Zaburzenia mowy: poznaj najważniejsze z nich

Czy znasz jakieś zaburzenia mowy? Ile w ogóle ich jest? I czy znasz ich przyczyny i objawy? Czytając dzisiejszy artykuł poznasz odpowiedzi na te pytania.

Język werbalny to jedno z najważniejszych narzędzi, jakie posiadają ludzie. Jednak niektóre osoby cierpią na zaburzenia mowy. To kłopotliwe, ponieważ mowa pozwala nam komunikować się i przekazywać informacje takie jak uczucia i pragnienia oraz zachowywać naszą kulturę i wiedzę.

Wielu psychologów analizowało rolę języka w rozwoju człowieka. Jednym z nich był rosyjski psycholog Lew Wygotskim, który dokonał licznych odkryć.

Zaburzenia mowy wiążą się z najróżniejszymi konsekwencjami natury społecznej, akademickiej i osobistej. Mowa stanowi część codziennego życia i umożliwia wchodzenie w interakcje, dzielenie się informacjami i wyrażanie samego siebie. Ale jakie zaburzenia mowy znamy? Czytaj dalej, aby poznać ich definicje, przyczyny i objawy.

“Mowa ma moc; mówić to przekonywać, przekształcać, zmuszać.”

-Ralph Waldo Emerson-

Zaburzenia mowy i ich rodzaje

Istnieją różne rodzaje zaburzeń mowy, które utrudniają tworzenie lub wypowiadanie dźwięków mowy. Utrudniają dzieciom mówienie, ponieważ mogą wywierać wpływ na ich wymowę oraz formowanie słów. Dlatego też maluchy nie są w stanie mówić w taki sposób, żeby inni je rozumieli.

DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) wymienia następujące zaburzenia komunikacyjne:

• Zaburzenia językowe,
• Zaburzenia fonetyczne,
• Zaburzenie płynności występujące w dzieciństwie,
• Niesprecyzowane zaburzenie komunikacji,
• Zaburzenie komunikacji społecznej.

Czytając dzisiejszy artykuł poznasz różne rodzaje zaburzeń mowy, ale nie zaburzenia komunikacji. Wymienimy zaledwie kilka z nich, które wywierają wpływ na mowę. Dowiedz się jakie są cechy charakterystyczne każdego z nich.

Zaburzenia mowy – dysfazja

Zaburzenia mowy (inaczej dysfazja) polega na występowania serii trudności związanych z rozumieniem i ekspresją języka. Dotykają one dzieci nawet jeśli ich inteligencja jest adekwatna do ich poziomu rozwoju. Poza tym objawiają się one zarówno w języku mówionym, jak i pisanym, w tym także w czytaniu. Innymi słowy, to zaburzenie jest dość rozległe.

Wyróżniamy dwa rodzaje dysfazji, w zależności od jej pochodzenia:

• Dysfazja rozwojowa jest obecna od momentu, w którym dziecko zaczyna się komunikować. Jej przyczyny nadal nie są znane, ale nie pojawia się w wyniku innych zaburzeń.
• Dysfazja nabyta pojawia się w wyniku jakiegoś urazu mózgu, urazu głowy, zaburzeń padaczkowych, itp. Jej główna cecha to hipoproduktywność językowa (znacząco zmniejszona).

Poza tym pod kątem zmienionych procesów możemy wyróżnić jeszcze dwa rodzaje dysfazji:

• Dysfazja receptywna wywiera wpływ na rozumienie.
• Dysfazja ekspresywna wywiera wpływ na ekspresję.

Należy również wspomnieć o wyjątkowym rodzaju nabytej epilepsji nazywanej zespołem Landaua-Kleffnera. To zaburzenia recepcyjno-ekspresyjne, które objawiają się kilkoma zmianami w EEG (elektroencefalogramie) pacjenta.

Zespół jest wywoływany przez udar epileptyczny i objawia się zazwyczaj u dzieci w wieku od 3. do 7. roku życia. Poza tym zazwyczaj pojawia się nagle.

Zaburzenia fonologiczne – dyslalia

Takie zaburzenie fonologiczne, nazywane również zaburzeniem fonetycznym. Dyslalia dotyczy trudności z wypowiadaniem słów. Najczęściej pojawia się zastępowanie dźwięków, zniekształcanie dźwięków i braki (pominięcia) lub dodawanie (wstawianie) dźwięków. Jej przyczyny są funkcjonalne.

Innymi słowy, nie stoją za nią żadne zmiany organiczne (jej etiologia nadal nie jest znana).

To jedno z zaburzeń mowy, które najczęściej pojawiają się w dzieciństwie. Zakłada się, że dyslalia o średnim lub dużym natężeniu występuje od około dwóch do trzech procent dzieci w wieku od 6. do 7. roku życia. Częściej występuje w formie łagodnej.

Aby ją zdiagnozować, błędy popełniane przez dziecko podczas mówienia muszą być niedopasowane do jego poziomu rozwoju i przeszkadzać w funkcjonowaniu społecznym i akademickim.

Jąkanie się lub dysfemia – jedno z najczęstszych zaburzeń mowy

Zaburzenie to określa się w DSM-5 jako zaburzenie płynności występujące w dzieciństwie. To jedno z najlepiej poznanych zaburzeń mowy.

Dysfemia wywiera wpływ na płynność i rytm mowy. Osoba, która cierpi na to zaburzenie, na początku lub w trakcie swojej wypowiedzi emituje jeden lub więcej spazmów, jak również blokad. To z kolei prowadzi do przerywania normalnego rytmu komunikacji.

Zaburzenie to pojawia się najczęściej między 3. a 8. rokiem życia. Dzieje się tak, ponieważ w tym wieku rozpoczyna się akwizycja normalnych wzorców mowy. W zależności od czasu trwania wyróżniamy różne rodzaje dysfunkcji:

• Dysfemia wrodzona trwa kilka miesięcy,
• Łagodna dysfemia trwa kilka lat,
• Dysfemia ustawiczna jest chroniczna i zazwyczaj objawia się u dorosłych.

Co ciekawe, osoby cierpiące na to schodzenie nie jąkają się gdy śpiewają, recytują wyuczony tekst, gdy są same lub kiedy rozmawiają ze zwierzętami. Takie zastawienie sugeruje, że na zaburzenie to wpływa lęk społeczny.

Poza tym badanie przeprowadzone przez Ramosa (2019), które zgromadziło wyniki innych badań, wykazało, że muzyka i jej części składowe (na przykład rytm) mogą pomóc osobom jąkającym się kontrolować tempo mowy, zmniejszać napięcie w obrębie twarzy, zwiększać koordynację fonetyczno-oddechową i zmniejszać brak płynności mowy.

Dysglosja

To zaburzenie mowy wywołuje znaczące trudności w artykułowaniu dźwięków, które składają się na mowę. Pojawia się w wyniku zmian w organach policzkowo-fonacyjnych (na przykład z powodu wrodzonego zniekształcenia w obrębie ust, zębów lub języka). Tym samym stoją za nią przyczyny natury organicznej.

Dyzartria

To zaburzenie pojawia się ze względu na zmiany w kontroli neuromotorycznej (uszkodzenia układu nerwowego). Tym samym przekłada się na trudności z wypowiadaniem słów, wynikające z problemów neurologicznych, które zmieniają umięśnienie jamy ustnej wykorzystywane do emitowania dźwięków.

Nie pozwala we właściwy sposób wypowiadać słów. Dyzartria, podobnie jak dyslalia, to jedno z najlepiej znanych zaburzeń mowy.

Afazja

Istnieje wiele klasyfikacji afazji. Zgodnie z klasycznym modelem neuropsychologiczny to dość poważne zaburzenie, w przeciwieństwie do dysfazji, która jest mniej niebezpieczna. Jednak dysfazję od afazji odróżnia fakt, że ta druga jest nabyta (dysfazja jest wrodzona). Przynajmniej tak zakłada model poznawczy.

Jednak inni autorzy sugerują, że afazję od dysfazji odróżnia to, że objawia się u dorosłych, a nie u dzieci. Jednak bez względu na klasyfikację jasne jest, że afazja to utrata lub zmiana języka. Pojawia się w wyniku zmian zachodzących w mózgu lub jego urazu (na przykład z powodu urazu lub uderzenia w głowę).

Różne rodzaje afazji mogą mieć różne objawy, w zależności od umiejscowienia urazu. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w niniejszym artykule (dostępnym w języku angielskim).