Engramy: ślady doświadczenia w naszym mózgu

Engramy można opisać jako ślady doświadczenia w naszym mózgu. Proces, w którym małe struktury neuronalne powstają po określonym odczuciu, zdarzeniu szokującym lub niezapomnianej emocji został zdefiniowany w hinduizmie. Hindusi nazwali to „samskary”, czyli odciski pamięci, z których można się uczyć.

Chociaż obecnie nikt nie wątpi w to, że engramy istnieją, mechanizm powstawania tych „odcisków” w mózgu wciąż pozostaje tajemnicą. Wiemy jednak, że kiedy przechodzimy przez wysoce emocjonalne doświadczenie, natychmiast produkujemy stabilną strukturę połączeń neuronalnych, która później wpłynie na nasze całe funkcjonowanie psychiczne: myśli, emocje i zachowanie. Fascynujące, prawda?

Co więcej sposób, w jaki ten „ślad neuronalny” determinuje nasze zachowanie, jest nieprzewidywalny. Biorąc pod uwagę ten subtelny mechanizm działania, niektórzy ludzie postrzegają engramy jako mózgowe „chipy”. Uważają je za zapisy na naszym „twardym dysku”, które zmuszają nas do działania w określony sposób.

Niektóre z nich mogą wyrażać nasze obawy, dzięki czemu reagujemy w określony sposób na pewne bodźce (oparte na engramach powstałych w dzieciństwie). To interesujący temat, który warto poznać.

Engramy – śladami naszych doświadczeń

We wstępie wspomnieliśmy o „samskarach”. Hindusi utworzyli nowe słowo do przedstawienia tego powszechnego zjawiska w kontekście filozoficznym. Zastanówmy się nad tym, jak czasami nie wiemy, dlaczego zachowujemy się w określony sposób w poszczególnych sytuacjach. Ten duchowy prąd interpretuje „samskary” jako kody „karmy”. Ponadto można je opisać jako odciski pamięci, zintegrowane z naszym umysłem i ciałem.

To ciekawe, że w różnych dyscyplinach naukowych, takich jak neuronauka, idea ta ma niemal równoległą historię.

Posłużmy się następującym przykładem. Anna ma 5 lat i uczy się jeździć na rowerze. Nagle wielki pies skacze na nią i gryzie ją. Teraz, 20 lat później, Anna wciąż niechętnie jeździ na swoim rowerze. Nie boi się psów, ale jej mózg wytworzył engram, w którym pedałowanie na rowerze i ból są powiązane.

Naukowcy wyjaśniają, w jaki sposób engramy są ewidentnym dowodem na to, jak klasyczne uwarunkowania są rejestrowane w naszym mózgu. To wyjaśnia, dlaczego czasami reagujemy w pewien sposób na pozornie „neutralne” bodźce. Ponadto aby engram powstał w naszym mózgu, konieczna jest aktywacja układu limbicznego. Innymi słowy, musimy doświadczyć szczególnej, odkrywczej i intensywnej emocji (pozytywnej lub negatywnej).

Engramy i nasz mentalny wszechświat

Engramy stanowią wielką część naszego mentalnego i psychologicznego wszechświata. Kiedy widzimy na przykład różę, jest dla nas zachwycająca, ponieważ wyczuwamy jej zapach. Pijąc kubek gorącego kakao, możemy przypominać sobie nasze dzieciństwo. Gdy słuchamy nowej muzyki, odczuwamy satysfakcję, radość i przyjemność.

Engramy tworzą nasze sumienie jako system neuronowy, który rozszerza się, gdy doświadczamy nowych rzeczy. Są jak kotwice, śledzą wszystko, czym jesteśmy i wszystko, co wywołuje u nas reakcję. Jest to materia organiczna i elektryczna zorganizowana zgodnie z naszymi interakcjami.

Jednak odkrycie, w jaki sposób powstaje ta cała plątanina „fizykochemiczno-nerwowa”, stanowi wyzwanie dla neurologów. Badają także synaptyczne sposoby, w jakie engramy się rozwijają i rodzaj neuronów, które je tworzą.

Naukowców fascynujące koncepcja, że dla tej funkcji istnieje specyficzny typ komórek nerwowych. Są to pewnego rodzaju organiczne struktury, których funkcja ma być częścią naszej świadomości, tworzyć naszą psychikę i organizować się w „mikroukłady” pamięci, które przechowują ślady tego, kim jesteśmy.

Neurolodzy tacy jak Michele Pignatelli, Tomás J. Ryan i Susumu Tonegawa przeprowadzili ostatnio badania, które ujawniły ważne informacje. Odkryli, że nasz mózg jest już genetycznie uporządkowany tak, by aktywować engramy zaledwie kilka sekund po urodzeniu. To tak, jakbyśmy wszyscy nosili w sobie zupełnie nowy komputer, który po włączeniu zaczyna instalować własne oprogramowanie.

Jednocześnie istnieje konieczność, aby to oprogramowanie było optymalne i odporne, ale także elastyczne i skuteczne. Konieczne jest, aby nasze pierwsze doświadczenia (dzieciństwo) były wystarczająco stymulujące i pozytywne. W ten sposób nasze pierwsze engramy staną się fundamentami pełnymi energii, odcisków zapełnionych motywującymi wspomnieniami i naukami, które zapewnią nam zdrowy rozwój.