Konfliktowy nastolatek: jak sobie z nim radzić?

Co dla nastolatka oznacza konflikt? Co z niego wynika? Jak sobie radzić, jeśli pod Twoim dachem żyje konfliktowy nastolatek? Jeśli mamy na myśli bunt (sprzeciw lub nieposłuszeństwo wobec rodziców, zasad itp.), to spotykamy różne jego typy. Z grubsza możemy nawet mówić o dwóch rodzajach buntu.

Istnieje pierwszy rodzaj buntu, który pojawia się już w wieku przedszkolnym i stopniowo nasila się na etapie dalszego rozwoju. Jeśli chodzi o drugi typ, mówimy o zachowaniu, które pojawia się po ukończeniu dziesięciu lat i zwykle wiąże się z początkiem szkoły średniej.

W tym drugim przypadku występują więc zmienne środowiskowe lub zmiany hormonalne, które w dużej mierze mogą wyjaśnić postawę, jaką przyjmuje konfliktowy nastolatek.

Konfliktowy nastolatek: co powinieneś wiedzieć?

W tym artykule zamierzamy przedstawić kilka wskazówek dotyczących postępowania z tak zwanymi “trudnymi” dziećmi lub młodzieżą. Na koniec porozmawiamy o konkretnej terapii, która oferuje obiecujące wyniki w tej grupie.

Problemy z zachowaniem

Zanim przejdziemy do wytycznych, postaramy się odpowiedzieć na następujące pytania: jak zachowuje się konfliktowy nastolatek? Wcześniej wspomnieliśmy już o postawie buntu. Nastolatki mogą wykazywać takie zachowania, jak agresja, kłamstwa, brak szacunku itp.

Musimy jednak pamiętać, że okres dojrzewania to etap bardzo skomplikowany na poziomie emocjonalnym. Oprócz zmian hormonalnych, jakie pociąga za sobą wejście w ten nowy etap, musimy również wziąć pod uwagę poważne zmiany i silny kryzys tożsamości.

Więc kiedy wchodzimy w interakcje z nastolatkiem, najlepiej starać się zachować ostrożność i wykazać się empatią. Chociaż czasami nie jest to łatwe. Trzeba również powiedzieć, że w ciężkich przypadkach najlepiej zwrócić się o pomoc do specjalisty.

Zanim jednak przejdziemy do rad, w krótkich słowach omówimy, w jaki sposób zwykle ustala się, czy nastolatek rzeczywiście jest konfliktowy.

Jak wykrywamy te zachowania?

Często to rodzice jako pierwsi wykrywają zmianę w zachowaniu swoich dzieci. Wyraża się to na przykład w odrzuceniu pewnych działań lub celów, które wcześniej je motywowały. W innych przypadkach konflikt przekłada się na zdecydowany sprzeciw chłopca lub dziewczynki, który także wyraźnie widać w ich zachowaniach.

Jeśli mówimy o wyższym poziomie konfliktowości, spotykamy nastolatków, którzy powodują problemy w domu i poza nim. Wpadają w kłopoty, czują się zagubieni lub mają poważny kryzys tożsamości.

Możemy również wykryć te konfliktowe postawy poprzez kłamstwa, utratę entuzjazmu do różnych spraw, smutek… To ważne, aby jasno dostrzegać te niuanse, ponieważ bardzo często pod tą całą warstwą agresywności lub buntu kryją się inne rodzaje uczuć, takie jak strach, niepewność, samotność lub smutek.

Jak postępować, jeśli Twój nastolatek jest konfliktowy?

Jak radzić sobie z konfliktowym nastolatkiem? Będzie to w dużej mierze zależeć od naszej roli w ich życiu. Oznacza to, że inaczej będzie to wyglądało, jeśli jesteś jego ojcem lub matką, a inaczej, jeśli jesteś bratem, psychologiem, itp. Dlatego poniżej przedstawimy kilka ogólnych wskazówek:

• Stwarzaj przestrzeń pozwalająca na swobodną komunikację z nastolatkiem.
• Pracuj nad więzią emocjonalną (relacją).
• Dowiedz się, co się z nim dzieje (czasami pod taką agresywnością kryje się smutek).
• Poświęć mu to trochę czasu.
• Negocjuj z nim.
• Unikaj oceniania go.
• Ustal granice, ale bądź elastyczny.
• Stosuj techniki modyfikacji zachowania (ważne dla wzmocnienia odpowiednich zachowań).
• Zwiększ jego samoocenę, wyrażaj swoje docenianie dla niego.
• Porozmawiaj z nim / nią przejawiając empatię (postaw się na jego miejscu!).
• Skonsultuj się ze specjalistą (szczególnie w poważniejszych przypadkach).
• Bądź wobec niego konsekwentny.
• Dawaj przykład swoim zachowaniem.

Przewodnik opieki nad nastolatkami (2015), przygotowany przez Andaluzyjskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej i Społecznej, proponuje szereg strategii skupiających się na oferowaniu nastolatkom kompleksowej opieki w czasie konsultacji.

Opracowano je dla środowiska medycznego, ale mają również zastosowanie w psychoterapii. Przewodnik poleca następujące zasady:

• Szanuj poufność: wszystko, co jest omawiane podczas konsultacji, powinno tam pozostać (z wyjątkiem przypadków, w których istnieje ryzyko dla samego nastolatka, dla innych lub ogólnie dla społeczeństwa).
• Zapewnij nastolatkowi intymną i bezpieczną przestrzeń, w której będzie mógł swobodnie wyrażać swoje wątpliwości.
• Dostarcz mu informacje o dostępnych zasobach i usługach zdrowotnych.
• Okazuj uwagę, zainteresowanie i szacunek dla wszystkiego, co mówi konfliktowy nastolatek, aby stworzyć w ten sposób porozumienie terapeutyczny.
• Wyjaśnij jego zmiany rozwojowe i osiągnięcia, zarówno jemu, jak i jego rodzicom, promując odpowiedzialność nastolatka za dbanie o swoje zdrowie.
• Zachęcaj do pracy zespołowej z rodziną i wychowawcami, aby zapewnić wielodyscyplinarną opiekę.

Rodzinna terapia psychodramatyczna oparta na scenach

Ten rodzaj terapii (SB-PFT) okazuje się innowacyjną interwencją, która zaczyna przynosić pozytywne rezultaty w przypadku konfliktowej młodzieży. W szczególności służy do poprawy osobistych relacji, jakie ma konfliktowy nastolatek ze swoimi rodzicami.

Jest to terapia integrująca zasady systemowej terapii rodzin i psychodramy poprzez metodologię grup wielorodzinnych.

W badaniu opublikowanym w czasopiśmie Family Process, opracowanym przez Bárbarę Lorence, badacza z Uniwersytetu w Huelvie (UHU), znaleźliśmy pierwsze dowody na skuteczność tej interwencji.

Jednym z kluczowych elementów tej metodologii jest to, że głos nastolatka jest tutaj bardzo ważny. Ponadto w sesjach z nimi uczestniczą różne systemy rodzinne. Nad czym sie pracuje w trakcie tej terapii? Zasadniczo opracowuje się dwa główne tematy:

• Konflikt między konfliktowymi nastolatkami a rodzicami.
• Poszukiwanie możliwych rozwiązań konfliktów.

Końcowe refleksje

Przedstawiliśmy kilka podstawowych pomysłów na to, jak postępować z konfliktowym nastolatkiem w oparciu o empatię i zrozumienie. Jednak w rzeczywistości jest to zawsze bardziej złożone zagadnienie, niż zakładają scenariusze.

Jak wszyscy wiemy, dorastanie to skomplikowany etap życia, w którym młodzi ciągle się uczą jak sobie ze sobą radzić. W związku z tym (i innymi czynnikami) mogą pojawić się trudności lub zaburzenia zachowania. Czasami nawet w grę wchodzą zaburzenia związane z substancjami (na przykład narkotyki) a także zaburzenia nastroju…

Każde zaburzenie lub problem będzie wymagało specjalistycznego podejścia. Dla rodziców lub wychowawców towarzyszenie im w tym etapie jest zarówno wyzwaniem, jak i koniecznością. Dlatego tak ważne jest przyjęcie odpowiedniej postawy.

Może nam w tym pomóc postawienie się w roli towarzysza, który wyciąga pomocną dłoń a czasem lekko popycha, aby pomóc im rozwinąć skrzydła. Nie zapominajmy bowiem, że na tym etapie konfliktowy nastolatek musi określić wiele aspektów swojej tożsamości.

„Najdłuższą drogą jest stanie w miejscu”.

-Anonimowy-