Jednym z głównych wrodzonych i najważniejszych uczuć każdego człowieka jest wbrew powszechnemu mniemaniu nie miłość, ale strach. To właśnie on jest naturalną reakcją naszego organizmu na potencjalne niebezpieczeństwo. Strach pomaga nam przetrwać w chwilach zagrożenia, ale także ogranicza nas podczas wielu innych sytuacji.
Kiedy się czegoś boimy, nasz organizm reaguje w określony sposób. Przede wszystkim zaczyna od podwyższenia ciśnienia krwi. Następnie nasze źrenice rozszerzają się, a nasze serce zaczyna tłoczyć krew z dużą prędkością. Ale czasami strach występuje tak naprawdę w naszym umyśle, ponieważ jesteśmy w stanie go sobie bez problemu wyobrazić, nawet nie jesteśmy narażeni na jakiekolwiek realne niebezpieczeństwo.
“Miłość bez miary, bez ograniczeń, bez komplikacji, bez zezwolenia, bez odwagi, bez konsultacji, bez wątpienia, bez zapłaty, bez lekarstwa, bez niczego.
Nie bój się kochać, będziesz płakał z miłości lub odczuwał strach bez niej. ”
–Chavela Varga–
Strach może przyjmować wiele różnych postaci i odmian. Możemy bać się porażki, odrzucenia, utraty sił, a także obawiać się zmian w naszym życiu. Kiedy ogarnia nas strach, nie jesteśmy w stanie podejmować racjonalnych decyzji. Nasza kreatywność ulega drastycznemu ograniczeniu. Ale najważniejsze w tym momencie staje się to, że jeśli się boimy, to nie będziemy w żaden sposób osiągnąć poczucia szczęścia i spełnienia w życiu.
Carl Gustav Jung, wspaniały i znany na całym świecie szwajcarski psychiatra i psychoanalityk stwierdził kiedyś, że wszyscy mamy pewne cechy, które staramy się ukryć. Już od wczesnych lat młodości byliśmy w stanie zdać sobie sprawę z tego, że takie postępowanie jest wręcz konieczne, jeśli chcemy być zaakceptowani przez osoby z naszego otoczenia.
Strach przed odrzuceniem przez środowisko i jego znaczenie
Ten zestaw cech charakteru, których u siebie nie akceptujemy jest jak cień, który podąża za nami krok w krok. Do tego w w pewnym momencie w naszym życiu przestaje zostawać w ukryciu i wysuwa się na pierwszy plan. Obok tego “cienia” staramy się rozwijać coś, co Zygmunt Freud nazwał “idealnym ja”. Jest to samodzielnie utworzony wizerunek samych siebie, który tworzymy tak, aby dopasować go do naszego środowiska w obawie przed ewentualnym odrzuceniem.
Odrzucenie lub zlekceważenie tego naszego “cienia” może spowodować wiele różnych problemów w życiu. Wynika to z prostej zasady – jeśli nie akceptujemy samych siebie z obawy przed czymś, nie kochamy w ten sposób siebie. Strach jest prawdziwym przeciwieństwem miłości, a nie jak to bywa w powszechnym przekonaniu – nienawiść.
Co byś zrobił, gdybyś nie bał się bycia zaakceptowanym lub odrzuconym przez swoje otoczenie, czy też rozpoznawanym lub omijanym? Byłbyś w pełni wolną osobą, która byłaby w stanie cieszyć się miłością, jaką masz wobec samego siebie i także dla innych ludzi.
“Wszystko, co drażni nas w innych, może pomóc nam zrozumieć samych siebie.”
–Carl Gustav Jung–
Co jest tak naprawdę przeciwieństwem miłości?
Nienawiść lub “odium” (słowo pochodzące bezpośrednio od “odisse”, co po łacinie znaczy “nienawidzić”) oznacza w pewnym uproszczeniu odrzucenie kogoś lub czegoś. Ale tak naprawdę jest to uczucie właściwie bezużyteczne. Co dobrego lub korzystnego można znaleźć w nienawiści? Niczego. Dzięki niej będziemy po prostu czuć się fatalnie psychicznie i na tym koniec.
Paulo Freire, brazylijski ekspert z dziedziny edukacji stwierdził jednoznacznie, że: “przeciwieństwem miłości nie jest, jak już wiele razy lub prawie zawsze myślimy, nienawiść, ale strach. Strach przed kochaniem, strach przed miłością i strach przed byciem wolnym człowiekiem”.
Miłość zmiękcza Cię i rozwija Twoją wrażliwość. Strach natomiast powoduje, że stajesz się twardszy i mniej czuły. Miłość otwiera Ci wszechświat, strach izoluje Cię wewnątrz samego siebie.
Dlaczego boimy się kochać innych ludzi oraz siebie samych?
“Strach jest najtrudniejszym uczuciem do kontrolowania.
Płaczesz z bólu, Twój krzyk jest pełen gniewu, ale strach jest po prostu cicho osadzony w Twoim sercu i nie sposób go wyjąć stamtąd. ”
–David Fischman–
Miłość jest prawie zawsze obarczona sporym ryzykiem. Za każdym razem musimy je podjąć, jeśli zamierzamy żyć pełnią życia i przeżywamy wtedy mękę, jaką może stać się miłość. Nasze wcześniejsze doświadczenia i nasze przekonania ograniczają nas i wywołują wtedy strach przed miłością.
Ale ten nasz strach przed miłością wynika w prostej linii z naszego braku miłości względem samych siebie lub braku poczucia własnej wartości. Jeśli nie możemy lub nie potrafimy pokochać siebie, jak możemy w takim razie kochać inną osobę?
Aby kochać siebie i innych ludzi, musimy dorastać w poczuciu własnej wartości i nieustannie rozwijać ją u siebie. Argentyński psycholog, Walter Riso proponuje przeanalizowanie kilku kluczowych zagadnień służących do poprawy samooceny:
- Zachęcanie do chwalenia samego siebie za różne drobne sukcesy. Za każdym razem, gdy uda Ci się zrobić coś dobrego i pozytywnego, powinieneś sam się za to pochwalić. “Tak, to mi się naprawdę udało!”
- Nagradzanie samego siebie. Każde osiągnięcie, jakiego dokonujemy w trakcie naszego życia, bez względu na to, jak małe, zasługuje na nagrodę. Może nią być coś prostego, coś co lubimy i co sprawi nam przyjemność.
- Wyeliminowanie ze swojego życia i umysłu wszelkich represyjnych lub ograniczających nas przekonań. Wszystkich tych myśli, które powstrzymują nas przed samorozwojem lub rozszerzaniem swoich możliwości. Chociaż czasami staramy się ograniczać nasze własne uczucia, to jednak bywają takie momenty, w których pozwalamy im rozwinąć skrzydła. Co złego jest w publicznym okazywaniu żałoby po stracie kogoś bliskiego lub lub okazywaniu swojej miłość wobec drugiej osoby przed innymi ludźmi?
- Nie wstydź się swojego sukcesu i wysiłków, jakie w tym celu włożyłeś. Raczej czerp z tego radość i okazuj ją.
Czym jest filofobia?
Skrajnym przypadkiem strachu przez miłością jest filofobia. Osoba cierpiące na tę chorobę panicznie wręcz boją się zakochać się w kimś. Drąży je olbrzymia obawa przed wejściem w związek z drugą osobą, a także utrzymywanie z nią intymnych relacji.
W przypadku chorowania na filofobię ludzie używają różnych mechanizmów, aby obronić się przed miłością i pozostać w swojej strefie komfortu:
- Zakochują się w osobach dla nich całkowicie nieosiągalnych, z różnych względów.
- Rozpoczynają związki, które są z góry skazane na niepowodzenie. Zazwyczaj z uwagi na olbrzymie różnice charakteru lub innych cech pomiędzy obiema osobami w relacji.
- Prowokują walkę i spory z tą drugą osobą w celu spowodowania rozpadu istniejącego już związku.
- Mają tendencję do poszukiwania wad i problemów u drugiej osoby, co wykorzystują jako sposób usprawiedliwienia swojego postępowania.
Jak możemy przezwyciężyć strach przed miłością?
Strach przed miłością jest całkowicie normalnym uczuciem. Szczególnie w przypadku, kiedy mieliśmy złe doświadczenia w naszym uprzednim związku. Nie możemy jednak pozwolić mu rządzić naszym życiem. Strach przed miłością jest czymś, czemu należy koniecznie stawić czoła. Nie można przed nim uciekać lub go lekceważyć, gdyż może on naprawdę negatywnie wpłynąć na całe Twoje dalsze życie.
Jeśli boisz się o swój związek z inną osobą, należy jej o tym powiedzieć. W ten sposób będzie ona świadoma Twoich obaw, co pozwoli jej podjąć ewentualne kroki zaradcze lub zmienić swoje postępowanie w razie potrzeby.
Niezbędna będzie wzajemna komunikacja pomiędzy obiema stronami. W ten sposób znacznie łatwiej będzie Ci przezwyciężyć swoje obawy. Konieczne jest również odsunięcie w przeszłość wspomnień dotyczących swoich wcześniejszych relacji. Po prostu musisz zacząć żyć teraźniejszością, każdym kolejnym dniem.
“Nie kochać kogoś ze strachu to jak nie żyć w obawie przed śmiercią.”
–Ernesto Mallo–