Manipulacja emocjonalna, większość z nas gdzieś o niej słyszała. Wiemy, na czym polega i jakie ofiary po sobie pozostawia. Bez wątpienia jest to rodzaj zachowania, który jest wyjątkowo szkodliwy dla ofiary. Manipulacja emocjonalna jest bardzo niebezpieczna, ponieważ z reguły odbywa się dyskretnie, bądź nawet nieświadomie, przez co jest trudna do wykrycia.
Manipulacja emocjonalna wymaga od osoby, która ją stosuje stworzenia pewnego rodzaju mapy, planu działania. Manipulator zna słabości swojej ofiary i wie, jak pokonać wszelkie przeszkody, aby zdobyć to, czego chce. Kiedy zdobędzie to, na czym mu zależy może wyglądać jak ofiara, podczas gdy prawdziwa ofiara będzie wyglądać na winną. Chce, aby druga osoba przyznała, że jest w błędzie i zgodziła się na wszystko, czego chce manipulator.
Manipulatorzy emocjonalni otrzymują to, czego chcą, kiedy są w stanie wywoływać pewne emocje u drugiej osoby, aby realizować własne interesy. Plan, jak już powiedzieliśmy wcześniej, jest starannie obmyślony. Manipulator nie będzie miał żadnych skrupułów i nie cofnie się przed niczym, żeby skłonić swoją ofiarę do przyjęcia określonej postawy czy zachowania.
Manipulacja emocjonalna często powstaje z dysonansu poznawczego
Manipulatorzy emocjonalni stosują coś, co psychologowie nazywają dysonansem poznawczym. Dysonans poznawczy odnosi się do wewnętrznego konfliktu, który pojawia się w naszym umyśle wraz z narodzeniem się dwóch myśli, które nie są spójne. Lub gdy myśl nie pasuje do naszej hierarchii wartości lub zachowania.
Ten wewnętrzny konflikt, to napięcie, które pochłania nasze myśli, ma ciekawy rezultat. Mózg robi wszystko, co możliwe, aby uniknąć tego poznawczego chaosu, do którego doszliśmy, nie zdając sobie z tego sprawy. To uczucie wewnętrznej niekonsekwencji przeszkadza nam tak bardzo, że zrobimy wszystko, aby się go pozbyć.
Musimy poczuć wewnętrzną spójność między myślami a uczuciami, między naszymi przekonaniami a postawami… Między tym, co myślimy i jak działamy. Kiedy znajdziemy się na środku takiego skrzyżowania, wydostaniemy się z niego za wszelką cenę, nawet jeśli oznacza to oszukiwanie siebie.
Manipulacja emocjonalna – najlepsza sztuczka dysonansu poznawczego
Jak wspomnieliśmy wcześniej, ludzie zrobią wszystko, co możliwe, aby uniknąć pozostawania z tym nieprzyjemnym uczuciem, które przejmuje nasze ciało. Odrzucamy informacje, które zwiększają dysonans i stajemy się głusi na wszystko, co może zdestabilizować nas jeszcze bardziej.
Manipulacja emocjonalna sprawia, że manipulatorzy wiedzą, jak postępować w obliczu dysonansu poznawczego. Ćwiczą samooszukiwanie się, aby osiągnąć swój cel. Na przykład są ludzie, którzy czują się niezdolni do zakończenia romantycznego związku, więc zrobią wszystko, co w ich mocy, aby to ich partner zakończył relację.
Jorge chce opuścić Marię, ponieważ właśnie spotkał kobietę, z którą czuje specjalną „więź”. Maria, która nic o tym nie wie, nie chce go opuścić, ponieważ jest w nim zakochana. W tej sytuacji Jorge zrobi wszystko, co możliwe, aby Maria zapragnęła, by ją opuścił, a na koniec sama zakończyła związek. Później sprawi, że poczuje się jak jedyna osoba odpowiedzialna za rozpad ich związku. „Nie, nie, to ty mnie zostawiłaś, ja nie powiedziałem ani słowa!”
Manipulacja emocjonalna to sposób ma pozbycie się poczucia winy
Jorge znajduje się w niewygodnej sytuacji, ponieważ to, kim chciałby być (wierny), zderza się z tym, jaki jest w tym momencie (niewierny). Aby rozwiązać ten problem, Jorge decyduje się manipulować emocjonalnie Marią, aby naprawiła tę sytuację i skończyła jako winna wszystkiemu. Maria prawdopodobnie nie ma pojęcia, co tak naprawdę się dzieje, ponieważ niewielu z nas potrafi myśleć o swoich partnerach, którzy mogliby działać w ten sposób. Z drugiej strony Jorge może nie być całkowicie świadomy swojego zachowania.
Jorge uważa, że nie potrafi zakończyć swojego związku, mimo że jego rozpad jest czymś, na czym mu zależy. Zwłaszcza teraz, gdy spotkał inną kobietę. Nie chce być katem związku, więc zrobi wszystko, aby chronić się i przetrwać jako ofiara. Aby nie zaakceptować rzeczywistości lub nie wziąć na siebie odpowiedzialności, będzie manipulował Marią, dopóki nie osiągnie spodziewanego rezultatu, nie przejmując się zbytnio tym, że sprawi jej ból.
Jeśli Maria będzie tą, która go zostawia, nie będzie musiał czuć się winny, że chciał ją zostawić dla innej kobiety. To by „wyglądało naprawdę źle” i z czasem mogło się obrócić przeciwko niemu. Jeśli to Maria go opuści, Jorge będzie wolny od swojego wewnętrznego konfliktu i w końcu skorzysta z sytuacji.
Manipulacja emocjonalna rodzi się z chaosu poznawczego. Umysł zrobi wszystko, co może, aby znaleźć wyjście z dysonansu poznawczego. Znajdzie kata, osobę winną, która sprawi, że manipulator będzie wyglądał jak ofiara lub znajdzie się w sytuacji, która usprawiedliwi jego myśli lub zachowanie.
Ta druga osoba zawsze będzie winna. W końcu manipulatorzy emocjonalni zawsze są nieszczęśliwymi ofiarami w swoich związkach.