Fluoksetyna (Prozac): lek na szczęście

Kiedy fluoksetyna pojawiła się na rynku w latach 80., ludzie przestali się bać leków przeciwdepresyjnych. Aktywny składnik zawarty w Prozacu stał się dla wielu historią sukcesu we współczesnej farmakologii. Dlaczego? Naukowcy w końcu odkryli skuteczną cząsteczkę antydepresyjną o bardziej tolerowanych skutkach ubocznych.

Fluoksetyna jest z nami od trzydziestu lat. Stwierdzenie, że pojawienie się tego nowego zasobu farmakologicznego było kamieniem milowym, jest niedopowiedzeniem. Szybko stała się najlepiej sprzedającym się lekiem, na której pozycji utrzymywała się do niedawna. Wraz z rozwojem fluoksetyny laboratoria Eli Lilly osiągnęły znacznie więcej niż tylko sławę opracowania pierwszego leku SSRI (selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny).

Wraz z pojawieniem się fluoksetyny całkowicie zmieniło się podejście do zaburzeń depresyjnych. Oznaczało to lepszą jakość życia milionów pacjentów leczonych na depresję.

Fluoksetyna jest skuteczna nie tylko w leczeniu zaburzeń depresyjnych. Sprawdza się również w przypadku zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych (OCD), bulimii i przedmiesiączkowego zaburzenia dysforycznego.

Do czasu pojawienia się fluoksetyny wiele z tych zaburzeń psychicznych było leczonych tak zwanymi trójcyklicznymi lekami przeciwdepresyjnymi. Działania niepożądane związane z tymi lekami były dość poważne. Na przykład problemy sercowo-naczyniowe, drgawki, problemy z wątrobą, zmęczenie i poważne problemy z moczem.

Ponadto popularyzacja fluoksetyny spowodowała, że piętno depresji zaczęło słabnąć. W końcu na rynku pojawiła się terapia zdolna do leczenia depresji z „akceptowalnymi” skutkami ubocznymi. Dzięki temu tysiące ludzi przestało się bać i zaczęło prosić o pomoc. Ludzie zaczęli mówić o swojej depresji bez uczucia wstydu czy dyskomfortu.

Fluoksetyna i jej zastosowania

Nazywana jest pigułką szczęścia. Jest skuteczna, dobrze tolerowana i, co ciekawsze, nadaje się nie tylko do leczenia zaburzeń depresyjnych. Fluoksetyna jest również stosowana w leczeniu zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, bulimii i napadów paniki. Jest również silnym środkiem przeciwwirusowym i jest lekiem zdolnym do przywrócenia funkcji mózgu.

Jak wykazały różne badania i prace, takie jak te opublikowane na stronie internetowej Psychology Today, fluoksetyna stymuluje plastyczność mózgu. Innymi słowy, sprzyja rozwojowi mózgu i połączeniom neuronowym. Niemniej jednak jest pewien minus. Od czasu wprowadzenia na rynek produkt ten stał się czymś w rodzaju „leku na wszystko”, który lekarze i psychiatrzy ostatecznie przepisywali na (prawie) każde zaburzenie kliniczne i subkliniczne.

Doprowadziło to do niewłaściwego nadużycia, do tego stopnia, że wiele osób przychodziło do gabinetu specjalisty z prośbą o fluoksetynę z jednego powodu: aby poczuć się lepiej. Jednak zanim zbytnio pochłonie nas idea tego „cudownego” leku, ważne jest, aby wiedzieć, jak to działa i jakie ma skutki uboczne.

Fluoksetyna

Fluoksetyna jest selektywnym inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Oznacza to, że jego podstawowym działaniem jest zwiększenie poziomu serotoniny. Ten neuroprzekaźnik poprawia nasze samopoczucie i równowagę mózgu.

Stosowanie

Wiemy, że jest skuteczna w leczeniu depresji, zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych i bulimii. Co więcej, jest dobrym środkiem przeciwwirusowym i cennym zasobem w zwiększaniu neurogenezy. Jest również przydatna w wielu innych przypadkach klinicznych. Na przykład:

• Zaburzenia odżywiania.
• Utrata uwagi.
• Alkoholizm.
• Otyłość.
• Problemy ze snem.
• Przewlekłe bóle głowy.
• Zespołu stresu pourazowego.
• Dysfunkcje seksualne.

Skutki uboczne

Jak wspomnieliśmy wcześniej, do czasu pojawienia się fluoksetyny leczenie depresji ograniczało się do trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych. Każdy, kto leczył się na depresję w latach 70. wie, że skutki uboczne tych leków były dość niekorzystne. Jednak dzięki lekom takim jak Prozac wszystko się zmieniło. Nie oznacza to jednak, że fluoksetyna nie ma skutków ubocznych.

Głównymi działaniami niepożądanymi fluoksetyny są:

• Suchość w ustach.
• Senność.
• Zaparcia.
• Problemy z koordynacją.
• Niewyraźne widzenie lub wrażliwość na światło.
• Rozszerzenie źrenic.
• Problemy z moczem.
• Problemy z pamięcią krótkotrwałą.

Te działania niepożądane niewątpliwie zależą od czasu trwania leczenia i prawidłowego podawania leku przez pacjenta. Na przykład fluoksetyny nie należy łączyć z niektórymi innymi lekami, takimi jak inhibitory monoaminooksydazy (IMAO) lub leki naturalne, takie jak ziele dziurawca. Ponadto pacjenci, którzy długotrwale przyjmują fluoksetynę, mogą doświadczać problemów z niedociśnieniem.

Prozac nie jest dla wszystkich

W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych barbiturany podawano w leczeniu bardzo szerokiej gamy chorób psychicznych. Skutki używania i nadużywania tych środków uspokajających na centralny układ nerwowy, jak teraz wiemy, były kosztowne. W ciągu ostatnich dwóch dekad prawie to samo działo się w przypadku Prozacu. Wiemy, że jego skutki uboczne nie są aż tak szkodliwe, ale jest jeden zasadniczy problem. Fluoksetyny nie można przepisać na wszystkie życiowe problemy.

W innym artykule na stronie Psychology Today wskazują, że Prozac od dawna był postrzegany jako „oświetlacz nastroju”. Co więcej, są ludzie, którzy zwracają się do psychiatry z prośbą o tę receptę, aby poprawić swoją osobowość, uczynić ich bardziej otwartymi, optymistycznymi i szczęśliwymi. Rzeczywiście, często wystarczy niewielki spadek nastroju, aby poprosić lekarza o ten „magiczny” lek.

To nie jest w porządku. Fluoksetyna jest surowcem chemicznym, a nie naturalnym składnikiem organizmu. Ponadto powinniśmy pamiętać, że w przypadku większości zaburzeń psychicznych leki są tylko plastrem zakrywającym większy problem. Interwencja wymaga także innych podejść. Mogą to być na przykład strategie psychoterapeutyczne, społeczne, pomocowe itp.

Nie możemy zakończyć tego artykułu bez stwierdzenia, że Prozac został już zdetronizowany. Istnieje obecnie ogromna armia antydepresantów trzeciej generacji, z których najbardziej znaną jest paroksetyna (następca fluoksetyny). Ich zaletą jest to, że działają szybciej i mają jeszcze mniej skutków ubocznych.