Jak radzić sobie z przewlekłą chorobą

Choroby przewlekłe mają konsekwencje na skrajnie różnych poziomach. Ich występowanie, wieloczynnikowy charakter oraz fakt, że powodują ograniczenie jakości życia, sprawiły, że stały się prawdziwym wyzwaniem gospodarczym, politycznym, społecznym i osobistym. Czy wiesz jak radzić sobie z przewlekłą chorobą?

Dlaczego jednak miałbyś radzić sobie z czymś, z czego nie jesteś zadowolony, zwłaszcza gdy znacząco wpływa to na jakość Twojego życia? Życie ma zwyczaj pokazywać Ci, że istnieją pewne fakty i zmienne, nad którymi nie masz kontroli. Jednym z takich przykładów są choroby przewlekłe.

Przyjrzymy się dzisiaj, co tak naprawdę oznacza akceptacja przewlekłej choroby, aby nie mylić akceptacji z rezygnacją, biernością i defetystyczną postawą. Dzięki temu nauczysz się stawić temu czoła.

Akceptacja

Akceptacja oznacza branie tego, co jest Ci oferowane, akceptowanie tego, co przynosi Ci życie: „ przyjmowanie tego całkowicie, w chwili, gdy jest dane, bez bronienia się” (Hayes, 2013). Dzieje się tak, gdy akceptujesz, że coś się wydarzyło, ze wszystkimi prawdopodobnymi konsekwencjami.

Akceptacja może być istotną afirmacją. Jest to świetne ćwiczenie adaptacyjne, które pomaga podejmować decyzje, które naprawdę pomagają poprawić jakość życia. „Akceptacja to tak naprawdę inny sposób bycia w życiu. Pozwala żyć życzliwie i z otwartym sercem, z naszym wewnętrznym krajobrazem, z tym, co się z nami dzieje”. (O’Connell, 2018).

Z akceptacją otwierasz się na rzeczywistość, na swoją egzystencję i zmieniające się okoliczności, w których się ona rozwija. Otwarcie to, do którego prowadzi Cię akceptacja, nie dotyczy autodestrukcyjnego zachowania ani cierpienia i znoszenia bólu. Polega raczej na zaangażowaniu się w chwilę taką, jaka jest. Polega na daniu przestrzeni Twoim emocjom, uczuciom i myślom bez próby kontrolowania ich lub opierania się im.

Brak stawiania oporu jest istotą akceptacji. Chodzi o to, aby nie sprzeciwiać się przepływowi życia. Kiedy przyjmujesz postawę akceptowania tego, co Ci się przydarza, nie walczysz ani nie stawiasz oporu, ponieważ to tylko zwiększa ból, który już odczuwasz.

Ważne jest, aby nie utożsamiać akceptacji z rezygnacją. Rezygnacja to sposób na bycie pasywnym, w którym doświadczasz poznawczego i emocjonalnego odłączenia od tego, co Ci się przydarza. Oznacza to, że nic nie robisz i patrzysz z boku, jak Twoje życie przemija. Z drugiej strony akceptacja sprawia, że poruszasz się i zmieniasz, aby osiągnąć swoje cele i żyć wartościowym życiem, pomimo przeciwności.

Jak radzić sobie z przewlekłą chorobą?

Otwartość na choroby przewlekłe, nie opieranie się im i akceptowanie ich nie oznacza, że nie należy nic robić, aby je leczyć lub szukać poprawy. Brak jakichkolwiek działań, by zmienić sytuację, nie jest akceptacją.

Kiedy to zaakceptujesz, rozpoznasz rzeczywistość swojej choroby i, jeśli to możliwe, możesz aktywnie zacząć ją zmieniać. Jeśli nie, możesz szukać nowych sposobów odniesienia się do tego, aby nie przeszkadzało Ci to w pełnym i sensownym życiu.

Omówimy kilka kluczowych punktów dotyczących akceptacji przewlekłej choroby.

1. Porzuć walkę i przestań się opierać

Przewlekła choroba to trudne doświadczenie, które może stać się polem bitwy, jeśli w końcu się zgubisz. Ciągła walka może spowodować, że stracisz z oczu wartość swojego życia, przez co zepchniesz je na dalszy plan.

Zaprzestanie walki i oporu oznacza przekroczenie progu kontroli i pragnienia, aby wszystko działo się tak, jak chcesz i oczekujesz. Oznacza to porzucenie wyobrażeń o tym, jaka powinna być choroba. Choroby przewlekłe są niekontrolowane i trwałe. Mając na uwadze ten kontekst, czy warto stawiać opór i męczyć się w walce z czymś nieuniknionym i niekontrolowanym?

Odpuszczenie nie oznacza, że zapomnisz o swojej chorobie lub pogodzisz się z nią. Oznacza to, że nie pozwalasz jej dominować w sposobie, w jaki żyjesz i doświadczasz swojego życia. Jest tam, ale nie determinuje już Twojego istnienia ani doświadczeń.

Kiedy przestajesz się opierać, odkładasz na bok walkę i kontrolę i żyjesz swoim życiem takim, jakie jest, tu i teraz. Tak więc pierwszym krokiem w nauce akceptowania przewlekłej choroby jest porzucenie oporu i kontroli oraz ponowne połączenie się ze swoim życiem i wartościami, które nim kierują i nadają mu sens.

2. Łączenie się

Uczenie się akceptowania przewlekłej choroby oznacza sprzeciwianie się zwykłym wzorcom zachowania w obliczu przeciwności. Na przykład zazwyczaj próbujesz kontrolować daną sytuację lub jej unikać, aby nie mieć do czynienia z nieprzyjemnymi myślami i uczuciami.

Z drugiej strony akceptacja wymaga połączenia się z tymi wszystkimi nieprzyjemnymi doznaniami, z Twoim dyskomfortem, bólem i cierpieniem. Widzisz i czujesz swoje przeciwności bez stawiania im niepotrzebnego oporu, ponieważ to tylko dodatkowo pogarsza sytuację, której doświadczasz.

Łączenie polega na byciu świadomym i pełnym zaangażowaniu w swoją przewlekłą chorobę. Świadomość oznacza wyłączenie autopilota i zatrzymanie walki, kontrolowanie jej lub unikanie. Zamiast tego skupiasz się na teraźniejszości, odrywając ją od przeszłości („takie było moje życie wcześniej”) i przyszłości.

Warto poświęcić kilka minut na przebywanie w ciszy i spokoju, aby poczuć swoje ciało oraz pojawiające się nieprzyjemne doznania i myśli. Zmierz się z napięciem i stresem i poświęć trochę czasu, aby zobaczyć, jak to jest odczuwać swoją chorobę w taki sposób. Musisz zagłębić się w tę chwilę. Zadaj sobie pytanie: czy w jakiejkolwiek części Twojego ciała jest opór? Co się dzieje, gdy się z tym łączysz, jak się czujesz?

Tybetańska praktyka Tonglen („dawanie i branie lub wysyłanie i otrzymywanie”) również może być niezwykle pomocna. Oto jak ją wypróbować:

• Pozostań przez kilka minut w stanie receptywnym, obserwując swój oddech.
• Wizualizuj swoją chorobę, biorąc pod uwagę odczuwany przez nią dyskomfort.
• Wdychaj swój dyskomfort i niechciane rzeczy i wydychaj uczucie ulgi.

3. Otwórz się

Otwartość na doświadczenie opiera się na nieprzywiązywaniu się do cierpienia lub myśli, jak powinno wyglądać Twoje życie. Otwarcie się oznacza pozostanie z otwartą ręką, zaakceptowanie tego, co przynosi Ci życie, i odpuszczenie reszty.

Bycie otwartym ułatwia odpuszczenie i połączenie, ponieważ niczego nie ukrywasz i akceptujesz to, co się dzieje. Twoja otwartość na chorobę nie obejmuje pobłażania lub masochistycznego tarzania się w niej i jej dyskomforcie. Zamiast tego chodzi o pozwolenie sobie na odczuwanie jej poprzez współczucie.

Badania wskazują, że elementy współczucia dla siebie (samożyczliwość, powszechność i uważność) mogą generować działania adaptacyjne w obliczu przeciwności losu i odczuwanych trudności w kontekście życia z przewlekłą chorobą.

4. Uważność

Uważność może mieć pozytywne skutki psychologiczne, takie jak zwiększenie subiektywnego samopoczucia, zmniejszenie objawów psychologicznych, reaktywność emocjonalna i lepsza regulacja zachowania.

Poprzez uważność kierujesz swoją uwagę na tu i teraz z otwartością i ciekawością. Jeśli cierpisz na przewlekłą chorobę, uważność może być skutecznym sposobem rozwijania akceptacji. Dzieje się tak, ponieważ sama uważność implikuje zaangażowanie w teraźniejszość i życie, które przejawia się tu i teraz.

Ponadto praktykowanie uważności pomaga również zmniejszyć niepokój lub stres związany z chorobą. Ponieważ jest to czynność, która skupia Cię na teraźniejszości, odwraca Twoją uwagę od zmartwień o przyszłość. W efekcie przenosisz się do tu i teraz. To osłabia Twoją manifestację niepokoju, który żywi się przyszłością i jej nieodłączną niepewnością.

Wreszcie, zaakceptowanie przewlekłej choroby nie jest łatwe. Jest tak, ponieważ robiąc to, przyjmujesz również jej implikacje. Jednak odpuszczanie, otwieranie się i łączenie z witalnością chwili pozwala Ci, pośród choroby, skuteczniej poruszać się w kierunku tego, co naprawdę cenisz.