Aktywacja zachowań w procesach odchudzania

Korzyści z aktywacji behawioralnej znane są w terapii zaburzeń depresyjnych. Jakie jednak korzyści może przynieść w procesach związanych z przyjęciem nowych zdrowych nawyków żywieniowych?
Aktywacja zachowań w procesach odchudzania

Ostatnia aktualizacja: 21 stycznia, 2021

Aktywacja zachowań, czyli aktywacja behawioralna, jest najlepiej znana w przypadku niektórych zaburzeń nastroju, takich jak depresja. Jednak tego typu strategie mające na celu zwiększenie repertuaru zachowań mogą przynieść więcej korzyści również w innych dziedzinach.

Na przykład w tzw. “psychożywieniu” aktywacja behawioralna może być cennym narzędziem do utraty wagi. Zarówno psycholog, jak i dietetyk mogą odgrywać równie ważną rolę w prowadzeniu osoby do poprawy BMI (wskaźnika masy ciała).

Chociaż prawdą jest, że nabycie nowych nawyków wymaga ciągłego wysiłku, aktywacja zachowań może służyć jako narzędzie wsparcia.

Aktywacja zachowań

Aktywacja behawioralna wykorzystuje kontekst i doświadczenie jednostki, aby zbadać funkcje jej zachowania w chwili obecnej. Przydaje się również w dziedzinie rozpoczynania zdrowych nawyków, które składają się na nowy styl życia, takich jak na przykład proces odchudzania.

Może wówczas pomóc jednostce wprowadzić nowe sposoby postępowania do jej dotychczasowego repertuaru.

Podstawowa struktura programu aktywacji zachowań opiera się na samej aktywacji. To fakt, że do pewnych zachowań trudno się zmotywować. Jednak bez realizacji tych zachowań nie będzie można osiągnąć długoterminowych rezultatów.

Innymi słowy, pewne zachowania przybliżają osobę do przyjęcia nawyków potrzebnych do osiągnięcia celu. Jednak do ich wykonywania może brakować poprzedzającej je wystarczającej motywacji. Okazuje się natomiast, że ta motywacja może przyjść później, już po realizacji niezbędnego zachowania.

Krótko mówiąc, aktywacja behawioralna sprawia, że wykonujemy pracę „od zewnątrz do wewnątrz”. Czyli nie szukamy motywacji przed ale PO przeprowadzeniu zachowania. Wyodrębniamy najpierw drobniejsze czynności, aby zwiększyć prawdopodobieństwo, że jednostka wdroży określone zachowania dokonując świadomej zmiany.

Praca nad zmianą sposobu żywienia

Jak można wdrożyć program aktywacji behawioralnej w procesach odchudzania?

Prowadzanie osobistego dzienniczka ma kluczowe znaczenie dla poznania stylu życia poszczególnych osób. Ponadto należy zebrać inne kluczowe dane do zainicjowania aktywacji behawioralnej.

Obecność dietetyka lub technika żywienia ma tu szczególne znaczenie. Proces inicjowania zdrowych nawyków i utrzymania zdrowej wagi również musi bowiem przebiegać pod okiem odpowiedzialnego specjalisty od wiedzy o żywieniu.

Ocena zdolności osoby, która ma dokonać zmian to również przedmiot szczególnego zainteresowania. Taka ocena pozwoli ukształtować pierwsze kroki w kierunku zachowań, które przybliżają ją do celów. Gdy specjalista pozna kompetencje i zdolności jednostki, może przejść do działania.

W tym celu określa się małe kroki, które pozwolą zbliżać się do celu. Dzięki temu osoba będzie wprowadzać zmiany powoli, ale systematycznie. Pozwala to uniknąć u osoby uczucia nudy i poczucia braku środków, które sprzyjają stagnacji w aktywizacji.

Korzyści, jakie przynosi aktywacja zachowań w procesach odchudzania

Wcześniej rozbija się nawyki na mniejsze wyzwania. Idąc tym torem, osoba może dzielić określone zadania czynności na mniejsze. Dzięki temu ma możliwość uzyskania wzmocnienia wynikającego z wypełnienia celów cząstkowych lub kroków pośrednich.

To z kolei zwiększa prawdopodobieństwo, że utrwali nawyk. Wśród korzyści płynących z aktywacji zachowań można wyróżnić następujące:

  • Daje osobie poczucie kompetencji i zdolności do wykonywania pewnych zadań, które na początku mogą się wydawać trudne.
  • Zwiększa motywację osoby po osiągnięciu celu, który był wyznaczony.
  • Uczy innych, bardziej złożonych umiejętności lub wydobywa na światło dzienne kompetencje osoby, których nie miała na początku.
  • Oddziałuje na myśli i emocje jako motywujące lub hamujące elementy obiektywnego zachowania, skupiając się głównie na jego wykonaniu.

Jakie czynności możesz zwiększyć lub uczyć w ramach programu odchudzania?

Wiemy, że kiedy ktoś decyduje się na program odchudzania lub utrzymanie prawidłowej wagi, często stawia sobie nierealne cele. Na przykład, jeśli osoba zwykle nie ćwiczy, przebiegnięcie 20 kilometrów w ciągu pierwszego dnia to cel nierozsądny.

Jeśli w taki sposób chce rozpocząć swój rutynowy trening, jedynie wypełni swoje ciało bólem, które stanie się przeszkodą do jego powtórzenia.

Co więcej, wyznaczanie celów, które są dalekie od obecnej rzeczywistości, może wywołać uczucie dyskomfortu i frustracji. Osoba może poczuć się niezdolna lub nieprzygotowana, a tymczasem problem leży gdzie indziej. Dotyczy jedynie planu i celów, które sobie wyznaczyła.

Zmartwiona kobieta

Wykonywanie pożądanych zachowań w krótkim czasie a realistyczne cele

Aktywacja behawioralna pomaga w wyrobieniu zdrowych nawyków. Dzięki temu osoba, która pragnie zmiany, sama obserwuje drobne modyfikacje w swojej rutynie, a cele nie przekraczają jej możliwości. Można to zobaczyć na następujących przykładach:

  • Osoba, która wstydzi się chodzić na siłownię, ponieważ nie wie, jakie ćwiczenia wykonywać. Ocenia, że ​​zna ćwiczenia, które może wykonywać tylko przez 20 minut, a jednocześnie te 20 minut wydaje się jej niewystarczające, aby osiągnąć swój cel. Dzięki aktywacji behawioralnej może zacząć wykonywać ćwiczenia w ciągu tych 20 minut, stopniowo rozszerzając je o nowe pozycje. Chodzi o to, aby działać, uruchomić proces. Taka aktywacja będzie pobudzi lub nawet obudzi właściwą motywację.
  • Ktoś, kto decyduje się zmienić swoje nawyki żywieniowe, ale nie ma wystarczających umiejętności gotowania. Aktywacja behawioralna może rozpocząć się od organizacji koszyka zakupów, unikając określonego procentu ultra-przetworzonych produktów.
  • Osoba, która chce rozpocząć ćwiczenia na świeżym powietrzu, ale boi się, że inni mogą się z niej śmiać za niezdarność. W tym przypadku, aktywacja behawioralna może rozpocząć się od krótkich spacerów.

Jeśli natomiast w tych przykładach bezpośrednio przejdzie się do docelowego zachowania bez pośrednich zachowań i aktywacji (chodzenie na siłownię na godzinę, niejedzenie ultra przetworzonej żywności i gotowanie, bieganie…), to najprawdopodobniej wykona się je tylko jeden raz.

Krótko mówiąc, aktywacja zachowań nie tylko pomaga w wykonywaniu pewnych czynności, których wcześniej się nie wykonywało. Ustanawia także zachowania pożądane w dłuższej perspektywie.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Herrero, G. & Andrades, C.(2019). Psiconutrición. Editorial Arcopress (3 edición) (2019).
  • Martel,C.R., Dimidjan,S. & Herman – Dum, R. Activación conductual para la depresión: una guía clínica. Desclée de Brower (2013)

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.