Piramida radykalizacji to model teoretyczny, który pomaga nam interpretować i zrozumieć, dlaczego ludzie radykalizują swoje poglądy i działania. Zgodnie z tą teorią radykalizacja jest wynikiem ekstremizacji przekonań, uczuć i zachowań wspierających konflikty i przemoc między grupami.
Chodzi o to, że radykalizacja może wynikać z różnych ideologii, od przekonań religijnych po polityczne.
Piramida radykalizacji pokazuje, że istnieją dwie formy radykalizacji. Jedną byłaby radykalizacja narracji lub ideologii, a drugą radykalizacja działań. Ponadto procesy radykalizacji mogą zachodzić na trzech różnych poziomach. Przebiega ona na poziomie indywidualnym, gdy pojedyncza osoba sama ulega radykalizacji.
Na poziomie grupy do chodzi do niej, kiedy grupa ludzi ulega radykalizacji. Natomiast na poziomie masowym radykalizuje się większe zbiorowisko ludzi.
Podczas gdy radykalizacja działań jest zjawiskiem indywidualnym lub grupowym, radykalizacja narracji jest zjawiskiem masowym. Na przykład cały kraj może radykalizować swoją narrację i myśleć, że jest w stanie wojny i że musi pokonać wroga.
Tymczasem ci, którzy będą rzeczywiście walczyć, mogą stanowić tylko niewielką część tej populacji.
Radykalizacja narracji
Piramida, których używają jako metafory do wyjaśnienia radykalizacji, przypomina piramidy demograficzne, w których większość ludzi znajduje się u podstawy piramidy. Natomiast na szczycie znajduje się tylko niewiele osób w porównaniu z całą populacją. Ponadto piramidy mają cztery poziomy.
W przypadku piramidy radykalizacji narracji, pierwszy poziom składa się z elementów neutralnych. W tej grupie znalazłyby się osoby, które nie wyznają radykalnej ideologii i stanowiłyby podstawę piramidy.
Jeśli wejdziemy na wyższy poziom, znajdziemy sympatyków, którzy akceptują radykalne idee, takie jak istnienie konfliktu, którego są ofiarami.
Następnie wchodzimy na poziom usprawiedliwiających, czyli tych, którzy uważają, że działania radykałów są uzasadnione zarówno moralnie jak i ideologicznie. Wreszcie na szczycie piramidy znajdują się ci, którzy wierzą, że indywidualnym obowiązkiem każdego jest wspieranie i uczestniczenie w radykalnych działaniach.
Te osoby widzą ten udział jako osobisty obowiązek moralny. Ci ostatni uważają ponadto, że zagrożenie, w jakim żyją, uzasadnia indywidualne zobowiązanie do działania.
Radykalizacja działań
Z drugiej strony piramida radykalizacji działań odnosi się do czynów, które ludzie wykonują, do ich zachowania. Podczas gdy piramida narracyjna odnosi się tylko do przekonań ludzi i narracji, której używają, piramida działań odnosi się tylko do zachowań. Podobnie jak poprzednia piramida, piramida radykalizacji działań ma cztery poziomy.
Na pierwszym poziomie, tym u podstawy, znajdujemy postawy obojętne / nieaktywne. To większość ludzi, którzy nie podejmują żadnych działań, nie robią nic na rzecz radykalnej ideologii. Wspinając się po piramidzie następnie spotykamy aktywistów.
Aktywiści to ci, którzy podejmują legalne i pokojowe działania. Zwykle te działania to strajki i demonstracje, które mieszczą się w zakresie legalności każdego kraju i w których nie ma aktów przemocy.
Następny poziom w piramidzie składa się już z radykałów. To oni dokonują aktów przemocy, a zatem postępują nielegalnie. To ludzie, którzy niszczą własność publiczną, a nawet atakują innych ludzi.
Ostatni poziom, szczyt piramidy, składa się z terrorystów. Chodzi tu więc o ludzi, którzy prowadzą nielegalne i brutalne działania, podobnie jak radykałowie. Należą jednak przy tym do organizacji sklasyfikowanej jako terroryści, której celem są cywile.
Piramida radykalizacji i związek między postawą a działaniem
Wspinaczka na jedną piramidę nie oznacza wspinaczki na drugą. Osoba może usprawiedliwić konflikt nie podejmując przy tym działania. Wiele przykładów znajdujemy w instytucjach, które promują radykalne idee, ale nie podejmują działań.
Przeciwny biegun, czyli ludzi, którzy stają się terrorystami bez radykalnej ideologii, jest bardziej skomplikowany, ale nie niemożliwy. Podejmowanie radykalnych działań i bycie terrorystą wymaga usprawiedliwienia, które pozwala uniknąć dysonansu poznawczego.
Jednak ogólnie rzecz biorąc, wspinanie się na dwie piramidy odbywa się w tym samym czasie. To, co ktoś myśli, na ogół idzie bowiem w parze z tym, co robi. Ponadto uczestnictwo w radykalnej grupie uczy radykalnej ideologii i narracji, chociaż nie jest konieczne inicjowanie radykalnych działań.
Wreszcie znajdujemy kolejną osobliwość, a mianowicie, że aby wspiąć się na szczyt piramidy, można przeskoczyć jej poziomy. Niewykluczone, że ktoś obojętny, który nie podejmuje żadnych działań w obronie swojej grupy, nagle przechodzi do działań radykalnych. Z tego powodu należy wziąć pod uwagę niebezpieczeństwa, jakie może stwarzać taka gwałtowna radykalizacja postaw.