Ludzki mózg jest niezwykły: autyzm i Einstein

Ludzki mózg jest organem równie skomplikowanym, co tajemniczym. Neuronauka idzie naprzód i każdego dnia odkrywa nowe informacje o tym, jak funkcjonuje ten narząd. Lecz nadal wiele pozostaje nieodkryte. Ludzki mózg po prostu nigdy nie przestaje nas zaskakiwać.

Na przykład, niektórzy ludzie z autyzmem posiadają rzadkie umiejętności. Część z nich maluje lepiej, niż malarze Renesansu, natomiast inni grają na instrumentach bez żadnego treningu. Ich struktura mózgu oraz funkcjonowanie jest inne niż u osób, które nie mają autyzmu.

Ale najpierw przyjrzyjmy się mózgowi.

Ewolucja

Teoria trzech mózgów Paula MacLeana jest od lat bardzo popularnym modelem. Jej popularność bazuje na fakcie, że mózg jest podzielony na różne części i każda z nich odpowiada za inne zadanie.

Tymi strukturami są tzw. “mózg gadzi”, układ limbiczny oraz kora mózgu. Mózg ewoluował na równi z nami, jako swoisty gatunek. Od gadziego mózgu po korę mózgową, znaną również jako “racjonalny mózg“.

Gadzi mózg

Gadzi mózg to najniższa strefa płatu czołowego. W tym miejscu znajdziemy jądro podstawne i części należące do pnia mózgu i móżdżku. Te elementy są odpowiedzialne za funkcje niezbędne do przetrwania (jak oddychanie czy praca serca).

Ta struktura jest odpowiedzialna za proste zachowania i odruchy jak strach, gniew, głód. Można też powiedzieć, że ta część układu nerwowego przetrzymuje genetycznie zaprogramowany kod w momencie, kiedy zaistnieją odpowiednie okoliczności.

Układ Limbiczny

Ten układ jest odpowiedzialny za emocje powstałe podczas różnych sytuacji, które doświadczamy. To taka siedziba główna naszych emocji.

Pośród najważniejszych struktur w tym układzie znajdują się ciało migdałowate i hipokamp. Są odpowiedzialne za prymitywny system pamięci, razem z podwzgórzem, które umożliwia reagowanie na szersze spektrum bodźców.

Kora mózgowa

Najnowszy przełom ewolucji, jaki przeszedł ludzki mózg. To siedziba główna naszej racjonalności. Umożliwia myślenie abstrakcyjne, systematyczne i logiczne. To całkiem duże osiągnięcie dla naszego gatunku.

Ta część sprawia, że jesteśmy tak inni od siebie nawzajem. Dzięki korze mózgowej możemy reagować w inny sposób na takie same sytuacje zachodzące w różnym czasie. Jest to również źródło naszej potężnej wyobraźni.

Jeden z najlepiej znanych podziałów kory mózgowej bazuje na płatach.

Płaty mózgu

Ludzki mózg jest podzielony na mniej więcej symetryczne części. Nazywamy je półkulami. Każda z półkul może być podzielona na cztery odmienne płaty.

• Płat potyliczny. W tym płacie znajduje się kora wzrokowa. To oznacza, że dzięki niej jesteśmy wstanie przetwarzać to, co widzimy.
• Płat ciemieniowy. Ma bardzo ważną rolę w przetwarzaniu informacji o dotyku pochodzących z różnych części ciała. Jest również powiązany ze znajomością liczb, ich powiązaniami oraz manipulacją obiektami.
• Płat skroniowy jego główna funkcja ma wiele wspólnego z naszą pamięcią. Lewa część odpowiada za pamięć słów, imion i obiektów. Natomiast prawa odpowiada za twarze czy obrazy.
• Płat czołowy jest powiązany z kontrolą impulsów, językiem, pamięcią, funkcjami motorycznym, zachowania seksualne czy socjalizację. Pomaga również przy planowaniu, koordynacji, kontroli czy egzekucję zachowań.

Ludzki mózg i autyzm

Ludzie z autyzmem zwykle nie radzą sobie zbyt dobrze w interakcjach z innymi. Ponadto często cierpią z powodu niedojrzałości emocjonalnej, defektów językowych czy innych problemów. Mogą one wynikać z faktu, że niektóre części ich mózgów są uszkodzone i nie funkcjonują normalnie.

Natomiast w przypadku “autystycznych artystów” istnieje nietknięta wyspa kory mózgowej w prawym płacie ciemieniowym.

Słabiej funkcjonujące pozostałe części płatu ciemieniowego powodują, że ta “wyspa” dostaje najwięcej zasobów. W taki sposób ludzki mózg rekompensuje braki. W innym wypadku podobne efekty dałoby się uzyskać przez lata wysiłków.

Niemniej jednak, na przykład, jeżeli udar lub guz mózgu spowodowałby obrażenia w prawej części płatu ciemieniowego, ta osoba najprawdopodobniej straciłaby umiejętność do narysowania chociaż prostego szkicu.

Natomiast jeśli jest to na odwrót i jakaś zmiana nastąpi w lewej części, odpowiedzialnej za matematykę chociażby, zwykle umiejętności artystyczne znacznie się poprawiają.

Dlaczego tak się dzieje? Jedynym wyjaśnieniem jest to, że gdy lewa część przestaje zużywać zasoby, genialny ludzki mózg transferuje je do tej drugiej. Mimo, że nasze półkule pracują razem, to posiadają również niesamowitą umiejętność rekompensacji.

Ale… co to wszystko ma wspólnego z mózgiem Einsteina?

Wygląda na to, że mózg Einsteina miał niesamowite konwulsje kątowe. Bycie dobrym z matematyki nie wymaga tylko dobrych umiejętności liczenia. Potrzeba również innych, takich jak wyobraźnia przestrzenna.

Tym samym, Einstein posiadał umiejętność łączącą w niesamowity sposób świetne zdolności kalkulacyjne i wyobraźnię przestrzenną. Równie niesamowitą jak jego błyskotliwość. Na jego przykładzie widzimy, jak ludzki mózg, mimo niedoskonałości, stworzył genialny umysł.