Psychiatra i psycholog kliniczny: 7 różnic

Psychiatra i psycholog kliniczny to dwa zawody związane ze zdrowiem psychicznym. Często są mylone lub traktowane synonimicznie, co stanowi błąd. W określonych przypadkach specjaliści muszą współdziałać, ale nie zawsze jest to konieczne.

Po ukończeniu studiów na wydziale psychologii ma się do wyboru różne opcje: neuropsychologia, zasoby ludzkie, kryminalistyka… My przyjrzymy się psychologii klinicznej, która zajmuje się ewaluacją, diagnostyką, leczeniem i profilaktyką zmian w obrębie psychiki.

Jako że umysł ludzki jest złożony, a na dobrostan psychiczny ma wpływ wiele czynników, każdego pacjenta trzeba traktować indywidualnie. Dlatego też warto odróżniać specjalności w obrębie psychologii. Przyjrzyjmy się zatem różnicom pomiędzy psychiatrą a psychologiem klinicznym.

Wspólna etymologia

Jeśli przyjrzeć się etymologii słów określających obie profesje, można znaleźć wskazówki na temat ich funkcji. Po pierwsze, “psy” pochodzi od łacińskiego słowa “umysł”, a “logia” oznacza “teorię” lub “naukę”.

Psychologię można więc zdefiniować jako “naukę o umyśle”. Z drugiej strony “iatria” ma greckie korzenie i odnosi się do leczenia lub medycyny. Psychiatria polega zatem na leczeniu umysłu.

Psychiatra i psycholog mają odmienne wykształcenie

Psychiatra studiuje medycynę, a następnie specjalizuje się w swojej dziedzinie. Psycholog studiuje natomiast psychologię, a potem wybiera specjalizację kliniczną. Przedstawiciele tych zawodów mają zatem odmienne przygotowanie teoretyczne.

Psychiatra musi rozumieć funkcjonowanie mózgu i znać anatomię ludzkiego ciała. Psycholog kliniczny potrzebuje natomiast wiedzy z zakresu nauk społecznych, by analizować relacje międzyludzkie i dynamikę kulturową.

W obu profesjach występują węższe specjalizacje obejmujące konkretne pola interwencji. Dany ekspert może zajmować się dziećmi, nastolatkami, dorosłymi lub osobami starszymi. Możliwa jest też koncentracja na polu rodziny, społeczeństwa, pracy, wspólnoty czy seksu.

Wspólne cele

Psycholog identyfikuje i leczy problemy psychiczne. Innymi słowy takie, które powiązane są z procesami mentalnymi, odczuciami, percepcją i zachowaniem. Analizuje ich przyczyny w kontekście osobistym.

Psycholog kliniczny koncentruje się na profilaktyce, diagnostyce, rehabilitacji i leczeniu zmian w obrębie psychiki pojawiających się na przestrzeni życia.

Psychiatra skupia się na fizjologii i chemii problemów psychicznych. Innymi słowy, stosuje podejście medyczne i farmakologiczne. Jego zadaniem może być na przykład przywrócenie równowagi danego hormonu w mózgu.

Leczenie dostosowane do celu

Psycholog, niezależnie od specjalizacji, ma za zadanie poprawić stan emocjonalny i psychiczny pacjenta. W tym celu stosuje określone  techniki. Tym samym dostarcza pacjentowi narzędzi do utrzymywania zmian osiągniętych w czasie terapii.

Psychiatra z kolei ma wykształcenie medyczne i rozumie neurochemię mózgu oraz może przepisywać leki. Najczęściej zapisuje antydepresanty i leki uspokajające. Co więcej, może zapewniać pomoc medyczną i kierować pacjentów do szpitala.

Ścieżka pacjenta

Lekarz pierwszego kontaktu może skierować pacjenta do psychiatry lub psychologa. Jeśli psycholog z kolei uzna, że zachodzi taka konieczność, wyśle pacjenta do psychiatry.

Psychiatra i psycholog mogą ze sobą współpracować. Ten drugi koncentruje się na zachowaniu i dobrym samopoczuciu pacjenta. Ten pierwszy z kolei przepisuje odpowiednie leki i nadzoruje ich przyjmowanie.

Zależnie od powagi i typu konfliktu pacjent może zgłosić się do psychologa bez potrzeby konsultacji z psychiatrą. Psychiatra i psycholog mogą, ale nie muszą współdziałać.

Pole działania

Psycholog kliniczny interpretuje problem pacjenta jako przystosowanie lub brak przystosowania. Koncentruje się na przyczynach zaburzenia oraz na analizie czynników, które doprowadziły do patologicznego zachowania. W tym celu poszukuje wyjaśnień w cechach osobowości, dzieciństwie, rozwoju, kondycji fizjologicznej czy otoczeniu.

Psychiatra inaczej podchodzi do problemów emocjonalnych. Interpretuje je jako normalne lub anormalne. Zaburzenie postrzega zatem jako anomalię w funkcjonowaniu organizmu, na przykład brak równowagi chemicznej w mózgu.

Intensywność i czas trwania sesji

Psychiatra i psycholog nie poświęcają na konsultacje tyle samo czasu. Ma to związek z metodyką ich działania. Zasadniczo psychologowie poświęcają na sesję 45 do 60 minut. W tym czasie mają za zadanie zidentyfikować konflikt i zastosować techniki interwencji.

Wizyta u psychiatry zwykle nie trwa dłużej niż 20 minut. Lekarz nie przeprowadza aż tak szczegółowego wywiadu, a jedynie pyta, co zmieniło się wskutek przepisania leków. Jego zadaniem jest dopasowanie leczenia do postępów pacjenta i nadzorowanie go.

Wykształcenie w dziedzinie zdrowia psychicznego daje przedstawicielom obu zawodów pełną wiedzę na temat funkcjonowania mózgu. Przy leczeniu pewnych zaburzeń konieczna jest współpraca psychiatry i psychologa.

Podsumowując, psychiatra i psycholog mają za zadanie poprawić stan psychiczny pacjenta. Stosują jednak w tym celu odmienne metody:

• Psychiatra przepisuje leki, które mają zapewnić odpowiedni poziom konkretnych neuroprzekaźników.
• Psycholog interweniuje na poziomie mentalnym. Stosowane przez niego techniki wspierają 1) samoświadomość i 2) rozwój osobisty.

Jak piszą Guillén, V., Botella, C., & Baños, R. (2017) od pacjenta zależy do którego specjalisty się zgłosi. Decyzja zawsze powinna być uszanowana. Psychiatrzy i psychologowie mogą ze sobą współpracować jeśli zajdzie taka potrzeba.