Ludzie z przywiązaniem lękowym doświadczają więcej zaników pamięci

Boisz się, że Twój partner Cię zostawi? Czy doświadczasz miłości z wielką intensywnością, ale także z mieszanką ciągłego strachu i udręki? Może to wynikać z pamięci o trudnych czasach z dzieciństwa.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 15 lutego, 2023

Wszyscy zasługujemy na szczęśliwe dzieciństwo. Kiedy jednak przychodzimy na świat, nie ma gwarancji, że nasi rodzice będą najlepsi “w swoim fachu” lub że pierwotne więzi, które z nimi nawiążemy, będą najzdrowsze. Jednak przywiązania, które budujemy z naszymi opiekunami, tworzą ramy mentalne, za pomocą których interpretujemy, lepiej lub gorzej, jakie wyglądają relacje. Dzisiaj zastanowimy się, czy to prawda, że ludzie z przywiązaniem lękowym doświadczają więcej zaników pamięci.

Niewiele wydarzeń jest bardziej transcendentalnych dla naszego rozwoju psychospołecznego i emocjonalnego niż nasze wczesne relacje z tymi, którzy są zobowiązani do dbania o nas, chronienia nas i uczenia nas znaczenia uczuć. Dlatego niespójny wzorzec rodzicielski (który niestety zdarza się zbyt często) może być szkodliwy. Jest to rodzaj rodzicielstwa, w którym opiekunowie czasami są przywiązani, a czasami zdystansowani.

Ta ambiwalencja w traktowaniu i poświęcaniu dziecku uwagi oznacza, że maluch nie wie, czego może się spodziewać z dnia na dzień. Może wczoraj jego płacz i lęki zostały ukojone, ale dzisiaj rodzice są wobec niego obojętni. Oznacza to, że mózg dziecka pozostaje uwięziony w niepewności i niepokoju. Wzorce przywiązania są niezwykle ważne w regulacji emocji. W rezultacie ludzie z przywiązaniem lękowym cierpią z powodu wielu negatywnych konsekwencji.

Na przykład wiemy, że lękowe przywiązanie w dzieciństwie przekłada się na wyższe wskaźniki zaburzeń lękowych i ataków paniki w wieku dorosłym. Ponadto istnieje większe ryzyko wchodzenia w relacje zależne. Dziś wiadomo, że łączy się to również z zanikami pamięci.

Ludzie z przywiązaniem lękowym: stałe uczucie niepokoju

Ludzie z przywiązaniem lękowym przeżywają swoje życie w towarzystwie nieskończonych i niewidzialnych lęków. Boją się odrzucenia i porzucenia przez najbliższe im osoby. Ponadto analizują każde słowo, interakcję, gest i sytuację, szukając potencjalnych luk w relacji. Zadają sobie pytanie: „Czy rozczarowałem swojego partnera? Czy on myśli o kimś innym? Tak późno wrócił do domu. Czy coś mu się stało?”

Bycie zdominowanym przez mentalną narrację zbudowaną na dzieciństwie pełnym nierównej uwagi i niespójnych uczuć pozostawia trwałą bliznę. Osoby z przywiązaniem lękowym desperacko zabiegają o uwagę otaczających ich osób. Potrzebują, aby ich uczucia były zawsze potwierdzane, a inni byli ich codziennymi zbawcami. Może to być wyczerpujące dla ich przyjaciół i partnerów.

Musimy zrozumieć, w jaki sposób piętno pozbawionego dzieciństwa zmienia rozwój mózgu. Badanie przeprowadzone przez Research Center for Brain and Cognitive Neuroscience, Liaoning University (Chiny) wykazało, że lękowe przywiązanie w dzieciństwie zmienia kilka obszarów mózgu. Wpływa to na różne procesy poznawcze.

Mózg, który gubi informacje

Ludzie z przywiązaniem lękowym wykazują nadmierną stymulację w prawym tylnym zakręcie obręczy. Oznacza to, że intensywniej doświadczają wszelkich emocji. Obszar jest również powiązany z wykrywaniem zagrożeń.

Dlatego niespójne pod względem uczuć i bezpieczeństwa wychowanie kształtuje mózg, który nieustannie dostrzega zagrożenia. Wiąże się z myślą, że bliscy jednostki przestaną mieć wobec niej uczucia. W efekcie przywiązanie lękowe sprawia, że ludzie stają się nadpobudliwi. Przewidują katastrofalną przyszłość i żyją w uścisku strachu przed porzuceniem.

Co to jednak oznacza w rzeczywistości? Na poziomie relacji życie z kimś zdominowanym przez te mentalne i emocjonalne dynamiki jest wyczerpujące. Z drugiej strony na poziomie poznawczym koszt ich nadmiernej czujności przekłada się na wyraźne trudności w zwracaniu uwagi na realny świat poza jego burzliwymi labiryntami strachu i niepokoju.

Powstawanie fałszywych wspomnień

Teoretyczny wszechświat przywiązania jest obecnie gorącym tematem, a liczba badań na ten temat rośnie. Jednym z przykładów są badania opublikowane niedawno w Journal of Personality and Social Psychology. Mówią one, że osoby z przywiązaniem lękowym nie tylko cierpią z powodu problemów z pamięcią, ale także tworzą fałszywe wspomnienia.

Zjawisko to jest niezwykle upośledzające. W końcu relacje są i tak już złożone dla osób z tego typu przywiązaniem, ale ich codzienne życie staje się jeszcze bardziej chaotyczne, gdy mają tendencję do wspominania rzeczy, które nie są prawdziwe. Na przykład w trakcie rozmowy mogą nagle odnieść się do rzeczy, która nigdy się nie wydarzyła lub słów, które nie zostały wypowiedziane. Nic dziwnego, że często prowokuje to kłótnie i problemy.

Zaniki pamięci są irytujące, ale fałszywe wspomnienia powodują napięcie i udrękę. Dlaczego więc powstają? Często osoba z przywiązaniem lękowym jest tak pochłonięta swoimi emocjami i myślami, że miesza rzeczywistość ze swoimi lękami. Dlatego buduje bajki, które stają się wspomnieniami, mimo że nie są prawdziwe. Są wytworem umysłu zdominowanego przez niepokój i strach przed porzuceniem.

Co możesz zrobić, jeśli wyniosłeś z dzieciństwa przywiązanie lękowe?

Jeśli wykazujesz przywiązanie lękowe, będziesz miał tendencję do tworzenia zależnych i bolesnych związków. Często będziesz też cierpieć na zaburzenia lękowe, takie jak fobie lub zaburzenia obsesyjno-kompulsywne. Zaniki pamięci, podobnie jak fałszywe wspomnienia, są niczym więcej niż skutkami Twojego zmartwionego umysłu, słabej samooceny i historii z przeszłości, którą musisz się zająć.

Wszyscy możemy nauczyć się lepiej odnosić do innych. Aby to osiągnąć, musisz przejść proces psychoterapeutyczny. Pomoże Ci to rozwinąć zdrowsze podejście mentalne, takie, w którym strach nie istnieje i będziesz w stanie zbudować bezpieczniejsze przywiązania.

Jeśli jesteś pewny siebie, ze zdrową samooceną, będziesz w stanie skutecznie radzić sobie z wszelkimi lękami w relacjach z innymi. Ponadto sprawi to, że poczujesz się bardziej spełniony i zdolny do skupienia uwagi na tym, co ważne, a nie na bezpodstawnych lękach i niepokojach.