Upadek to mini-serial krótkometrażowy niezależnej wytwórni audiowizualnej Les Parasites, którzy zajmują się kolapsologią. Seria wyobraża społeczeństwo po upadku obecnego systemu, w którym każdy musi walczyć o przetrwanie.
Kolapsolodzy przewidują taki scenariusz za kilka następnych lat. Gdyby jednak załamanie, czy upadek rzeczywiście nastąpił jutro, jak byśmy zareagowali?
Każdy z ośmiu odcinków w serii rozgrywa się w innym miejscu i przedstawia osoby walczące z załamaniem naszej przemysłowej cywilizacji. Realizm sytuacji i rytm odcinków naprawdę imponują. Autorzy potrzebowali bowiem jedynie około 20 minut, aby wciągnąć widza w zawrotne tempo fabuły.
Na stacji benzynowej kierowcy walczą o ostatnie krople benzyny. W supermarkecie klienci błąkają się między prawie pustymi półkami. Mniej spektakularna jest wizyta w domu spokojnej starości, w którym opiekunowie nie wiedzą już, jak karmić swoich podopiecznych, a strach doprowadza do dramatu.
Czy jednak ten strach, który przedstawia seria, inspiruje do działania i zaangażowania?
Upadek – załamanie czyli Effondrement
Seria nie określa dokładnie, na czym polega to załamanie, czy upadek. Twórcy wykorzystują pomysł, że następuje z taką szybkością, że można się skupić jedynie na jego konsekwencjach. To wywołuje poczucie coraz większej pilności w miarę, jak rozwijają się kolejne rozdziały.
W świecie po upadku, w którym państwo utraciło wszelkie formy władzy, panuje tylko prawo najsilniejszych. Najbogatsi przeżywają, inni są zmuszeni walczyć o siebie i współpracować ze sobą z różnym skutkiem. Niedostatek zasobów zmienia każdego w potencjalnego grabieżcę lub mordercę.
Jednak Upadek motywuje nie tylko samą swoją fabułą. Efekt napięcia wywołany ujęciem sekwencyjnym powoduje, że nie możesz przestać oglądać kolejnych odcinków. W końcu połykasz całą serię w ciągu jednego wieczoru, nie zważając na konsekwencje bezsenności.
Upadek: czy bylibyśmy tacy w rzeczywistości?
Zachłanność audiowizualna pojawia się, ponieważ chcemy wiedzieć, co się dalej stanie. I wtedy w pełni działa efekt fikcyjnej rzeczywistości. Upadek jest tak realistyczny, że można sobie wyobrazić, że wydarzy się właśnie w ten sposób. Problem w tym, że jest to historia opowiadająca o indywidualizmie i przemocy.
Każda postać jest zmuszona do czynienia rzeczy całkowicie niemoralnych, których w innych okolicznościach by nie zrobiła lub nie usprawiedliwiła.
W tym momencie zaczynasz rozumieć, że Effondrement to nie tylko kolejna seria science fiction. Że film nie proponuje kolejnej wersji dystopii, która wydaje się dla nas bardzo odległa. Wręcz przeciwnie, wszystko to wygląda dla nas dziwnie znajomo.
Debaty polityczne, w których nikt nie mówi o środowisku, a jeśli już, to krytykuje pomysły innych. Pojawia się także naukowiec, który mówi o powstrzymaniu katastrofy już teraz, w radykalny sposób. Jak to w rzeczywistości bywa, nikt go nawet nie słucha.
Nikt nie chce zmienić swojego własnego zachowania. Rządy wspierane przez społeczeństwo nie zrobią nic, aby nas chronić. Już mają alternatywę. Widz to wszystko wie i to właśnie wywołuje największy strach.
Znajomość niektórych sytuacji, dziwne „déjà vu” wielu przepisów dotyczących zmiany klimatu, które przewijają się na ekranie bez żadnego skutku.
Ale czy narracja przekazywana poprzez strach sprzyja zaangażowaniu obywateli w zmianę na poziomie indywidualnym i zbiorowym? Z tym pytaniem rodzi się inne: czy naprawdę mamy czas na zadanie jakiegokolwiek?
Idee, które sprawiły, że nakręcono Effondrement
Les Parasites to grupa młodych twórców założona przez byłych studentów Międzynarodowej Szkoły Tworzenia i Produkcji Audiowizualnej (EICAR) w Paryżu. Aby zachować swoją niezależność, Les Parasites finansują swoja twórczość głównie z konta Tipeee. Produkują filmy krótkometrażowe i bezpłatnie je rozprowadzają.
Dzięki tej niezależności mogli zrealizować takie prace jak Artificial Love (Sztuczna miłość) czy La Boucherie Éthique (Etyczna ubojnia). Ten ostatni film porusza temat zmian klimatycznych i hodowli bydła, w celu nagłośnienia problemów ekologicznych występujących w tej branży.
Kwestia zmian klimatycznych i ich konsekwencji od dawna interesuje grupę młodych francuskich producentów, Les Parasites. W październiku 2018 roku zrealizowali dla YouTube wywiad krzyżowy między jednym z założycieli kolapsologii, Pablo Servigne, a astrofizykiem Jacquesem Blamontem.
Według tych zaangażowanych reżyserów, czas przestać chować głowę w piasek w obliczu zagrożenia klimatycznego. Najnowszy odcinek serii to zaciekła krytyka polityki małych kroków i brutalnej obojętności ludzi na ten problem.
W Upadku, reżyserzy zdają się kręcić historię opartą na teorii Olduvai, która głosi, że cywilizacja przemysłowa upadnie około roku 2030 roku (100 lat od 1930). Zakładając taki punkt wyjścia, kolejne odcinki budzą w widzach poczucie pilności i niepokoju.
We francuskiej serii ludzie są bardziej skłonni do wzajemnej pomocy niż w innych poapokaliptycznych klasykach, takich jak Mad Max czy The Road. Bo przecież nie chodzi tu o rywalizację. Upadek już się zaczął i naszym jedynym wyjściem jest wybór, jak sobie z nim poradzić.
Możesz obejrzeć ten serial na Youtube w wersji oryginalnej (tytuł L’Effondrement) z angielskimi napisami.