Zrozumienie złożoności życia może być bardzo owocną podróżą jeśli chodzi o nasze dobre samopoczucie i emocje. Odnalezienie w sobie bólu i negatywnych emocji oraz postrzeganie ich jako podstawowej części naszego istnienia, jest nieodłączną cechą kreatywności.
W ostatnich dziesięcioleciach społeczeństwo zachodnie rozwinęło w sobie niechęć do bólu niemalże we wszystkich jego przejawach. W kulturze, która przyzwyczaiła się do natychmiastowej konsumpcji i natychmiastowej satysfakcji, nie ma miejsca na emocje takie jak smutek, gniew, zniechęcenie i frustracja.
Emocje te są postrzegane jako stany dysfunkcyjne, które wyrzucają nas poza ramy produktywności i zdolności do konsumpcji. Kiedy przestajemy zaprzeczać naszemu bólowi i zaczynamy postrzegać to jako coś, co nas tworzy i kształtuje, wówczas uwalniają się pokłady kreatywności.
“Kreatywność to pozwolenie sobie na popełnianie błędów”.
-Scott Adams-
Które emocje zwiększają naszą kreatywność?
W całej historii wielu artystów i naukowców zaznaczało, że najwyższego poziomu kreatywności doświadczyli podczas najbardziej nieszczęśliwych chwil swojego życia.
Neurologia wskazała połączenia nerwowe, które otwierają drzwi dla kreatywności. Badania przeprowadzone przez dr Roger’a Beaty sugerują, że osoby z wyższym poziomem kreatywności wykazują większą łączność między obszarami mózgu, które zazwyczaj nie są z sobą silnie powiązane.
Z tego badania jasno widać, że osoby silniej zaangażowane emocjonalnie, a więc bardziej otwarte na pogłębienie swoich emocji, są również bardziej otwarte na przypływ inspiracji. Stanowi to bardziej wiarygodny wskaźnik kreatywności niż zdolności intelektualne.
Inne badania wykazały, że gdy osoby znajdują się w nietypowym dla siebie środowisku, w którym emocje kontrastują ze sobą, ich kreatywność wzrasta. Dzieje się tak dlatego, że mózg musi tworzyć skojarzenia, które nigdy nie miałyby miejsca w normalnych sytuacjach.
Jeśli chodzi o emocje, wykazano również, że pozytywne stany emocjonalne mogą zwiększyć kreatywność. Umożliwiają one powstanie nowych pomysłów. Chociaż te pomysły niekoniecznie będą bardziej oryginalne.
Negatywne emocje, takie jak smutek, gniew, melancholia i rozczarowanie pomagają poszczególnym osobom na stworzenie większej ilości pomysłów. Oczywiście jeśli dojdą one do wniosku, że zadanie jest interesujące. Tak więc osoba będąca w złym nastroju znajdzie lekarstwo w procesie twórczym i powrócić do neutralnego lub pozytywnego stanu emocjonalnego.
“Aby żyć twórczym życiem, musimy pozbyć się lęku przed pomyłką.”
-Joseph Chilton Pierce-
Edukacja emocjonalna a kreatywność
Sir Ken Robinson jest wychowawcą, pisarzem i ekspertem w dziedzinie kreatywności. Od królowej Anglii otrzymał tytuł szlachecki za włączenie lekcji plastyki do programu nauczania. W najbardziej popularnym programie TED Talks stwierdził, że szkoły stosujące tradycyjne metody edukacyjne zabijają emocje i kreatywność.
Wyniki jego badań wskazują, że 90% dzieci w wieku przedszkolnym przejawia bardzo wysoki poziom kreatywnego myślenia. Po latach nauki w szkole ledwie 20% tych samych dzieci w wieku lat 12 lat mogło utrzymać ten sam poziom myślenia dywergencyjnego (rozbieżnego).
Kreatywność powoli staje się wymogiem XXI wieku. Wiele badań wykazało, że indywidualne cechy emocjonalne mają szczególny wpływ na zdolności artystyczne i twórcze.
Istnieje wiele procesów psychologicznych, które wpływają na przejaw tych zdolności. Takie jak np. tendencja do utrzymania pozytywnego nastroju. Procesy te związane są z uwalnianiem dopaminy, co ułatwia rozwój uwagi i zdolność rozwijania wielu perspektyw poznawczych.
Ujemne stany emocjonalne mogą wpływać także na kreatywność, ale w innym kierunku. W momencie odczuwania bólu i smutku, kreatywne impulsy mają tendencję do wiązania się z konkretniejszym rodzajem zadania i twórczością. Na przykład muzyką i pisaniem.
Chociaż emocje związane są z kreatywnością. Zależy ona w dużym stopniu od rodzaju zadania. Niektórzy badacze uważają, że pozytywny nastrój wpływa na postrzeganie i końcową fazę procesu twórczego. Negatywny zaś na początkowe fazy przygotowania, rozwoju i koncepcji.
“Każde dziecko jest artystą, problem leży w pozostaniu nim, gdy dorośniesz.”
-Pablo Picasso-