego uznania. A to z kolei może powodować dodatkowe wzmocnienie kiepskiego zdania na temat nas samych.
Tak czy inaczej, jesteśmy uzależnieni od tego, co sądzą o nas inni, ponieważ nasza własna ocena nie jest dla nas wystarczająca. I w zależności od tego, jak inni ludzie nas traktują, tak też kształtujemy poczucie własnej wartości.
Przeczytaj też: Emocjonalna niezależność – 24 cytaty
Większość osób szuka zaufania i szacunku dla nich samych w dowolnym miejscu, innym niż ich własne wnętrze. I dlatego też wszelkie tego typu starania nie mają szansy powodzenia. Po prostu zapominamy wtedy, że wszelkie narzędzia i umiejętności niezbędne do określenia tego, kim jesteśmy i czy lubimy nasz własny wizerunek, czy też nie, spoczywają w naszych własnych rękach. Sekret tkwi w tym, aby nie osądzać siebie pochopnie.
Według Nathaniela Brandena, silne poczucie własnej wartości można zbudować pamiętając o następujących kwestiach:
- Żyj w pełni świadomie.
- Naucz się akceptować siebie samego.
- Pozbądź się nieuzasadnionego poczucia winy.
- Żyj odpowiedzialnie.
- Żyj autentycznie, tak jak Ty chcesz.
- Pomóż kształtować poczucie własnej wartości u innych, szczególnie przyjaciół i znajomych.
Poczucie własnej wartości nie jest określone odgórnie przez sukcesy na niwie zawodowej lub społecznej, jakie możemy osiągnąć, sylwetkę naszego ciała lub popularność, jaką cieszymy się w otoczeniu. Nie zależy ono od niczego będącego poza naszą kontrolą. Wręcz przeciwnie, w całości jest uzależnione od naszej własnej racjonalności, odpowiedzialności i uczciwości.
Jeśli nie będziemy analizować poziomu naszego własnego poczucia własnej wartości, nikt inny nie zrobi tego za nas. Zatrzymywanie się i obserwowanie tego, jacy jesteśmy i jak siebie samych oceniamy jest fundamentalną częścią zrozumienia pułapek, jakie stawiamy sobie na własnej ścieżce wiodącej przez życie.
“Miłość do siebie samego jest punktem wyjścia do stworzenia kogoś, kto czuje się na siłach, aby podjąć odpowiedzialność za własne istnienie.”
-Viktor Frankl-