Stres w pracy to zjawisko dominujące nowoczesne czasy. Przyczynia się do niego nasze podejście, w którym od wykonywanej przez nas pracy uzależniamy nasz status społeczny, czy rozwój osobisty. Inni z kolei pracę traktują wyłącznie jako przykry obowiązek, od którego nie sposób uciec. Jednak zarówno jedni, jak i drudzy dość często przeżywają to, co wywołuje stres w pracy.
Poza tym, co nazwalibyśmy naszymi osobistymi preferencjami dotyczącymi wykonywanego przez nas zajęcia, stres w pracy może się pojawić przy takiej czy innej okazji. Niezależnie jednak od przyczyny, zawsze wpływa negatywnie na stan naszego zdrowia.
To, czego potrzebujemy jako ludzie, to nie życie bez trudności, ale poczucie odpowiedzialności i stawianie czoła tym działaniom, które jeszcze mamy do wykonania
-Victor E. Frankl-
Stres w pracy – na czym polega?
Nie wszyscy prezentujemy jednakową odporność na stresujące sytuacje. Odporność ta zależy od wielu złożonych czynników. Mogą się wśród nich znaleźć czynniki genetyczne, cechy charakteru, możliwości fizyczne i umysłowe i wiele innych, które u każdej osoby występują w różnym natężeniu.
Stres w pracy jest ściśle powiązany z wszystkim tym, co dzieje się w środowisku pracy i co ma związek z wykonywanymi tam czynnościami. Składają się na niego podobne czynniki, wyróżnia go jednak środowisko, w którym występuje.
Stres w pracy powstaje jako zbiór reakcji emocjonalnych, poznawczych, fizjologicznych i zachowawczych. Stan ten odznacza się wysokim poziomem przeżywanych emocji, wśród których w zależności od sytuacji nie brakuje ekscytacji, złości i bezsilności.
Stres w pracy jest stanem napięcia fizycznego i psychicznego wynikającego z braku równowagi powstałego na skutek różnych wymagań stawianych przez jednostkę zatrudniającą, środowisko pracy i dostępne środki.
Jednym z najważniejszych czynników, który należy przy tym brać pod uwagę jest rosnący za każdym razem brak równowagi między oczekiwaniami dotyczącymi jakości czy ilości wykonywanej pracy, a rzeczywistymi możliwościami zapewnianymi przez dane środowisko pracy.
Im mniej realne i osiągalne stają się założenia i oczekiwania, tym większe ryzyko wystąpienia czynników powodowanych przez stres w pracy. Jeżeli dana osoba nie posiada wystarczającej odporności i jest podatna na stres, może on z łatwością zdominować całe jej życie.
Stres w pracy – najczęstsze objawy
Symptomy wskazujące na to, że ktoś jest narażony na stres w pracy można podzielić na kilka grup:
- Symptomy fizjologiczne: pocenie się, napięcie mięśniowe, trudności z oddychaniem, palpitacje, problemy żołądkowe, nudności, zawroty głowy, suchość w ustach, itp.
- Symptomy psychologiczne: zamartwianie się, lęk, trudności z trzeźwym myśleniem, koncentracją czy w podejmowaniu decyzji, negatywne myśli, strach, brak poczucia bezpieczeństwa, niepewność, itp.
- Symptomy motoryczne: unikanie stresujących sytuacji, obgryzanie paznokci, niepewność, chodzenie z miejsca w miejsce bez konkretnego celu, itp.
Skoro dobrze rozumiemy czym jest stres w pracy, warto się zastanowić nad tym co robić, by skutecznie obniżać jego poziom i dobrze sobie z nim radzić. Na szczęście istnieje wiele sprawdzonych strategii, które nam to umożliwiają. Jeżeli jednak wraz z upływem czasu sytuacja nie ulega poprawie, a my czujemy się zupełnie bezsilni do stawienia jej czoła, powinniśmy udać się do specjalisty w celu szukania pomocy.
Stres w pracy – jak stawić mu czoła
Aby w odpowiedni sposób podejść do problemu, należy zacząć od końca, czyli ustalić jakie symptomy dają się we znaki u konkretnej osoby. Choć znane są terapie grupowe, to w tym przypadku jak łatwo się domyślić, u każdej osoby należy zastosować indywidualne podejście i inne środki służące poprawie sytuacji. W miarę stosowania konkretnych strategii należy też obserwować rezultaty i w miarę potrzeby elastycznie wprowadzać niezbędne zmiany.
Stosowane strategie charakteryzują się typem behawioralno-poznawczym, które zakładają zastosowanie konkretnych działań w celu stawiania czoła stresowi. Inne to restrukturyzacja poznawcza, terapia emocji czy treningi odpowiednich zachowań. Celem jest przepracowanie błędnych zachowań w celu ich skorygowania. Można też korygować zbyt wysokie oczekiwania i fałszywe nadzieje w celu zaprogramowania pożądanych reakcji.
Wśród technik walki ze stresem można też wyróżnić programy uczące stawiania czoła pojawiającym się trudnościom, które skupiają się na danym problemie, ćwiczenie zachowań pomagających sobie z nim skutecznie poradzić, ćwiczenia asertywności, itp.
Tak więc na poziomie indywidualnym można poprawić funkcjonowanie zasobów danej jednostki, zwiększyć jej odporność i nauczyć zachowań, które pomogą zwalczać stres w pracy. Dzięki temu dana osoba lepiej kontroluje swoje zachowania w trudnych sytuacjach i nabywa lepszego poczucia własnej wartości.
Walcz ze stresem już od dziś!
Łatwo powiedzieć, trudniej zrobić. Pomogą Ci w tym jednak poniżej wymienieone praktyki:
- Planowanie czynności nagradzających poza miejscem pracy. Separowanie czasu wolnego od pracy jest nieodzowne. Należy odseparować się nie tylko zewnętrznie wychodząc z biura, ale przede wszystkim wewnętrznie, nie pozwalając sobie na stałe myślenie nad problemami zaistniałymi w miejscu pracy. Poświęcaj czas na prawdziwy relaks.
- Wystawianie sobie realistycznych do osiągnięcia celów.
- Nie zostawianie spraw na ostatnią chwilę. Naucz się odpowiednio gospodarować czasem i planować zajęcia w sposób elastyczny.
- Dbaj o środowisko pracy zachowując w nim czystość, odpowiednie oświetlenie itp.
- Utrzymuj zdrowe relacje ze współpracownikami i naucz się asertywnej komunikacji.
- Redukuj stres stosując techniki relaksujące, takie jak joga czy medytacja.
- Unikaj myśli katastroficznych i nie dyskwalifikuj się z powodu popełnionych błędów. Każdy popełnia błędy i są one nieuniknione praktycznie przy każdym projekcie. Sztuką jest wyciągać z nich lekcje i zdobywać w ten sposób niezwykle cenne, niezbędne doświadczenie.
- Dbaj o zdrowe nawyki związane ze snem, odpoczynkiem i odpowiednim sposobem odżywiania. Pamiętaj o tym jak ważne jest zachowywanie regularnej aktywności fizycznej, która przyczynia się do lepszego samopoczucia, podwyższa poczucie własnej wartości i zmniejsza poziom przeżywanego stresu.
