Teoretycznie wszyscy dążymy do szczęścia i podążamy jego śladem. W praktyce jednak nie zawsze działamy zgodnie z tym schematem. Ujawnia się w nas osobowość autodestrukcyjna. Polega ona między innymi na tym, że nie wiedzieć dlaczego, często podejmujemy działania, które wychodzą nam na szkodę. Co ciekawe, osobowość autodestrukcyjna ujawnia się wbrew pragnieniu danej osoby. Na czym to polega?
Osobowość autodestrukcyjna sprawia, że dana osoba nie czuje się dobrze, ale nie potrafi ustalić przyczyny takiego stanu. Z tego powodu dochodzi u niej do rozwinięcia się szkodliwych zachowań.
Osobowość autodestrukcyjna – czym się charakteryzuje?
Każdy z nas ma w sobie taką – nazwijmy to – ciemną stronę. Niektórzy jednak tworzą z niej wewnętrzną część swojej integralnej osobowości. Osobowość autodestrukcyjna sprawia, że dana osoba odczuwa często występujące poczucie winy, które tworzy się na bazie tego, co wcale się nie wydarzyło oraz tego, co zaistniało jedynie w jej wyobraźni. Oto niektóre cechy charakteryzujące osoby mające do czynienia z tym modelem osobowości.
W historii ludzkości każdy akt destrukcji wcześniej czy później znajdzie swoją odpowiedź w rozwijającej się twórczości.
-Eduardo Galeano-
1. Na osiągnięty sukces reaguje smutkiem lub irytacją
Choć wydaje się to zupełnie niezrozumiałe, osobowość autodestrukcyjna przejawia się między innymi w negatywnej reakcji na osiągany sukces. I chociaż do realizacji danego celu osoba przykłada się z pełnym zapałem i poświęceniem, ostatecznie nie jest w stanie cieszyć się z osiągniętego rezultatu. Zamiast tryumfu odczuwa smutek, czasem nawet wściekłość. Zawsze usiłuje pomniejszyć rangę tego, co osiągnęła. Mówi, że to absurdalne, żeby cieszyć się czymś takk mało znaczącym.
2. Od prowokacji do poczucia winy
Osobowość autodestrukcyjna zazwyczaj sprawia, że dana osoba staje się niezwykle kłótliwa. Szuka problemów, choć sama nie wie dlaczego to robi. Nie potrafi też przepuścić okazji, by wdawać się z innymi w polemikę, choć w rzeczywistości nie ma o co. W ekstremalnych przypadkach zawsze obstaje przy przeciwnej opinii. Jeśli inni mówią “tak”, ona mówi “nie” itd.
W kontaktach z innymi często dopuszcza się agresji słownej, mówi słowa nieprzemyślane i nie zawsze odpowiednie do danej sytuacji. Kiedy jednak sprzeczka mija, natychmiast zalewa je fala poczucia winy z powodu wywołania kłótni i użytych w niej słów.
3. Nawet, gdy czuje się dobrze, nie jest tego świadoma
Dla osoby takiej nic nie jest wystarczające. Jej podstawową trudność stanowi odczuwanie satysfakcji z powodu własnych działań. Zawsze skupia się na tym, co poszło nie tak jak powinno, zamiast dostrzegać pozytywne rezultaty swoich działań. Jeśli nawet czuje się dobrze, nie lubi o tym rozmawiać. Zmieni temat, zaprzeczy lub będzie się czuć zagrożona. Poszuka w sobie powodów, by jak najszybciej zrujnować swoje dobre samopoczucie.
4. Nie spełnia najważniejszych elementów, które są niezbędne do jej rozwoju
Osobowość autodestrukcyjna prowadzi do autosabotażu. Oczywiście robi to podświadomie. Zapomina o ważnych spotkaniach lub myli godziny ważnych dla niej zdarzeń. Zachowuje się tak, jakby chciała sama sobie stawiać wszelkiego rodzaju przeszkody, byle tylko nie wykorzystać okazji, które stawia przed nią życie. Gdy już zawalają w tych niezwykle istotnych kwestiach, znajdują w tym nowy powód, by obwiniać się i wpędzać w niekorzystny nastrój.
5. Zbytnia gotowość do poświęcania się na rzecz innych
Robienie czegoś na rzecz innych nie jest czymś złym, ale raczej godnym pochwały. Dla osób autodestrukcyjnych działanie takie przyjmuje jednak specyficzny charakter. Żeby bowiem pomagać innym, zaniedbują własne potrzeby, a to już nie jest ani zdrowe, ani korzystne.
Osoba taka bardzo łatwo rezygnuje z ważnych dla siebie spraw, by usługiwać innym. Na skutek nieprzemyślanych gestów pomocy względem innych, same potrafią zostać bez grosza. Ta nadmierna szczodrość stanowi w nich formę karania samych siebie.
6. Nie sprzeciwia się wykorzystaniu – brak asertywności
Osoby takie nie stają w obronie własnych praw. Dzieje się tak dlatego, że nie czują, żeby zasługiwały na jakiekolwiek prawa. Na skutek ograniczonego poczucia własnej wartości nie podejmuje więc żadnych działań w swojej obronie, żeby nie marnować w tym celu dostępnych środków.
Dzieje się tak dlatego, że nie czują, żeby zasługiwały na jakiekolwiek prawa. W taki czy inny sposób osoby takie czują, że inni mają prawo przesuwać ich granice. Większość przypadków, w których osobowość autodestrukcyjna dominuje czyjeś życie znajduje podstawę w jakiejś formie wykorzystania w dzieciństwie.
7. Niszczy dobrze funkcjonujące relacje
Dla osoby takiej utrzymywanie z innymi zdrowych relacji stanowi nie lada wyzwanie. W głębi duszy odczuwają przecież, że nie zasługują ani na cudzą miłość, ani na uwagę. Nie czuje się nawet godna zwykłej przyjaźni z drugim człowiekiem. Ponieważ nie są zdolne żywić pozytywnych uczuć względem samych siebie, nie potrafią znieść faktu, że ktoś inny je nimi obdarza.
Nawet gdy udaje im się ustanowić jakąś dobrą relację, nie są w stanie utrzymać jej zbyt długo, ponieważ czują się w niej dziwnie i nieswojo. Ich wewnętrzny głos podpowiada im, że coś jest nie tak jak być powinno. Osoby takie stają się z czasem kapryśne, obsesyjne i z czasem zaczynają źle traktować partnera/przyjaciela. w ten sposób niszczą każdą cenną relację, w której się znalazły.
Osobowość autodestrukcyjna stanowi w rzeczywistości przyczynę wielu cierpień nie tylko osoby, która ją posiada, ale również całego jej otoczenia. Czasem sytuacja takich osób jest tak niemożliwa do opanowania, że są one skazane na samotność. Ich możliwości rozwoju zawsze zostają ograniczone do minimum. Właśnie z tego powodu przypadki takie wymagają profesjonalnej pomocy psychoterapeuty.