Syndrom Ulissesa: jeden z problemów nowoczesnego świata

Syndrom Ulissesa, znany również jako syndrom chronicznego i wielorakiego stresu u imigrantów, objawia się najczęściej u osób, które opuszczają swój dom rodzinny i zamierzają wyemigrować w zupełnie nowe dla nich miejsce na Ziemi. To coś więcej niż typowy żal i smutek, z którym mają do czynienia ludzie, gdy znajdują się w nieznanym dla siebie, nowym miejscu.

Syndrom Ulissesa jest w wielu wypadkach bardzo podobny do innych typowych zaburzeń. Dlatego też naprawdę łatwo można go pomylić z innymi problemami o podłożu psychicznym. W niektórych przypadkach jego objawy są jednak tak poważne, że diagnozuje się je jako psychozę. W rzeczywistości jest to jednak jedna z form wyjątkowo silnego, wręcz ekstremalnego stresu.

Specjalista z dziedziny psychiatrii, dr Joseba Achotegui z Uniwersytetu Barcelońskiego (oryg. Universitat de Barcelona) wymyślił termin „syndrom Ulissesa” w 2002 r. Dokładnie przestudiował on jego występowanie na terenie Hiszpanii, która jest jednym z preferowanych celów dla wielu emigrantów z innych państw europejskich. Naukowiec ten oszacował, że aż około 800 000 osób mieszkających w Hiszpanii cierpi na ten właśnie syndrom Ulissesa.

Jeśli chciałbyś dowiedzieć się czegoś więcej na jego temat, to gorąco zapraszamy do poświęcenia kilku minut na lekturę dalszej części naszego dzisiejszego artykułu!

Syndrom Ulissesa, a jego powiązanie z migracją

Nazwa „syndrom Ulissesa” odnosi się bezpośrednio do głównej postaci znanej epopei Homera, „Odysei”, która musiała stawić czoła wielu różnym trudnościom po tym, gdy opuściła dom rodzinny. Z racji różnic językowych może on w języku polskim występować także jako syndrom Odyseusza. Ten zespół objawów występuje najczęściej u imigrantów i może prowadzić do rozwoju wielu poważniejszych problemów, takich jak na przykład uzależnienia i inne zaburzenia o podłożu psychicznym.

Zjawisko migracji jest dosyć złożonym problemem społecznym. Co więcej, niektóre z krajów nie mają wystarczających zasobów, aby być w stanie zaopiekować się wszystkimi swoimi imigrantami. Ponadto musisz także wiedzieć o tym, że na świecie istnieje wiele różnych form migracji.

Nie wszyscy migranci zapadają na syndrom Ulissesa. Historia ich życia i osobowość każdego człowieka z osobna odgrywa w tej kwestii rolę o podstawowym znaczeniu. Podobnie zresztą jak warunki jej migracji i otoczenie, z którego migruje, jak również środowisko docelowe.

Osobowość takiej osoby ma podstawowe znaczenie, ponieważ w największym stopniu wpływa na jej niezależność i zdolność przystosowywania się do nowych warunków egzystencji. Rozpoczęcie życia w całkowicie nowym kraju wymaga naprawdę ogromnej siły psychicznej i odporności. Nie jest łatwo zacząć wszystko od nowa w zupełnie nieznanym miejscu, a taka zmiana często prowadzi do rozwoju różnego rodzaju zaburzeń lub powoduje po prostu liczne podstawowe problemy ze zdrowiem psychicznym.

Duże znaczenie okazują się również mieć warunki konkretnej migracji. Konieczność uciekania przed toczącą się w kraju ojczystym wojną jest czymś zupełnie innym od wyemigrowania za granicę z uwagi na chęć dostatniejszego życia, w bardziej atrakcyjnym miejscu lub z uwagi na konkretną okazję. Ponadto niektórzy ludzie muszą zostawić swoją rodzinę i emigrują samotnie, a z kolei inni zmieniają miejsce do życia razem ze swoimi bliskimi.

Środowisko migracji, a najbardziej typowe objawy charakteryzujące syndrom Ulissesa

Jednym z głównych czynników przyczyniających się do wywołania szeregu zaburzeń psychicznych, do których zaliczyć można także syndrom Ulissesa, jest nowe środowisko życia danej osoby. Może ono ułatwiać lub utrudniać jej dostosowanie się do zupełnie nowych okoliczności.

Kraj docelowy może być także przygotowany pod względem społecznym oraz ekonomicznym na przyjęcie nowych imigrantów, albo też nie. Innymi słowy: w tym konkretnym przypadku liczy się przede wszystkim to, czy imigrantom łatwo będzie znaleźć pracę w nowym miejscu, czy nie. A także to, czy otrzymają jakąkolwiek pomoc z zewnątrz, czy będą pozostawieni samym sobie.

Zespół Ulissesa objawia się przede wszystkim wtedy, gdy ktoś czuje, że dotarł do swego rodzaju ściany. A jednocześnie nie może znaleźć żadnego sposobu, aby ją pokonać, ani też wyrazić samego siebie. Zdarza się tak zwłaszcza wtedy, jeśli imigrant jest przekonany, że w nowym kraju nie da sobie rady lub popadnie w jeszcze gorszą sytuację ekonomiczną. Tak więc jego stres narasta do momentu, w którym nie poczuje się on całkowicie zablokowany.

Jakie są najbardziej typowe dla syndromu Ulissesa objawy?

W takim przypadku mogą zacząć pojawiać się u niego typowe dla syndromu Ulissesa objawy. Do najbardziej typowych z nich należą między innymi:

• Poczucie bycia outsiderem. Osoba chora czuje się w swoim otoczeniu jak intruz. Wszyscy inni ludzie sprawiają dla niej wrażenie obcych i nieprzystępnych, niekiedy nawet groźnych i niechętnie do niej nastawionych. Prowadzi to do rozwoju silnego strachu i głębokiego poczucia bezbronności.
• Ciągły smutek. Osoba taka zaczyna usilnie tęsknić za domem i ciągle znajduje się w stanie silnego podenerwowania psychicznego.
• Problemy zdrowotne. Osoby, które dopadł syndrom Ulissesa zwykle zaczynają mieć także problemy i dolegliwości fizyczne. Mogą do nich należeć między innymi przypadłości takie jak migreny, nudności, zawroty głowy, duszność itp.
• Stres i niepokój. To najbardziej oczywisty objaw wskazujący na syndrom Ulissesa. Osoba taka tkwi w ciągłym poczuciu cierpienia i zawieszenia. Można ten stan opisać, jakby oczekiwała ona, że lada moment wydarzy się coś okropnego w jej życiu. Może to również doprowadzić do powstania u niej problemów ze snem. W każdym razie praktycznie zawsze chory będzie czuć się wyjątkowo niepewnie w stosunku do innych ludzi.
• Izolacja i poczucie własnej wartości. Osoby chore zaczynają odcinać się od nowego środowiska, ponieważ jest ono dla nich groźne (przynajmniej ich zdaniem). Taki stan rzeczy zaczyna również wpływać na ich własny wizerunek i poczucie własnej wartości.

Kilka słów na koniec

Istnieją również przypadki, w których syndrom Ulissesa może doprowadzić do rozwoju innych, o wiele poważniejszych problemów zdrowotnych. Niektóre osoby popadają w różnego rodzaju uzależnienia lub podejmują się aktywności nielegalnej z punktu widzenia prawa.

A wszystko to z powodu silnej frustracji związanej z niespełnieniem ich własnych oczekiwań. W wielu przypadkach problem ten jest tak poważny, że muszą one udać się do psychologa po fachową pomoc.