Plotki: wszyscy słyszymy je od czasu do czasu, a niektórzy z nas przekazują je dalej. W bardziej tradycyjnych, konserwatywnych czasach wstrząsały całymi rodzinami. Dzisiaj krążą inaczej, ponieważ sposób, w jaki dzielimy się informacjami, również się zmienił.
Faktem jest, że plotki mają ogromny potencjał do pogarszania stanu rzeczy, zarówno w wymiarze społecznym, jak i osobistym. Nie lubimy gdy nas dotyczą, ponieważ zazwyczaj nie mają dobrych intencji. Są to nieco zawoalowane wiadomości.
Plotki – czym są?
Zwykle plotki to wiadomości ustne. Paradoks polega na tym, że nie ma dowodów na poparcie plotek, ale im bardziej ludzie się nimi dzielą, tym bardziej uważają je za prawdziwe. Przestrzegają twierdzenia, że jeśli będziesz coś często powtarzać, ludzie w końcu w to uwierzą.
Źródło plotki zazwyczaj nie jest łatwe do zidentyfikowania, szczególnie dlatego, że wiadomość zmienia się, gdy ją powtarzamy. Gra w głuchy telefon sprawia, że plotka przekształca się w coś, czym wcale na początku nie była.
Na początku jest to zwykle zwięzła wiadomość o podejrzewaniu czegoś lub wyrażaniu wątpliwości. “Słyszałem, że zaczną zwalniać ludzi”… “Anna nie przyszła do pracy, była smutna przez cały tydzień. Myślę, że ma depresję”…
Jednak nasz mózg woli pewniki niż hipotezy. To, co początkowo zaczęło się jako hipoteza, kończy się prawie dogmatem. Aby zdefiniować czym są plotki, poniżej podamy pewne warunki, jakie muszą zostać spełnione, by plotka powstała.
- Tajemniczość: źródło jest nieznane. Istnieje również udowodnione zjawisko, że ludzie zwykle zapominają źródła wiadomości, zanim zapomną jej treść.
- Pewność: rzadko kiedy kwestionujemy plotki ponieważ wymagałoby to zaangażowanego wysiłku umysłowego. Z drugiej strony, nikt nie lubi poddawać w wątpliwość słów osoby, która zapewnia nas, że przekazywane przez nią informacje są prawdziwe.
- Ciekawość: plotka wzbudza naszą ciekawość, ponieważ wiąże się z nami w jakiś sposób lub dlatego, że dotyczy skandalu.
- Prędkość: jej zdolność do rozprzestrzeniania się sprawia, że jest nie do powstrzymania.
- Bliskość: przekazywana jest poprzez kontakty towarzyskie.
- Zmiana: Działa jak drzewo. Nowe pogłoski rozchodzą się niczym gałęzie, aby wypełnić luki pozostawione przez początkową plotkę.
Inną właściwością plotek jest to, że rozprzestrzeniają się niczym wirus. Każdy odbiorca jest jednocześnie potencjalnym nadawcą informacji. Odbiorca często dodaje swoją własną opinię. Ich sposób i ton przekazywania również może ją zmienić.
Jak możemy zakończyć plotki?
Odpowiedź jest bardzo prosta, ale niemożliwa do spełnienia: poprzez uniemożliwienie komunikowania się. Bardziej realistyczne wyjście jest równie trudna, choć mniej niż pierwsze. Chodzi o to, że powinniśmy być krytyczni wobec informacji, które otrzymujemy.
Powinniśmy zadać sobie pytanie, czy źródło jest wiarygodne. Zapytaj (jeśli to możliwe) osobę, od której ją słyszałeś, czy ufa swoim źródłom. Powinniśmy także zastanowić się, czy plotka przynosi korzyść temu komuś, kto zaczął ją szerzyć.
Jednym z rodzajów plotki, co do którego powinniśmy być szczególnie ostrożni jest pogłoska o mniejszościach lub grupach, które nie są w stanie się bronić. Dlatego mówimy: “historia zawsze jest opowiadana przez zwycięzców”. Pierwszą rzeczą, jaką muszą zrobić przegrani, jest zaakceptowanie wersji opowieści zwycięzcy. Pomyśl o dyktaturach, które spustoszyły Europę w pierwszej połowie XX wieku.
Nie musimy odbywać podróży wehikułem czasu. Współcześnie również widzimy, że wiele stereotypów na temat marginalizowanych grup jest systematycznie karmionych pogłoskami. Plotki podsycają uprzedzenia i dyskryminację.