Oprawca psychiczny nie jest zawsze bardzo łatwy do zidentyfikowania. Istnieje powszechna opinia, że osoby mogą nam wyrządzić krzywdę jedynie wtedy, gdy mają do nas dostęp fizycznie.
Problem tkwi jednak w tym, że istnieją ludzi, którzy z doskonałą precyzją ranią nas bez ani jednego uderzenia, bez popychania nas bądź rzucania w nas jakimś przedmiotem. To, co nam robią boli jednak tak samo, a nawet bardziej, niż rany fizyczne.
Dyskryminacja kobiet, przemoc, bullying, nietolerancja… Istnieje całe mnóstwo powodów, dla których oprawca psychiczny czuje, że ma prawo wyrządzać krzywdę komuś, kogo uważa za słabszego.
Jest to jeden z najsmutniejszych objawów nierówności. Nie da się ukryć, że ma związek z ideą wiecznego sukcesu i wzajemnej rywalizacji w społeczeństwie, w którym przyszło nam żyć.
“Przemoc psychiczna w Twoim umyśle czyni Cię człowiekiem bezużytecznym”
-Ana Isabel Gutiérrez Salegui-
Możemy go spotkać w jakimkolwiek miejscu i przestrzeni. Wewnątrz naszego kręgu rodzinnego, w związku z partnerem, wśród przyjaciół, w liceum, na studiach, w pracy. Nie ma od niego ucieczki. Tam właśnie jest i nie ma jak uniknąć jego obecności. Oprawca psychiczny…
Co możemy jednak zrobić to postarać się go rozpoznać, obserwując jego cechy charakterystyczne. Gdy już to zrobimy, należy zachować ostrożność i być zawsze czujnym, aby być w stanie odpowiednio zinterpretować czyny tego człowieka.
Choć w tym temacie nie udało się osiągnąć pełnej zgodności wśród psychologów i znawców zagadnienia, jedno jest pewne – oprawca psychiczny nie ma nic wspólnego z osobą chorą umysłowo. W większości przypadków wyrządza on krzywdę po prostu po to, aby dowieść swojej przewagi nad drugim człowiekiem.
Nie jesteśmy jednak bezbronni. Zdefiniowano pięć cech charakterystycznych, jakie wyraźnie widać u tego typu osób. Zaprezentujemy Ci je w dalszej części artykułu.
1. Oprawca psychiczny a nietolerancja
Oprawca psychiczny nie akceptuje różnic i odmienności. Jedynym dopuszczalnym dla niego światem jest jego własny. Nie ceni nic, co cudze. W związkach z osobami płci przeciwnej partnera uważa zawsze za gorszą i mniej ważną część całości. Są to często przypadki szowinizmu bądź feminizmu w skrajnej formie.
Do drugich osoba taka odnosi się zależnie od ich statusu społecznego. Jeżeli wyznaje jakiś skrajny pogląd, będzie się zbliżał jedynie do osób o takim samym nastawieniu bądź poziomie społecznym.
W przeciwnym przypadku, będzie się oddalał i przybierze postawę wyraźnie odrzucającą. Żyje kierując się uprzedzeniami społecznymi. Dlatego nietrudno zauważyć go w sytuacjach, w których okazuje innym brak szacunku, dyskryminując ich.
2. Sztywność i brak elastyczności
Oprawca psychiczny myśli i działa tak, jak gdyby naprawdę był panem wszystkiego. Nie interesują go cudze opinie i poglądy. Zwykle narzuca innym to, co myśli, niezależnie od kontekstu i sytuacji, w jakiej się znajduje. Gdy negocjuje, nie ustępuje ani na krok, gdyż sądzi, że to właśnie jego punkt widzenia zasługuje na zaakceptowanie.
Osoba taka uważa, że panuje nad każdą napotykającą ją sytuacją i że racja zawsze jest po jej stronie. To inni żyją w błędzie, a ich beznadziejne pomysły wynikają z ich ignorancji i niższości. Jest rodzajem negatywnego przywódcy, który zawsze chce wyprzedzać, manipulować i znajdować się w centrum uwagi.
3. Myślenie dychotomiczne
Dla osób o tej osobowości istnieje tylko białe i czarne. Oprawca psychiczny nie przyznaje, że istnieją jakiekolwiek inne odcienie. Uniemożliwia mu to między innymi przebaczanie, branie pod uwagę okoliczności drugich oraz akceptowanie jakichkolwiek pomyłek i błędów – nawet własnych.
Jak ulał pasuje do niego stwierdzenie: “Od miłości do nienawiści jest tylko jeden krok”. Tak właśnie postrzega życie: jako dwa bieguny, dwie skrajności, które – jeżeli się zetkną – wywołują zderzenia potworne w swoich skutkach.
Dla niego istnieją jedynie rzeczy dobre i złe, istnieje prawda lub kłamstwo, wygrywasz albo tracisz. Zasady, jakie wyznaje wyznaczają również jego sposób reagowania w każdej sytuacji życiowej.
4. Nadwrażliwość
Ten rodzaj osób bardzo źle radzi sobie ze swoimi uczuciami. Gdy upadają, bardzo trudno jest im się podnieść i zacząć od nowa. Jeżeli z kolei odniosą sukces, sądzą, że swoimi rękami dotknęli nieba.
Powszechnie wiadomo, że skrajności nie są dobre. Oprawca psychiczny ma jednak odmienne zdanie na ten temat. Lubi to, co skrajne i sam usilnie do tego dąży.
Nie ma u nich opcji szczerej autokrytyki. Oceniają się jednocześnie surowo i powierzchownie. Bardzo łatwo dopada ich smutek i depresja. I często popadają w głębokie otchłanie ciemnych uczuć, z których nikt nie jest w stanie ich wyciągnąć.
Zwłaszcza to ostatnie stanowi dowód ich niskiej samooceny. Sprawia, że nieustannie odczuwają niepokój i nieprzyjemne pobudzenie a także mają tendencję do przybierania roli ofiary.
5. Urok osobisty
Będąc w fazie zyskiwania zaufania swojej ofiary, oprawca psychiczny zachowuje się jak najlepszy człowiek świata. Ludziom w jego otoczeniu naprawdę trudno jest odkryć, jakie są jego prawdziwe intencje. Oprawca ten jest najwyższej klasy aktorem. Zaskakuje swoją charyzmą i gdziekolwiek się znajdzie, zawsze jest bardzo lubiany.
Nawet gdy zdejmuje swoją maskę i pokazuje prawdziwą twarz, osoby w jego otoczeniu (ofiara przede wszystkim) nie mogą uwierzyć, że mają do czynienia z oprawcą. Rozczarowanie jest tak wielkie, że niektórzy nigdy do końca nie godzą się z tym faktem, więc wybierają zaprzeczanie prawdzie.
Mimo wszystko trzeba wiedzieć, że życie oprawcy psychicznego jest bardzo smutne i pełne cierpienia. Jego najgorszą karą jest fakt, że nie jest w stanie tak naprawdę nikogo pokochać. Dlatego w jego codziennym życiu nie brakuje samotności i uczucia pustki. On sam jest jedną ze swoich ofiar.