Terapia psychologiczna czy leki: oto odwieczny dylemat. Jednak prawda jest taka, że pierwsza z tych opcji zapewnia długotrwałe rezultaty. Wszystko dlatego, że w trakcie terapii pacjent uczy się umiejętności radzenia sobie.
Terapia psychologiczna i leki wykorzystywane w celu leczenia zaburzeń psychologicznych często stanowią temat licznych debat. Pierwszy z tych sposobów okazał się zapewniać bardziej długotrwałe efekty niż leki.
Wszystko dlatego, że podczas terapii pacjent uczy się umiejętności radzenia sobie. Terapeuci pomagają pacjentom identyfikować mity i negatywne myśli oraz zapewniają im narzędzia niezbędne do podważenia i zastąpienia takich przekonań.
Poza tym takie metody uczą umiejętności na całe życie. Nie tylko pozwalają ludziom poczuć się lepiej, ale również zapewniają im coś, co mogą wykorzystać, jeśli w przyszłości ponownie pojawią się u nich stresory.
Terapia psychologiczna, w przeciwieństwie do leków, nie uzależnia. Poza tym niektóre badania udowodniły, że terapia poznawczo-behawioralna (CBT) może okazać się bardziej skuteczna w zmniejszaniu niepokoju i depresji niż leki.
Jednak ze względu na natężenie niektórych przypadków, niektórzy ludzie mogą wymagać właściwego połączenia terapii psychologicznej z lekami. Leki, psychoterapia, czy ich połączenie mogą pomóc ludziom radzić sobie z problemami emocjonalnymi czy behawioralnymi.
Wybór terapii powinien bazować na dostępnych dowodach naukowych oraz chęci do jej wypróbowania i kontynuowania, jaką wykazuje pacjent.
Terapia psychologiczna i leki: dowody potwierdzające ich “dobry związek”
Obecnie badacze starają się usystematyzować związek, który zachodzi między terapią poznawczo-behawioralną a psychofarmakologią. Bada się również korzyści, jakie przynoszą globalnemu podejściu do leczenia:
- Pozytywna synergia zachodząca między dwoma wymienionymi wyżej opcjami dzięki szybkości z jaką działają leki może odblokować umiejętności komunikacyjne, motywację, koncentrację i pamięć. Pacjent umieszcza się w pozycji behawioralnej i poznawczej, która umożliwia mu podjęcie zadań proponowanych przez terapię poznawczo-behawioralną.
- Terapia poznawczo-behawioralna może zwiększać podatność farmakologiczną, zarówno w schorzeniach somatycznych, jak i psychologicznych. CBT może “naprawiać” przestrzeganie zasad, a nawet neutralizować farmakologiczne “sygnały bezpieczeństwa”, które zaburzają pozytywne działanie CBT.
De Pablo proponuje “behawioralne przepisywanie leków” z implikacjami na dwóch poziomach:
-
- Kiedy farmakologia to aktywność terapeutyczna w szerszym kontekście globalnego leczenia. (Nie uznawaj psychofarmakologii za kluczowe rozwiązanie, a terapii poznawczo-behawioralnej za drugorzędne).
- Poza tym kiedy psychofarmakologia to procedura, która służy zmianie, z czasem będzie wymagała włączenia innych środków. Takich z wariantami kognitywnymi i behawioralnymi, które będą wspierały rozumienie kompleksowego znaczenia leczenia.
Terapia poznawczo-behawioralna umożliwia odstawienie leków w lepszych warunkach niż w przypadku odstawienia bez asekuracji. Tym samym zmniejsza nawroty. (Nawroty po odstawieniu lub niewłaściwym zmniejszaniu dawek leków psychotropowych zdarzały się rzadziej u pacjentów, którzy poddali się CBT.)
Wszystkie z powyższych założeń komplikują się w przypadku zaburzeń osobowości. Dzieje się tak ponieważ osoby cierpiące z powodu paranoi odrzucają leki, a osoby o tendencji do unikania lub depresji przykładają nadmierną wagę do obu rodzajów terapii.
Podatność na przyjmowanie sugestii innych pojawiająca się u histeryków i wszechwiedza narcyzów komplikują obie propozycje leczenia.
Dowody na osiąganie dobrych wyników dzięki połączeniu psychoterapii z lekami
Istnieją dwa rodzaje psychoterapii stosowanej w przypadku depresji. Jedna z nich to terapia poznawczo-behawioralna, zaś druga to terapia interpersonalna. Poza tym udowodniono, że pomóc może również przyjmowanie niektórych leków.
Co więcej, istnieją dowody potwierdzające, że połączenie psychoterapii i leków może okazać się bardziej skuteczne niż jakakolwiek terapia przeprowadzana w oderwaniu od innych. Jednak wydaje się, że w dłuższym terminie to psychoterapia gwarantuje sukces. Osoby o tendencjach samobójczych mogą wymagać hospitalizacji.
W przypadku zaburzeń lękowych pomocne okazały się terapia poznawczo-behawioralna, leki antydepresyjne oraz leki przeciwlękowe. Badaczom udało się zgromadzić dane, które potwierdzają hipotezę, że psychoterapia jest bardziej skuteczna od leków. Poza tym samo dodawanie leków nie poprawia znacząco wyników psychoterapii.
Terapia poznawczo-behawioralna i terapie środowiskowe, jak również programy wsparcia, sprawdzają się w leczeniu zaburzeń związanych z nadmiernym spożywaniem alkoholu i narkotyków. Osoby cierpiące z powodu uzależnień o dużym natężeniu mogą pozyskać dodatkowe korzyści włączając wybrane leki, które zmniejszą ich głód narkotykowy lub skutki zatrucia.
W przypadku przypadku zaburzeń odżywiania leczenie farmakologiczne może okazać się niezbędne, aby zapewnić pacjentowi bezpieczeństwo fizyczne. Udowodniono, że w takich przypadkach pomocne okazały się takie rozwiązania jak terapia poznawczo-behawioralna, terapia interpersonalna oraz antydepresanty.
Poza tym niektóre dane sugerują, że połączenie psychoterapii i leków może okazać się bardziej skuteczne niż tylko jeden rodzaj terapii.
W przypadku schizofrenii lub zaburzeń dwubiegunowych większość osób wymaga leczenia lekami przeciwpsychotycznymi lub lekami normotymicznymi. Badania sugerują dodanie do leczenia psychoterapii poznawczej, behawioralnej lub rodzinnej. Mogą one poprawić funkcjonalne wyniki terapii.
Psychoterapia jest zazwyczaj polecana jako pierwsze działanie w przypadku problemów rodzicielskich, małżeńskich lub z przystosowaniem się. Taka terapia może pomóc Ci rozwijać umiejętności i reagować na stresory we właściwy sposób.
Spersonalizowane leczenie łączące terapię psychologiczną z lekami
Każdy człowiek reaguje w inny sposób na leczenie. Właśnie dlatego jeśli jedna terapia nie zadziała, warto spróbować dodać do niej inną. Badania wskazują, że psychoterapia może być pomocna nawet w przypadku osób, które nie reagują dobrze na leki.
Zarówno psychoterapia, jak i leki wymagają uważnego stosowania i monitorowania. Jednak rezultaty nie pojawiają się zazwyczaj z dnia na dzień. Tym samym terapię należy zaczynać jedynie wtedy, gdy jest się gotowym kontynuować ją tak długo, jak to niezbędne.
Jeżeli dana terapia ma sens dla pacjenta, istnieje większe prawdopodobieństwo, że się w nią zaangażuje. Właśnie dlatego należy dogłębnie przedyskutować terapię z profesjonalistą, który będzie w stanie wytłumaczyć ją w zrozumiały sposób.
Podsumowanie
Według kilku autorów połączone terapie powinny działać lepiej niż jakakolwiek pojedyncza terapia. A jeśli poprawi się reakcja pacjenta na terapię, to zwiększy się również prawdopodobieństwo i amplituda odpowiedzi bazującej na synergii dwóch zmiennych.
Tym samym połączenie terapii może okazać się bardziej akceptowalne, zarówno dzięki promowaniu podatności (terapia poznawczo-behawioralna), jak i przyspieszaniu odpowiedzi (psychofarmakologia).