Każdy z nas doświadczał mocno denerwujących sytuacji, gdy nasz gniew niekontrolowanie wzrastał. Wszyscy znają to uczucie, gdy mała iskra rozpala ogromny ogień i rozprzestrzenia się po całej naszej istocie.
Najgorsze w tym wszystkim to, że ten nieopanowany gniew prowokuje w nas robienie oraz mówienie takich rzeczy, których później będziemy żałować.
Czujemy się źle z tego powodu i wstyd patrzeć innym w oczy. Okazuje się, że w takie momenty często szkodzimy naszym bliskim. Nawet jeśli nie mają oni nic wspólnego z naszą wściekłością. W rzeczywistości stają się ofiarami naszego gniewu nawet wtedy, gdy po prostu chcą nas uspokoić.
“Gniew jest jak ogień; można go ugasić tylko na samym początku. Potem już jest za późno.”
-Giovanni Papini-
Gniew i jego konsekwencje
Więc zacznijmy od samego początku: czym jest gniew? To emocja, tworząca nieprzyjemne uczucia u osoby, która cierpi z jego powodu.
Sprawia, iż ciało ze stanu spokoju przechodzi do stanu wysokiej aktywności, w wyniku czego może skuteczniej się bronić lub atakować w obliczu różnych komplikacji.
Najczęściej odczuwamy gniew w sytuacjach interpersonalnych, czyli inaczej mówiąc, gdy kontaktujemy się z innymi ludźmi. Jeśli odczuwamy, że ktoś celowo i niesprawiedliwie nam przeszkadza, denerwujemy się.
W tym momencie czujemy, że naszym interesom coś zagraża i że musimy podjąć jakieś działania w celu ich obrony.
Z reguły złość zaczyna się przejawiać przy stosunkowo niskim poziomie wzburzenia. Ale jeśli ta początkowa irytacja nie zostaje skutecznie opanowana, będzie wzrastała, aż eksploduje.
Dowiedziono, że większa skłonność gniewnie reagować na różnego rodzaju zdarzenia wywiera znaczny wpływ na stan naszego zdrowia.
Przede wszystkim tworzy to u takiej osoby szereg nieprzyjemnych uczuć. I to jeszcze nie wszystko. Może to również wskazywać na obecność zaburzeń emocjonalnych, takich jak depresja.
Dodatkowo jest to zmienna, którą należy wziąć pod uwagę podczas leczenia i rehabilitacji osób po różnych problemach neuropsychologicznych. Jak wykazano w badaniach Uniwersytetu Camilo José Cela, obejmuje to problemy związane z urazami mózgu lub alkoholizmem.
Po drugie, gniew skutkuje różnymi problemami fizycznymi. Choroby układu krążenia, rak, wrzody i palenie – oto dopiero kilka przykładów.
Jak postrzegany jest gniew
Złość wywiera szkodliwy wpływ nie tylko na nasze zdrowie psychiczne i fizyczne. Ma swoje konsekwencje również w środowisku społecznym. Popatrzmy na to z punktu widzenia “ofiary” gniewu. Jak się czułeś, gdy ktoś kierował swoją wściekłość na Ciebie?
W zależności od wielu czynników odpowiedź może się różnić. Na przykład, czy faktycznie byłeś “powodem” tego gniewu, czy nie. Jakich czynności podjęła osoba, by pokazać Ci swoją wściekłość. Czy zachowywała wobec Ciebie spokojnie, czy zostałeś obiektem skierowania jej agresji.
To wszystko, poza innymi czynnikami, będzie bezpośrednio wpływało na Twój sposób postrzegania tej sytuacji, a w konsekwencji, na emocje, których doświadczysz.
Opierając się na powyższe stwierdzenia, należy pamiętać, iż im gorzej kontrolujesz swój gniew i agresywniej się zachowujesz, tym ludzie bardziej się czują zaatakowani. Takie zachowanie spowoduje agresję innych, które również będą musiały walczyć aby kontrolować swoje impulsy.
Możesz sobie wyobrazić zakończenie takiej sytuacji. Przypomnij sobie, jak ktoś w czasie sprzeczki nie znalazł argumentu przeciwko i spór kończył się bitwą, która spowodowała poważną krzywdę.
Takie wydarzenia mogą spowodować pojawienie się znacznej ilości negatywnych emocji u drugiej osoby – od smutku do jej własnego gniewu, niedowierzania i uczucia bezradności. Może tak samo wywołać poczucie odrzucenia.
Właściwie, jeśli złościwe zachowanie wobec innych jest dla Ciebie normalnym, łatwo sprawisz, że będą oddalać się od Ciebie coraz dalej, a Ty coraz bardziej będziesz się czuł samotnie.
“U mściwych ludzi rany się nie goją.”
-Sir Francis Bacon-
Czy istnieje związek między tym, kim jestem a moim gniewem?
Gniew to nie tylko emocja. Można go również postrzegać jako sposób reagowania na różne wydarzenia. Może być częścią Twojej istoty. To oznacza, że niektóre osoby są naturalnie bardziej gniewne niż inne. Ci ludzie reagują na większość sytuacji gniewem i wyższym poziomem aktywności fizycznej.
Razem z tym wykazują podobieństwo do ludzi o niskiej predyzpozycji do stracenia kontroli w sytuacjach stresowych. Ale różnica polega na tym, że one o wiele częściej i bardziej intensywnie reagują ze złością na różne codzienne kłopoty.
Odkryto, iż pewne cechy osobowości wpływają na pojawienie się gniewu:
- Wrogość: nieprzyjaźni ludzie mają negatywne nastawienie wobec innych. Częściej cierpią z powodu gniewu i reagują na wszystko z agresją, która ma na celu skrzywdzić.
- Ekstrawersja: introwertycy są bardziej skłonne do przejawów wściekłości niż ekstrawertycy.
- Neurotyzm: dotyczy kwestii emocjonalnej niestabilności. Ludzie bardziej neurotyczni częściej doświadczają gniewu. Są również bardziej skłonni reagować agresywnie na różne okoliczności.
- Poczucie własnej wartości i narcyzm: osoba z wysoką samooceną w połączeniu z narcyzmem jest bardziej skłonna do bycia porywczą. Wykazuje też oznaki mniejszej zdolności kontrolowania swego gniewu.
Jak widać, ostry gniew może wywoływać wiele niegatywnych skutków dla naszego życia. To oznacza niezwykłą istotność umiejętności pokonania go tuż na samym początku. Ponieważ, gdy już ogień się rosprzestrzeni, trudno jest go ugasić.
Warto pamiętać, że po opanowaniu gniewu i zmniejszeniu jego aktywności, może pojawić się szeroka gama negatywnych emocji. Zaczniesz zdawać sobie sprawy z konsekwencji Twoejgo zachowania i szkód wyrządzonych swoim bliskim.
Więc pamiętaj, że jeżeli pokonasz swój gniew na samym starcie i nie pozwolisz mu zmieszać się z Twoim ego lub dumą, nie będziesz musiał leczyć tak głębokich ran później.