Pewnego dnia w pracy współpracownik śmieje się z Ciebie publicznie. Albo szef wysyła Ci listę zadań, które nie wchodzą w zakres Twoich obowiązków. Ponadto, jeśli ich nie wykonasz, Twój szef beszta Cię lub upokarza na oczach Twoich współpracowników. Nie zdając sobie z tego sprawy, uginasz się pod presją i akceptujesz to, czego żąda, żeby zostawił Cię w spokoju. Być może nawet nie zdajesz sobie sprawy, że zaczyna Cię dotyczyć nękanie w miejscu pracy.
Wygląda na to, że ten sposób się sprawdza… chwilowo. Po pewnym czasie, mimo że robisz wszystko, o co prosi, szef robi krok dalej. Każe Ci zrobić coś jeszcze bardziej poniżającego, w przeciwnym razie jego kpiny stają się jeszcze dotkliwsze. Albo zaczyna na Ciebie krzyczeć. Nękanie w miejscu pracy przybiera coraz poważniejszą formę.
Miarka się przebiera. Szukasz schronienia u swojego przełożonego, ale ten nie proponuje Ci innego rozwiązania, jak tylko tolerować sytuację. Ale dlaczego masz to tolerować? Dlaczego ci, którzy mogą rozwiązać ten problem, nic nie robią? Dość!
„Jeśli nie ma bohatera, który mógłby Cię uratować, musisz sam zostać swoim bohaterem”.
-Denpa Kyoshi-
Nękanie w miejscu pracy – przyczyny
Nękanie w miejscu pracy pojawia się w relacji między nękającym a nękanym. Odbywa się w miejscu pracy i środowisku organizacyjnym. Ta niekomfortowa sytuacja może się poprawić… lub pogorszyć. Mimo że nękanie w miejscu pracy to niepokojące zjawisko, stale wzrasta liczba tego typu przypadków. Z drugiej strony, chociaż na jego przebieg wpływ ma wiele czynników, postaramy się omówić niektóre z nich.
Osobę, która nęka współpracowników można opisać pewnymi cechami osobowości. Zwykle są to osoby narcystyczne, wybuchowe, mściwe. Co więcej, ci ludzie mają niskie poczucie własnej wartości i odczuwają silny niepokój.
„Ludzie, którzy kochają siebie, nie ranią innych ludzi. Im więcej nienawidzimy siebie, tym bardziej chcemy, aby inni cierpieli”.
-Dan Pearce-
Kiedy Twój szef jest agresywny…
W takim przypadku nękajacy może w znieważający sposób wykorzystywać osobę, która padła ofiarą nękania. Jest nieufny wobec tej osoby i zmniejsza wydajność jej pracy. Ale na tym nie koniec – ma tendencję do odbierania obowiązków lub zmiany funkcji na te, które są bardziej nieprzyjemne. W ten sposób konflikt stopniowo się pogarsza.
Do tych cech napastnika należy dodać zestaw decyzji, które są podejmowane w środowisku pracy. Powodują one, że nękanie w miejscu pracy z czasem coraz bardziej się utrwala. W tym przypadku, jeśli nękający wysuwa trudne żądania, podczas gdy zasoby do ich zrealizowania są ograniczone, zwiększa się prawdopodobieństwo powstania problemu nękania w miejscu pracy. Co więcej, ważną rolę odgrywają także cechy przełożonych i innych upoważnionych osób.
Nieefektywność przełożonych i sposób, w jaki zarządzają podwładnymi także wpływa na sytuację. Jeśli przełożeni są bierni i despotyczni, a ich decyzje są arbitralne, przyczyniają się do rozwoju problemu. Czemu? Ponieważ są to cechy przełożonego, który zazwyczaj zajmuje pobłażliwe stanowisko, jeśli chodzi o agresję i nękanie w miejscu pracy.
Nękanie w miejscu pracy – konsekwencje
Fakt, że organizacja przymyka oko na nękanie w miejscu pracy, jest bardzo niepokojący. Ten brak szacunku nie tylko szkodzi pracownikowi, który cierpi bezpośrednio, ale implikuje także koszty dla tego samego przedsiębiorstwa i całego społeczeństwa. Dlatego paradoksem jest to, że przełożeni, którzy mogą położyć kres tej sytuacji, pozostają pasywni. Nękanie w miejscu pracy zazwyczaj przeradza się w bardzo skomplikowany i głęboko zakorzeniony problem.
Nękanie w miejscu pracy niesie szereg konsekwencji dla ofiary. Przede wszystkim wpływa negatywnie na jej zdrowie psychiczne. U osoby nękanej mogą pojawić się stany lękowe i depresja, a także uczucie wściekłości i wyczerpania emocjonalnego. Oprócz tego powoduje zmęczenie i fizyczne dolegliwości, nie wspominając nawet o problemach ze snem.
Oprócz szkód wyrządzonych pracownikowi nękanie w miejscu pracy ma również negatywne konsekwencje dla całej organizacji. Biorąc pod uwagę cierpienie ofiary, ta osoba zwykle prędzej czy później złoży wniosek o rozwiązanie umowy. Pracownicy, którzy tego nie robią, pogarszają ogólną wydajność w miejscu pracy. Przez to poziom zadowolenia i zaangażowania w pracę spada, co pogłębia ich zamiar opuszczenia firmy.
Z drugiej strony może to wpływać na pozostałych pracowników, którzy są świadkami sytuacji. Bycie świadkiem nękania współpracownika jest stresujące, wyczerpuje emocjonalnie i negatywnie nastawia do miejsca pracy. Takie rozdzierające doświadczenia mogą również mieć wpływ na inne obszary życia, na przykład na relacje rodzinne.
Nękanie w miejscu pracy – jak zapobiegać?
Biorąc pod uwagę wysokie koszty powodowane przez nękanie w miejscu pracy, zarówno jeśli chodzi o opiekę zdrowotną, jak i aspekt ekonomiczny, należy stawić czoła temu problemowi i powstrzymać jego rozwój. Mówiąc dokładniej, organizacje powinny w takich sytuacjach porzucić pasywne i przyzwalające postawy. W jaki sposób?
Rozwijając pozytywne nastawienie i eliminując czynniki sytuacyjne, które sprzyjają pojawieniu się nękania. Warto rozważyć takie aspekty jak przeciążenie pracą, brak odpowiedniego zarządzania zasobami i zespołem lub poczucie niesprawiedliwości.
W tym celu warto zachęcać liderów zespołów do uczciwości i okazywania solidarności, ułatwiającej wykorzystanie inteligencji emocjonalnej. W ten sposób przełożeni będą wiedzieć, jakie działania podjąć, jeśli ktoś zgłosi przypadek nękania.
W związku z tym warto znać procedury, które umożliwiają wyeliminowanie problemu, zanim się rozwinie. Niestety wiele firm nie ma ustalonych takich procedur. Wielu pracowników na stanowiskach kierowniczych podejmuje decyzje z niepewnością z powodu nieobeznania z sytuacją.
„Nigdy nie znoś nękania w ciszy. Nigdy nie pozwól sobie na bycie ofiarą. Nie pozwól nikomu zdefiniować swojego życia. Określ siebie”.
-Tim Fields-
Pasywność jest sojusznikiem nękania
W firmie należy ustanowić jasne zasady w zakresie tego problemu. Należy wyjaśnić niejasności i ułożyć jasne procedury zgłaszania przypadków nękania w miejscu pracy i reagowania na nie. Dobrze, aby w firmie byli specjaliści w dziedzinie mediacji. Poza tym warto przeszkolić pracowników w zakresie zarządzania emocjami i radzenia sobie ze stresem. W ten sposób zdobywamy narzędzia niezbędne do zarządzania różnymi konfliktowymi sytuacjami, które mogą się pojawić w miejscu pracy.
Nękanie w miejscu pracy jest prawdziwym problemem. Jest to zjawisko dużo bardziej powszechne niż mówią statystyki. Wynika to z faktu, że w wielu przypadkach jest ukrywane. Żadna firma nie chce narazić się na tego typu skandal. Wiele firm uważa, choć nie mówi o tym na głos, że jest to sprawa osobista, która powinna być rozpatrywana wewnętrznie. W związku z tym jest to problem, który wiele firm próbuje ukryć i trzymać z dala od opinii publicznej.
Biorąc pod uwagę wysokie koszty psychologiczne, fizyczne i ekonomiczne, opracowanie strategii postępowania w przypadku nękania jest koniecznie nie tylko dla ofiary, ale także dla organizacji i całego społeczeństwa. Zwłaszcza w obrębie samej firmy.
Nie możemy godzić się na nękanie w miejscu pracy. Niezwykle ważne jest, aby ofiara poczuła, że może coś zrobić, aby rozwiązać ten problem i że organizacja może jej w tym pomóc. Dzięki temu z czasem pozbędziemy się poczucia bezbronności i powstrzymamy rozwój problemu nękania w miejscu pracy.