Rywalizacja w szkole: pozytywna czy negatywna?

Wyobraź sobie, że w szkole odbywa się mecz koszykówki między małymi dziećmi. Ta powszechna sytuacja skłania do zastanowienia się nad tym, czy właściwe jest przywiązywanie wagi do końcowego rezultatu. Czy to coś dobrego? To pytanie skłania nas do zadania kolejnego pytania: czy rywalizacja w szkole jest pozytywna? Spróbujmy udzielić odpowiedzi.

Nie możemy się oszukiwać. W dzisiejszych czasach świat pracy jest bardzo konkurencyjny. Dlatego warto zadać sobie pytanie, czy dobrze jest tak wychowywać dzieci, aby mogły dostosować się do tego rynku pracy. Z jednej strony tak, jeśli spojrzymy na to z adaptacyjnego punktu widzenia.

Byłoby jednak równie interesujące, gdyby przyszli pracownicy modulowali ten świat pracy tak, by pobudzać ducha współpracy. Pozwalając każdemu na zajmowanie swojego miejsca bez konieczności tak dużego podnoszenia poziomu konkurencyjności.

W oparciu o te powody możemy stwierdzić, że rywalizacja w szkole może być dobra, a także zła. W tym artykule spróbujemy trochę lepiej wniknąć temat. Najlepszą opcją w tym celu jest wyjaśnienie, jakie są zalety, a także jakie są wady rywalizacji.

„Dobrze jest mieć poważną konkurencję, to popycha cię do większych starań”.

–Gianni Versace–

Rywalizacja w szkole

Po tych sowach wstępu, zobaczmy, co jest dobrego we wprowadzaniu konkurencyjności do edukacji. Tak czy inaczej, musimy wyjaśnić, że zawsze mówimy o rywalizacji wprowadzanej w średnim stopniu. Nie należy bowiem w żadnym momencie doprowadzać wspomnianej konkurencyjności do skrajności.

Pozytywne aspekty

Obecnie dostęp do studiów wyższych wymaga w wielu przypadkach zaliczenia progu minimalnej oceny. W ten sposób ci studenci, którzy chcą uzyskać tytuł licencjata, który wymaga wysokiej oceny, będą zmuszeni podnieść i poprawić swoje wyniki w nauce.

To z kolei pobudza ich do większych starań i wyznaczania sobie celów. Muszą więc dać z siebie wszystko w nauce, aby osiągnąć swój ostateczny cel.

Ponieważ ci młodzi ludzie chcą się wyróżniać i uzyskiwać dobre stopnie, ich wykształcenie również zwiększa swój poziom. A to oznacza, że zdobywają wiedzę i lepsze wyniki w szkole, życiu osobistym, zawodowym itp. Ponadto na różne sposoby poprawia również umiejętności społeczne uczniów.

Przykłady umiejętności społecznych związanych z rywalizacją w szkole

Zobaczmy kilka przykładów:

• Zmniejsza się strach przed popełnianiem błędów, ponieważ przestają one być porażką, stając się okazją do nauki i doskonalenia.
• Docenia się wysiłek związany z wartościami pozytywnymi. Myśl, że nie zawsze trzeba wygrywać, pomaga zaszczepić uczniom ciągły proces doskonalenia.
• Konkurencyjność indywidualna może być koncepcją do wprowadzenia, dzięki której dzieci nie będą musiały porównywać swoich zasług i osiągnięć z osiągnięciami innych. W tym przypadku warto byłoby uczyć porównywania się jedynie z własnymi osiągnięciami i zasługami, podkreślając swój rozwój i doskonalenie.
• Konieczne jest powiązanie wysiłku generowanego przez konkurencyjność z wartościami pozytywnymi. Chodzi o to, żeby wysiłek nie zawsze musiał się kojarzyć z poprawą czy zwycięstwem itp. Dobrym sposobem na nagrodzenie dziecka jest już sama wykonana praca, która chociaż nie doprowadziła do zwycięstwa, służyła na przykład jako doświadczenie i nauka.
• Kluczowe znaczenie ma również unikanie porównań. Należy skoncentrować się na osiągnięciach każdego ucznia, a nie na tym, co osiągnął w porównaniu z innymi dziećmi, które z jakiegoś powodu nie odniosły tak wielkich sukcesów.
• Choć może wydawać się to sprzecznością, rywalizacja w szkole przyczynia się również do postawy współpracy i pomocy. Przede wszystkim widać to w pracy zespołowej, w sporcie itp. Dzieci na ogół są towarzyskie, więc będą musiały pomagać sobie nawzajem, aby ich grupa odniosła sukces. To ich do siebie zbliży, zwiąże i pozwoli na wsparcie i wzajemne zachęty.
• Rywalizacja w szkole koncentruje się na procesie, a przynajmniej powinna. Będzie to o wiele bardziej pozytywne, ponieważ pozwoli uczniom cieszyć się nauką, nie przywiązując tak dużej wagi do końcowego wyniku.

Rywalizacja w szkole ma też negatywne aspekty

Przeanalizowaliśmy rywalizację w szkole z pozytywnego punktu widzenia, podkreślając wszystkie te aspekty, które będą wzmacniać emocje i kształtowanie dziecka. Ale istnieją też inne, negatywne elementy, które mogą działać przeciwko rozwojowi dzieci i młodzieży.

Z drugiej strony obserwuje się, że wysoka konkurencyjność studentów może powodować wysoki poziom stresu. Wiele uczniów odczuwa niepokój wynikający z ogromnej presji, jakiej podlegają studenci, graniczącej z obsesją uzyskiwania dobrych ocen.

Ponadto rywalizacja w szkole może również powodować zmniejszenie solidarności między rówieśnikami. Może generować ponadto niezdrową rywalizację między uczniami, która szkodzi relacjom towarzyskim, pracy zespołowej i innym wartościom, takim jak hojność, empatia lub rezyliencja.

Ostatecznie rywalizacja w szkole może być dobra lub zła, ale wszystko zależy od tego, jak się do niej podejdzie. Zrównoważone podejście bez wątpienia sprawi, że dzieci będą bardziej kompetentne, ciągle dążąc do odkrywania swoich ograniczeń, aby przezwyciężać własne słabości.