Onychofagia to naukowe określenie dla niekorzystnego zjawiska, jakim jest obgryzanie paznokci, a zwłaszcza patologicznej niezdolności do kontrolowania chęci do takiego zachowania. Schorzenie to jest nie tylko związane z kwestiami natury estetycznej, ale przede wszystkim oznacza stan zaburzenia naszych emocji i osobowości.
Choć wiele osób obgryza paznokcie nawet nie zdając sobie z tego sprawy, czynność ta wykonywana w sposób typowo kompulsywny stanowi wyraźną oznakę zachwiania równowagi emocjonalnej. W takim przypadku obgryzanie paznokci może stanowić poważny problem, nad którym naprawdę warto się pochylić i go przeanalizować.
Psychoanalitycy wyjaśniają, że ludzie obgryzający swoje paznokcie poszukują podobnego poczucia, jakie mają niemowlęta podczas karmienia piersią. Występuje ono również w momencie, gdy stale ma się coś w ustach (jak na przykład słodycze, landrynki, plastikowe przedmioty itp.) Jest to stan określany przez psychoanalityków mianem „fiksacji oralnej”.
Obgryzanie paznokci – jaka jest jego przyczyna?
Ogólnie rzecz biorąc obgryzanie paznokci to nawyk będący jednym ze sposobów zapewnienia sobie poczucia bezpieczeństwa i ochrony. Musimy się „czymś zająć”, a ta konkretna czynność pozwoli nam zredukować poziom naszego napięcia nerwowego, stresu, nudy, smutku, rozdrażnienia itp.
Być może nawet nie zauważasz u siebie tego, że obgryzasz paznokcie i dodatkowo nie zdajesz sobie z tego sprawy. Dlatego też warto poświęcić chwilę na przeprowadzenie krótkiej analizy wewnętrznej.
Czy zdarza Ci się obgryzać paznokcie, gdy nie robisz niczego konkretnego w ciągu dnia, a Twoje ręce są wolne? A może tuż przed trudnym egzaminem lub gdy idziesz samotnie ulicą pośród nocnych ciemności? Czy zdarza Ci się to, gdy zadzwoni do Ciebie Twój szef z pracy, albo zanim udasz się na spotkanie ze swoją dziewczyną lub czy też po otrzymaniu złych wieści?
Dlaczego?
To zachowanie bez żadnych wątpliwości daje się wyjaśnić na podłożu psychologicznym. Ale zacznijmy od podstawowych informacji. Obgryzanie paznokci jest nawykiem automatycznym, nieświadomym i wciągającym. Osoby obgryzające paznokcie nie zawsze potrafią tego uniknąć lub nad tym zapanować, jako że proces ten stanowi głęboko zakorzenione przyzwyczajenie.
Takie zachowanie jest związane z lękiem, niepewnością, napięciem, i depresją. Niektóre cechy spotykane powszechnie u osób cierpiących z powodu onychofagii to między innymi perfekcjonizm, niska samoocena i lęk przed porażką. Osoby takie zazwyczaj bywają też nadpobudliwe, nerwowe i niezwykle energiczne. W niektórych przypadkach ich dzieciństwo wiązało się ściśle z nadmiernie surowymi rodzicami.
Średni wiek, w którym dzieci rozpoczynają obgryzanie paznokci to około 10 lat, a nasilenie tego nawyku może się zmniejszać lub zwiększać w miarę upływu czasu. Różni się ono także w zależności od danej osoby oraz określonych sytuacji występujących w życiu codziennym.
Zobacz też artykuł: Dziecko z dysleksją – jak sobie radzić?
Podstawowym poczuciem zapewnianym przez obgryzanie paznokci jest sytość, ale można dzięki niemu niekiedy także poczuć spokój, radość, zadowolenie, ochronę i bezpieczeństwo. Obgryzanie paznokci powoduje także uwalnianie przez mózg niektórych hormonów wpływających na uczucie szczęścia i dobrego samopoczucia.
Kolejny problem spowodowany przez obgryzanie paznokci ma aspekt społeczny. Zapewne gdy po raz pierwszy rodzice dostrzegą dziecko obgryzające paznokcie, po prostu je skarcą, natomiast później będą zapewne przechodzić nad tym do porządku dziennego.
To samo dzieje się z osobami dorosłymi. Często powtarzającym się schematem jest sytuacja, w której ktoś z Twojej rodziny lub znajomych zauważy u Ciebie obgryzanie paznokci i zwróci Ci na to uwagę, to zwykle reagujesz złością i następnie szukasz jak najszybciej dogodnego momentu, by ponownie zacząć obgryzać paznokcie.
Jak mogę przestać obgryzać paznokcie?
Wprawdzie można znaleźć bez problemu różnego rodzaju środki zaradcze, głównie do stosowania miejscowego, takie jak gorzki lakier do paznokci i wszelkiego rodzaju sztuczki (jak na przykład pocieranie czosnkiem, posypywanie paznokci chili lub pieprzem), to jednak osoba cierpiąca na obgryzanie paznokci nie będzie w stanie uporać się z tym nałogiem, dopóki nie zlikwiduje prawdziwej przyczyny tej dolegliwości.
Pierwszym krokiem jest zorientowanie się, w jakiego rodzaju sytuacjach rozpoczyna się proces obgryzania paznokci. Po ich zidentyfikowaniu pora przejść do następnego etapu, którym będzie zredukowanie ilości lub natężenia bodźców stanowiących bezpośrednią zachętę do tej niepożądanej czynności.
Czy istnieje skuteczny sposób na zmniejszenie lęku, strachu i podenerwowania, inny niż obgryzanie paznokci? Możesz spróbować złagodzić poziom napięcia nerwowego na przykład poprzez uprawianie sportu, wykonywanie relaksujących Cię czynności lub czytając książkę.
Dobrą wiadomością jest to, że nie ma potrzeby stosowania leczenia onychofagii wpływającego negatywnie na wygląd Twojej płytki paznokciowej lub domowych środków zaradczych. Wystarczy przede wszystkim skupić się na swoich uczuciach oraz emocjach i nauczyć się sterować tymi, które wprowadzają Cię w zły nastrój. W ten sposób będziesz w stanie zostawić swoje biedne palce w spokoju, a obgryzanie paznokci stanie się wkrótce przeszłością.