Zdrowie psychiczne? W miarę postępu technologii i nauki odkrywa nowe rzeczy, które ułatwiają nam życie. Również psychologia nie pozostaje w tyle. To, co ewoluowało, to sposób, w jaki postrzegamy zdrowie psychiczne i rozwiązujemy problemy z nim związane.
Zdrowie psychiczne i terapia pierwszej fali
We wczesnym stadium psychologia zaczęła leczyć problemy związane ze zdrowiem psychicznym za pomocą tego, co teraz nazywamy terapiami pierwszej fali. Ten sposób pracy ze zdrowiem psychicznym oznaczał myślenie o mechanizmach uczenia się i “oduczania się”: zachowanie typu działanie – reakcja. Zasadniczo bodziec i sposób, w jaki nauczyłeś się go doświadczać, determinowały Twoją odpowiedź.
Twoje odpowiedzi będą silniejsze lub bardziej prawdopodobne, im częściej je powtarzasz. Nauczysz się wszelkich zachowań, które przyniosą Ci szybką nagrodę i to one znajdą się na szczycie drabiny Twoich reakcji behawioralnych. Z drugiej strony reakcja może zaniknąć, gdy nie będzie już wzmacniana, a nawet zniknie jeszcze wcześniej, jeśli będzie z nią powiązana jakaś kara.
Pierwsza fala pomogła nam zrozumieć jeden z naszych najbardziej podstawowych mechanizmów uczenia się: warunkowanie. Tak więc jedną z gałęzi psychologii, która ewoluowała w tej dziedzinie najmocniej była psychologia edukacji.
W tych ideach widziano model nauczania oparty na nagrodach i karach. Pomógł nam także zrozumieć, w jaki sposób i dlaczego tak silnie kojarzymy pewne bodźce.
Terapie drugiej fali
Z upływem lat nasz sposób pracy z problemami zdrowia psychicznego ewoluował. To, co przyszło później, to terapia drugiej fali. Jak więc drugie pokolenie zmieniło zakres działań?
Ludzie zdali sobie sprawę, że nie zawsze działamy w oparciu o bodźce i reakcje. Było coś jeszcze między tymi dwoma rzeczami, ale cóż to takiego? Cóż, to był mózg, emocje, poznanie i pragnienia. Zasadniczo podstawowa esencja każdej osoby.
Dlatego nasz sposób myślenia jest tak ważny, jeśli chodzi o terapie drugiej fali. Jesteśmy tym, czego się uczymy, ale także tym, co robimy z tym, czego się nauczymy. Pomysły drugiej fali oznaczały, że nie byliśmy już pasywni; staliśmy się aktywni. (bolivarescapes.com) A to oznaczało, że nasz margines działania faktycznie się zwiększył.
Poznanie jest tym, co prowadzi nas do stawienia czoła światu w ten czy inny sposób. Oznacza to, że rzeczywistość jest ważna, ale ważniejsze jest to, jak postrzegasz rzeczywistość i jak ją interpretujesz. Dlatego terapia drugiej fali zaczęła działać na postawę, emocje i uprzedzenia ludzi.
Postrzeganie siebie jako czegoś więcej niż maszyny, która może reagować tylko na podstawie tego, czego się nauczyliśmy, również prowadzą do badania samego umysłu. Poczyniono poważne starania, aby zrozumieć, co dokładnie dzieje się w naszej “czarnej skrzynce”. Co powoduje, że rozwijają się zaburzenia lub dlaczego żywimy sprzeczne uczucia? Na przykład, w jaki sposób odrobina szczęścia może sprawić, że ktoś poczuje się smutny?
Ten nowy sposób rozumienia naszego zachowania rzuca również światło na problem, z którym wciąż mamy do czynienia dzisiaj: zmierzenie tych rzeczy. Chociaż bardzo łatwo jest nam ustalić, jak daleko od siebie znajdują się dwa miejsca, trudno nam jest dokładnie określić, jak duży lęk odczuwa dana osoba.
Terapie trzeciej fali
Druga fala pomogła nam w samorealizacji. Ale ludzie mogli zauważyć, że pomimo naszego postępu, wciąż istniało wiele problemów związanych ze zdrowiem psychicznym, dla których nie mieliśmy dobrych rozwiązań. Tak zaczęły się terapie trzeciej fali.
Te terapie pokazały, iż nie chodzi o to, że nie zrozumieliśmy, jak rozwiązać problem; ale nie zrozumieliśmy naszego stosunku do niego. Postanowiono doprowadzić więc do tego, aby problemy ludzi stały się częścią procesu, bez prób rozwiązywania ich bezpośrednio.
Ich celem było, abyśmy nauczyli się żyli z problemami, które nie mają rozwiązania (lub przynajmniej nie mają szybkiego rozwiązania) tak, by nie przejmowały nad nami kontroli lub nie wyrządzały nam szkody. Na tym polega wiele ze współcześnie stosowanych terapii. Niektóre stają się bardzo popularne i zwracają uwagę milionów ludzi – są to procesy takie jak uważność ( mindfulness), terapie akceptacyjne itp.
Problem z tego rodzaju terapiami polega na tym, że ciężko jest prowadzić badania naukowe nad ich skutecznością. Oznacza to, że istnieją poważnie podchodzący do tematu psycholodzy wykonujący terapie trzeciej fali, ale mamy do czynienia również z cała masą oszustów i nielicencjonowanych praktyk. Dlatego niektóre obszary psychologii nie mają wielkiego szacunku dla tego rodzaju terapii.
Dokonaliśmy szybkiego przeglądu trzech fal terapii w psychologii. Sposób, w jaki różnią się one zrozumieniem naszych zachowań, myśli i emocji, zapewni nam cenne wskazówki.
Teraz, gdy zobaczyliście niektóre sposoby ewolucji psychologii, łatwo jest zrozumieć, dlaczego warto jest patrzeć na nasze myśli, zachowania i emocje z różnych punktów widzenia. A jeśli się nad tym zastanowić, ta różnorodność perspektyw jest także satysfakcjonująca dla samych psychologów. Każde pokolenie dało im różne narzędzia, które mogą włączyć do swojej praktyki.
