Otępienie czołowo-skroniowe a choroba Alzheimera

Mówienie o demencji może czasami prowadzić do zamieszania. Ile jest rodzajów demencji? Czym się od siebie różnią? W rzeczywistości istnieje wiele rodzajów demencji, ale tutaj skupiliśmy się na dwóch: chorobie Alzheimera i zjawisku jakim jest otępienie czołowo-skroniowe.

Co zatem rozróżnia otępienie czołowo-skroniowe od choroby Alzheimera? Podamy tutaj dziewięc z nich w odniesieniu do różnych zmiennych: wieku zachorowania, zmienionych funkcji poznawczych, zmian w osobowości, lokalizacji zmian i innych. Skupimy się na objawach oraz na wpływie na życie osoby dotkniętej daną formą demencji.

Otępienie czołowo-skroniowe a choroba Alzheimera – czym się różnią?

Jakie różnice pojawiają się między chorobą Alzheimera a otępieniem czołowo-skroniowym? Opowiemy ci o tym w dalszej części artykułu.

Wiek, w jakim pojawia się demencja

Pierwsza z różnic między chorobą Alzheimera a otępieniem czołowo-skroniowym wiąże się z wiekiem wystąpienia każdej z tych form demencji. I tak, o ile choroba Alzheimera pojawia się zwykle po 65. roku życia (a częstość jej występowania wzrasta wraz z wiekiem), to otępienie czołowo-skroniowe pojawia się między 40 a 70 rokiem życia, czyli znacznie wcześniej.

Co więcej, częstość występowania otępienia czołowo-skroniowego nie zwiększa się z wiekiem, jak ma to miejsce w przypadku choroby Alzheimera.

Rodzaje i umiejscowienie zmian

Istnieją również różnice w lokalizacji zmian demencyjnych. Tak więc w chorobie Alzheimera pojawiają się one po wewnętrznej stronie płata skroniowego, zwłaszcza w hipokampie, skąd rozprzestrzeniają się na cały płat skroniowy, ciemieniowy i czołowy.

W przypadku otępienia czołowo-skroniowego  jak sama nazwa wskazuje, zmiany pojawiają się w płatach czołowych i skroniowych.

Jeśli chodzi o chorobę Alzheimera, oprócz obecności białek tau (splątek neurofibrylarnych) i białek amyloidowych (znanych jako płytki neurytyczne), obserwujemy stopniową utratę neuronów i synaps.

W otępieniu czołowo-skroniowym oprócz pojawienia się białek tau również dochodzi do utraty neuronów i synaps. Jednak pojawiają się inne elementy, których nie identyfikujemy w chorobie Alzheimera: wybrzuszone neurony i czasami ciała Picka.

Wreszcie białka amyloidu i płytki neurytyczne typowe dla choroby Alzheimera nie pojawiają się w zjawisku jakim jest otępienie czołowo-skroniowe.

Otępienie czołowo-skroniowe a choroba Alzheimera – objawy

Inna różnica między chorobą Alzheimera a otępieniem czołowo-skroniowym ma związek z towarzyszącymi im objawami. Zacznijmy od choroby Alzheimera. Jakie objawy pojawiają się najczęściej?

• Rozpoczyna się utratą pamięci i zdolności uczenia się nowych informacji.
• Występuje utrata orientacji w odniesieniu do czasu i miejsca.
• Pojawiają się trudności językowe.
• U pacjenta następuje zmiana osobowości, pojawiają się również zaburzenia zachowania.
• Mogą pojawić się halucynacje (zwykle słuchowe) i urojenia.

Gdy z kolei pojawia się otępienie czołowo-skroniowe objawy mogą się nieco różnić. Wśród nich można wymienić:

• Pamięć na początku nie zawodzi, w przeciwieństwie do tego, co dzieje się w chorobie Alzheimera.
• Zaburzenia osobowości (jak w chorobie Alzheimera).
• Występowanie nienormalnych zachowań.
• Pacjent może przejawiać apatię lub nadpobudliwość, a także powtarzalne czynności.
• Następuje utrata uczuciowości wobec innych.
• Występuje emocjonalne zubożenie, a także zobojętnienie wobec otoczenia.
• Pojawiają się trudności językowe, podobnie jak w chorobie Alzheimera.

Wczesne objawy

W chorobie Alzheimera pierwszymi objawami, które się pojawiają, są zaburzenia pamięci i dezorientacja. Natomiast w przypadłości, jaką jest otępienie czołowo-skroniowe pierwszymi objawami są zmiana osobowości i nieskrępowane zachowanie.

Samoświadomość a otępienie czołowo-skroniowe

Wgląd to zjawisko poznawcze, które obejmuje właśnie samoświadomość. Termin ten jest używany w terapii klinicznej w odniesieniu do zdolności pacjenta do bycia świadomym tego, co się z nim dzieje. W psychoterapii, według Seguí (2015), wgląd służy do przeprowadzania sesji terapeutycznych.

U osób z chorobą Alzheimera wgląd jest zwykle bardzo słaby lub niekompletny (chociaż we wczesnych stadiach choroby jest do pewnego stopnia zachowany). Natomiast u osób, u których wystąpiło otępienie czołowo-skroniowe samoświadomość jest całkowicie zatracona.

Pamięć

W aspekcie jakim jest pamięć znajdujemy kolejną różnicę między chorobą Alzheimera a demencją czołowo-skroniową. W przypadku osób z chorobą Alzheimera cierpią na głęboką amnezję, która nie ustępuje mimo podawania pacjentowi wskazówek i podpowiedzi. Ponadto pamięć jest zaburzona już we wczesnych stadiach (już przy pierwszych objawach choroby).

W przeciwieństwie do tego, gdy występuje otępienie czołowo-skroniowe zaburzenia pamięci są znacznie mniejsze. Istnieją niewielkie zaburzenia związane z tą zdolnością poznawczą, które można również poprawić za pomocą podpowiedzi lub wskazówek (co z kolei nie ma miejsca w przypadku choroby Alzheimera).

„Pamięć jest selektywna i ma tendencję do wymazywania najtrudniejszych części, buduje pamięć opartą tylko na najsłodszych… Ale musisz próbować być szczery”.

-José Saramago-

Funkcje wizualno-przestrzenne

Kontynuując temat objawów omawiając zdolności poznawcze, w przypadku choroby Alzheimera bardzo mocno wpływa ona na funkcje wzrokowo-przestrzenne pacjenta. Jednak w przypadku w przypadłości, jaką jest otępienie czołowo-skroniowe tego typu funkcje są zachowane.

Pamiętaj, że funkcje (lub zdolności) wzrokowo-przestrzenne to te, które pozwalają nam reprezentować, analizować i manipulować obiektami w naszym umyśle.

Język i funkcje motoryczne a otępienie czołowo-skroniowe

Inna różnica między chorobą Alzheimera a otępieniem czołowo-skroniowym ma związek z językiem. Co pojawia się w języku osoby z chorobą Alzheimera? Trzy wyraźne zmiany: anomia, splątanie i afazja. W przypadku otępienia czołowo-skroniowego pojawia się stereotypowy język, echolalia i mutyzm. Jak widać, są to bardzo różniące się od siebie zmiany.

Funkcje motoryczne również ulegają zmianie w obu zaburzeniach. W chorobie Alzheimera pacjent cierpi na apraksję (niezdolność do wykonywania zamierzonych i wyuczonych zadań ruchowych). Natomiast u pacjenta z otępieniem czołowo-skroniowym nie występuje pogorszenie w tych funkcjach.

Objawy neurologiczne

Wreszcie, jeśli chodzi o neurologiczne objawy każdej choroby, w chorobie Alzheimera pojawiają się skurcze grup mięśni. Z kolei w otępieniu czołowo-skroniowym pojawia się nietrzymanie moczu i odruchy mimowolne (odruchy pierwotne obecne u noworodka, które znikają wraz z dojrzewaniem a później pojawiają się ponownie z powodu demencji).

W tym artykule omówiliśmy dziewięć różnic między chorobą Alzheimera a otępieniem czołowo-skroniowym. Oczywiście może być ich więcej. Niewątpliwie te jednak są najbardziej godne uwagi i pozwolą nam na dobrą diagnostykę różnicową.

Jak wyraźnie widać, są to dwie różne formy demencji, które mają pewne wspólne punkty lub cechy (na przykład zaburzenia lub zmiany osobowości, zmiany języka i innych funkcji poznawczych).