Jak nawiązać kontakt z osobą z autyzmem?

Jak nawiązać kontakt z osobą z autyzmem?
Sara Clemente

Napisane i zweryfikowane przez psycholog i dziennikarz Sara Clemente.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Czytając dzisiejszy artykuł dowiesz się w jaki sposób nawiązać kontakt z osobą z autyzmem.

Kiedy myślisz o dziecku z autyzmem, wyobrażasz sobie dziecko, które jest zagubione w swoim własnym świecie i z nikim się nie bawi ani z nikim nie rozmawia. Osoba z autyzmem ignoruje resztę świata, w tym swoich rodziców i najbliższych krewnych. Właśnie dlatego tak ważne jest aby wiedzieć jak nawiązać kontakt z osobą z autyzmem.

Autyzm to uogólnione zaburzenie, które pozostaje z daną osobą przez całe życie i objawia się przed trzecim rokiem życia. DSM-5 twierdzi, że autyzm cechują braki w komunikacji i interakcjach społecznych, zmiany we wzorcach zachowań oraz ograniczone, powtarzające się i stereotypowe zainteresowania.

Wyjaśnij swoje emocje

Osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu cierpią na coś, co nazywamy ślepotą mentalną. Ślepota mentalna to termin, który odnosi się do braku umiejętności przypisania stanów emocjonalnych zarówno sobie, jak i innym. Wiąże się z to brakiem empatii. Innymi słowy, osoby z autyzmem nie są w stanie odczytywać emocji ani nie wiedzą jak wyrażać to, co czują.

Właśnie dlatego jeśli chcesz nawiązać kontakt z osobą z autyzmem, musisz przede wszystkim wykazać się cierpliwością i zrozumieniem. Aby się z nią socjalizować, musisz koniecznie wytłumaczyć jej jak się czujesz. Poza tym musisz wytłumaczyć przyczyny, które kryją się ze Twoimi emocjami.

Jeśli będziesz w stanie nawiązać dobrą więź z autystycznym dzieckiem lub dorosłym, w wyniku takich interakcji może zmniejszyć się jego introwersja i brak społecznej wzajemności oraz odpowiedzi emocjonalnych mogą się zmniejszy.

Mama z córką z autyzmem - jak nawiązać kontakt z osobą z autyzmem?

Dostosuj zasady społeczne do ich wartości

Osoby z autyzmem często mają silnie rozwinięte poczucie sprawiedliwości, które może rozwinąć się nawet w ekstremalnym stopniu. Wyobraź sobie na przykład, że autystyczny nastolatek wybiera się na koncert, aby zobaczyć swojego ulubionego piosenkarza, ale przed wejściem do sali ciągnie się długa kolejka.

To dziecko może być przekonane, że znajduje się na początku kolejki a nie na jej końcu. Twierdzi tak, chociaż dotarło na miejsce ostatnie, ponieważ jest największym fanem piosenkarza. Takie przekonanie może sprawić, że będzie próbowało wepchnąć się przed innych.

Jednak należy pamiętać, że dla niego nie będzie to omijanie kolejki, ale raczej robienie tego, co jest sprawiedliwe.

Dlatego też towarzysząca mu osoba musi wykazać się cierpliwości i wytłumaczyć, że kiedy gdzieś się dociera, trzeba stanąć na końcu kolejki. Pomocne może okazać się wytłumaczenie w jaki sposób ta zasada społeczna stoi w zgodzie z wyznawanymi przez niego wartościami.

Dokonuj stopniowych zmian

Kolejna typowa cecha osób autystycznych to ich pragnienie zachowania środowiska w stanie niezmienionym. Ze względu na ich nadwrażliwość na zmianę mogą czuć się niekomfortowo z powodu zmian, które inne osoby uznają za nieważne lub bardzo niewielkie.

Na przykład mogą odczuwać dyskomfort jeśli odsłonisz zasłony. Albo jeśli zobaczą, że ich ulubione krzesło zostało przesunięte o parę centymetrów w prawo.

Wprowadzanie lub tłumaczenie takich małych zmian w ich otoczeniu jest kluczowe. Jeśli nie będziesz ich ostrzegać lub prosić o “pozwolenie” na wprowadzanie takich zmian, mogą przesadnie reagować, a nawet się ranić.

Aby nawiązać kontakt z osobą z autyzmem szanuj jej rutynę

Nadwrażliwość jest silnie związana ze znaczeniem, jakie dla osób z autyzmem odgrywa rutyna. Rutyny to kluczowy aspekt ich życia. Bez nich mają tendencję do borykania się z jeszcze większymi trudnościami z interakcjami społecznymi.

Dlatego też kiedy chcesz nawiązać kontakt z osobą z autyzmem, musisz pamiętać o jej nawykach. Szanuj ich czas, ich przestrzeń i sposób, w jaki robią różne rzeczy.

Weź pod uwagę jej umiejętności

Około 60 procent osób z autyzmem ma IQ poniżej 50, co wskazuje na znaczący deficyt intelektualny. Jednak jednocześnie takie dzieci osiągają lepsze wyniki w testach mierzących umiejętności manipulacji lub wzrokowo-przestrzenne. To samo tyczy się testów, które sprawdzają pamięć automatyczną.

Kobieta z autystycznym chłopcem

Nie utrudniaj jej samostymulacji

Zachowania samostymulujące (powtarzające się i stereotypowe) to typowa cecha dla zaburzeń ze spektrum autyzmu. Do takich zachowań zaliczamy bujanie się z boku na bok, klaskanie, obracanie przedmiotów, ciągłe noszenie tych samych ubrań, obsesję na punkcie danego tematu lub powtarzanie usłyszanych słów.

Takie zachowania zapewniają dziecku odpowiedź sensoryczną lub kinestetyczną, są trwałe i zazwyczaj pogarszają się z czasem. Ale uważaj. Jeśli chcesz porozumieć się z autystyczną osobą we właściwy sposób, musisz pamiętać, że ingerowanie w moment automatyzmu może przynosić efekt przeciwny do zamierzonego.

Tym samym najlepiej jest ignorować takie zachowania lub wzmacniać inne rodzaje zachowań, które motywują dziecko.

Sama widzisz, że lepsze zrozumienie tego zaburzenia to pierwszy krok, który należy postawić na drodze prowadzącej do nawiązania kontaktu z osobą z autyzmem.


Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.