Muzyka i jej wpływ na dzieci: czy podnosi ich inteligencję?

Czy słyszałeś o czymś takim, jak “efekt Mozarta”? Czy muzyka może rzeczywiście sprawić, że dzieci stają się mądrzejsze? Albo czy wiesz, skąd się biorą te wszystkie pozytywne skojarzenia, z jakimi wiąże się inteligencja oraz muzyka? A może zastanawiałeś się, czy mają one jakieś prawdziwe naukowe podstawy?

Istnieje wiele okoliczności i różnego rodzaju aktywności, które prawdopodobnie pomagają podnieść poziom inteligencji u dzieci. Muzyka bez wątpienia jest jednym z nich, ale nie jest także jedyną odpowiednią opcją.

Wiele różnych badań przeprowadzonych przez naukowców z różnych krajów próbowało ustalić związek między nauką gry na jakimś instrumencie muzycznym i poziomem inteligencji. Czy to oznacza, że te z naszych dzieci, które nie uczą się grać na instrumencie, pozostaną na zawsze “głupie”?

Projekt Baby Mozart, serial animowany Mali Einsteini i dziesiątki programów obejmujących wczesną stymulację intelektualną sprawiły, że wciąż wierzymy, że muzyka sprawia, że dzieci stają się mądrzejsze. Muzyka klasyczna została uznana za wyjątkowo korzystną do tego celu, ze szczególnym wskazaniem na dzieła Mozarta jako dobry punkt odniesienia do naśladowania.

A potem widzieliśmy – i nadal widzimy – rodziców i nauczycieli, nawet matki w ciąży, grających muzykę klasyczną lub jej słuchających ze swoimi dziećmi i wysyłających swoje dzieci na lekcje muzyki tak wcześnie, jak to tylko możliwe.

Zachowują się oni tak, jakby odkryli sekretny składnik powodujący gwałtowny rozwój inteligencji u dzieci. Najważniejsze jednak w tym momencie pytanie brzmi: czy to naprawdę działa? Czy rzeczywiście muzyka sprawia, że dzieci stają się mądrzejsze?

Czy muzyka podnosi inteligencję u naszych dzieci?

Odpowiedź niestety jest negatywna. Taka zależność po prostu nie zachodzi. A przynajmniej nie na tyle, by móc wykazać jakieś istotne, wynikające z tego korzyści. Pomysł, że granie i słuchanie muzyki klasycznej uczyni nasze dzieci mądrzejszymi nadal budzi spore kontrowersje w świetle różnego rodzaju badań naukowych, które dają sprzeczne wyniki.

Badanie przeprowadzone w 1993 roku, w którym stwierdzono, że muzyka sprawia, że dzieci stają się mądrzejsze jest tylko jednorazowym przypadkiem. Jego wyniki nie zostały potwierdzone przez innych naukowców w niezależnie przeprowadzonych eksperymentach. Dostępna, opublikowana przez jego autorów dokumentacja nie pozwoliła także na pomyślne przedłużenie czasu trwania ich eksperymentu.

To oznacza po prostu, że to, co otrzymaliśmy jako badania naukowe, tak naprawdę nie miało niczego wspólnego z nauką i bezstronnym badaniem. Jednak sam ten pomysł był spektakularnym narzędziem marketingowym, nie ma co do tego nawet cienia wątpliwości.

Muzyka ma wiele zalet dla mózgu dziecka

Nie mówimy tutaj, że muzyka w ogóle nie pomaga w rozwoju dziecka. W rzeczywistości jest bowiem odwrotnie. Muzyka niesie ze sobą naprawdę wiele zalet dla mózgu zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Wiele badań naukowych koncentruje się właśnie na badaniu wpływu muzyki na ludzki mózg.

Wygląda na to, że muzyka przygotowuje nasz mózg do pewnych rodzajów myślenia. Na przykład różne badania wykazały, że po wysłuchaniu muzyki klasycznej dorośli mogą szybciej wykonywać określone zadania związane z operowaniem przedmiotami w przestrzeni trójwymiarowej.

Ale dlaczego tak się dzieje? Najwyraźniej “ścieżki muzyki klasycznej” w naszym mózgu są podobne do ścieżek, których używamy do rozumowania przestrzennego. Tak więc gdy słuchamy muzyki klasycznej, szlaki naszego rozumowania przestrzennego będą już “aktywowane” i gotowe do ponownego użycia.

Słuchanie uprzednio muzyki klasycznej ułatwia nam wykonywanie zadań związanych z orientacją i manipulacją obiektami w przestrzeni trójwymiarowej. Ale efekt ten trwa tylko przez krótki czas. Nasze poprawione w ten sposób zdolności przestrzenne zanikają około godziny po tym, jak przestajemy słuchać muzyki. Nie jest więc to efekt trwały, ma on jedynie charakter tymczasowej stymulacji.

To, co sprawia, że dzieci stają się naprawdę bardziej inteligentne, to…

Możemy wnioskować, że muzyka przynosi wiele korzyści dzieciom i dorosłym. Jednak bycie bardziej “inteligentnym” lub poprawianie wyników uzyskiwanych w szkole prawdopodobnie nie jest jedną z największych korzyści, jakie może ona zapewnić. Tak, muzyka niewątpliwie pomaga naszym dzieciom w rozwoju. Jednak nie aż tak bardzo, jak się wydaje. A przynajmniej nie tak, jak nam się wydawało jeszcze do niedawna.

Wiele badań pokazuje, że dzieci, które uczęszczają na zajęcia muzyczne lub otrzymują rozszerzoną edukację muzyczną w szkołach, również lepiej radzą sobie w innych rodzajach aktywności umysłowej. Ale jest ten inny fakt o dużej dozie prawdopodobieństwa. Mianowicie rodziny i szkoły, które inwestują w edukację muzyczną dzieci i inne rodzaje zajęć zahaczających o sztukę i kulturę, będą się także mocno różnić od rodzin lub szkół, które tego nie robią.

Jest to prawdopodobnie prawdziwa przyczyna zaobserwowanych różnic. Inaczej mówiąc, na dodatkowe lekcje muzyki zazwyczaj uczęszczają uczniowie bardziej prestiżowych szkół, czyli dzieci lepiej sytuowanych rodziców.

Jak zatem stymulować rozwój naszych dzieci?

Kilku badaczy próbowało odtworzyć badania, które robiono już wcześniej. Ich wyniki prezentowały niewielkie, ale dostrzegalne zyski w zakresie rozwoju inteligencji, zdolności intelektualnych i poprawy wyników w nauce.

Jednak wyniki ich w pełni losowych prób związanych z badaniem wpływu edukacji muzycznej na poziom inteligencji u dzieci są rozczarowujące. Nie wykazały bowiem w żaden sposób, że muzyka czyni dzieci mądrzejszymi. Niektóre z tych badań w rzeczywistości wykazały nawet zupełnie odwrotną sytuację. Czyli spadek poziomu inteligencji.

Dla rozwoju naszych pociech liczy się przede wszystkim zabawa i rozmowa z naszymi dziećmi. Przytulaj je, całuj, śpiewaj im. Tańcz z nimi, czytaj z nimi książki, odkrywaj z nimi nowe rzeczy. Stymuluj ich kreatywność i żyj ich ciekawością.

To właśnie miłość tak naprawdę naprawdę czyni dzieci inteligentnymi. To miłość zamieni Wasze dzieci w najlepszą wersję samych siebie.

Czy muzyka czyni dzieci mądrzejszymi? A jaką to tak naprawdę robi różnicę? Jeśli naprawdę chcesz, aby Twoje dzieci były mądrzejsze, poświęć im dużo czasu. Jeszcze więcej czasu. Każdą wolną chwilę, jaką tylko znajdziesz. Jest to niewątpliwie o wiele bardziej decydujący czynnik niż muzyka. Nie daj się zwieść ładnie brzmiącym bajeczkom.