Agresywne zachowanie u dziecka - dowiedz się więcej!
Agresywne zachowanie u dziecka i zmiany w zachowaniu to częsty problem o podłożu psychicznym w okresie dzieciństwa. Dotyczy to 35 do 50 na 100 chłopców.
Niedawno w wiadomościach pojawił się temat dziecka, które pobiło matkę, bo Internet w domu przestał działać. To skrajny przypadek poważnej agresji. Częstsze są lżejsze przypadki, choć nie mniej martwią.
Trudno zignorować taki stan rzeczy, gdy rośnie liczba przypadków przemocy i zachowań aspołecznych. Odzwierciedleniem powagi sytuacji jest fakt, że coraz częściej zachowania agresywne pojawiają się w rodzinie.
To zaskakujące, jak wcześnie pojawia się u dzieci agresja i jak trudna jest do zahamowania. Rodzice miewają problemy z agresywnymi cztero- czy pięciolatkami, które przejawiają słowną i fizyczną agresję.
Przyczyny tego stanu rzeczy są złożone. Nie wystarczy identyfikacja zależności przyczynowo-skutkowej w kręgu rodzinnym. Konieczne jest przyjęcie szerszej perspektywy. Znaczenie mają tu różne zmienne makrospołeczne na których oparte są programy prewencyjne.
Nie jest to prosta analiza. W ostatnich dekadach doszło do zmian społecznych w obrębie wartości i przekonań na temat metod edukacyjnych, co może prowadzić do kłopotów.
Agresywne zachowanie u dziecka
Słowo “agresja” pochodzi od łacińskiego “agredi”, co oznacza “atakować”. Atakowanie odnosi się do narzucania swojej woli poprzez grożenie lub powodowanie fizycznej szkody. W przypadku dzieci agresja przejawia się w sposób bezpośredni jako akt przemocy wobec innej osoby. Może być to przemoc fizyczna (popychanie, kopniaki, uderzenia pięścią…).
Akt przemocy może być także werbalny – groźby, przekleństwa, obelgi. Inna forma agresji to niszczenie przedmiotów należących do osób odmawiających spełnienia życzeń dziecka.
Rozwój agresji u dzieci
Zachowania agresywne i aspołeczne to podobne koncepcje, chociaż są pomiędzy nimi pewne różnice. Gdy agresja u dziecka przejdzie w stabilny stan, przeradza się w zachowania aspołeczne w okresie nastoletnim.
Co więcej, istnieją różne czynniki wpływające na zachowanie. Jednym z nich są geny. Wahania poziomu serotoniny także powiązane są z zachowaniami agresywnymi. Wykazano również zależność pomiędzy poziomem monoaminoksydazy (MAO A) a doświadczeniem maltretowania przez rodziców.
Poza cechami genetycznymi, istnieją inne aspekty warunkujące agresję u dzieci. Mowa na przykład o twardej dyscyplinie czy stosowaniu przemocy w celu jej wyegzekwowania. Maltretowanie dziecka także przekłada się na rozwijanie się u niego zachowań przemocowych i aspołecznych.
Tak czy inaczej, nie wszystkie maltretowane dzieci atakują innych w dorosłym życiu.
Istnieją także inne czynniki związane z agresją. Aspekty te to między innymi wiek matki, przystosowanie społeczne rodziny, zaburzenia takie jak deficyt uwagi, temperament dziecka, relacja pomiędzy rodzicami, represje i brak dyscypliny.
Agresywne zachowanie u dziecka a rodzina
W dzieciństwie to rodzina ma największy wpływ na dziecko. Interakcje pomiędzy rodzicami a dzieckiem mogą prowadzić do rozwoju zachowań agresywnych, szczególnie jeśli chodzi o konsekwencje powodowane przez takie zachowania.
Dziecko może niestety wywnioskować, że agresja jest pożyteczna, skoro rodzice stosują ją jako narzędzie komunikacji z osobami, które rzekomo kochają.
Znaczenie ma też typ dyscypliny, jaki rodzice stosują. domu. Zachowanie agresywne u dzieci może rozwinąć się w warunkach niedostatecznej dyscypliny i wrogiego nastawienia ze strony rodziców.
Mowa o mało wymagających rodzicach, którzy robią to, co dziecko chce. Dają mu dużą wolność, ale gdy dziecko zrobi coś, co im nie odpowiada, reagują nieproporcjonalnie agresywnie. Taki brak spójności zostaje zinternalizowany przez zdezorientowane dziecko, które zaczyna naśladować zachowanie rodziców, gdy coś mu nie pasuje.
Jak sobie radzić z agresją u dzieci?
Leczenie zachowania agresywnego zorientowane jest na jego wyeliminowanie. Trzeba także opracować alternatywne drogi zastępujące przemocowe reakcje.
W tym celu można zastosować różne metody. Wyróżniają się wśród nich techniki kontroli oznak zachowania agresywnego, wpajanie zachowań nieagresywnych, redukcja nieprzyjaznej stymulacji i zarządzanie konsekwencjami.
Co więcej, edukowanie rodziców w kwestii technik wpływania na zachowanie dzieci to klucz do eliminacji przemocowych reakcji.
Jak widać, zachowanie agresywne u dzieci to niepokojący aspekt, który przybiera na sile. Rola rodziny, a szczególnie rodziców jest kluczowa w kontekście rozwiązywania tego typu problemów. Specjalista może pomóc rodzinom z takim kłopotem.
Odniesienia bibliograficzne
Berkl, L. (1999). Desarrollo del niño y del adolescente. Madryt: Prentice-Hall.
Adele Faber i Elaine Mazlish (2005). Cómo hablar para que sus hijos le escuchen y cómo escuchar para que sus hijos le hablen. Medici.