Trójpierścieniowa koncepcja zdolności: jak pojawia się talent

Istnieją różne terminy i definicje rodzajów dzieci, które wyróżniają się swoimi zdolnościami, umiejętnościami i wynikami. Geniusze, utalentowane maluchy, błyskotliwe dzieciaki… Pojęcia te odnoszą się do różnych rzeczywistości. Jednak pomimo różnic wszystkie należy uwzględnić w kontekście edukacyjnym i społecznym. Temu celowi służy trójpierścieniowa koncepcja zdolności.

Propozycja ta została opracowana przez psychologa edukacyjnego, Josepha Renzulli. Wydaje się, że jest to jedna z najbardziej kompletnych teorii, która oferuje najlepsze praktyczne rozwiązania. Sugeruje, że inteligencja nie jest czynnikiem jednolitym, ale że istnieją różne jej klasy. W związku z tym różne elementy muszą się ze sobą łączyć, aby można było mówić o uzdolnieniach. W poniższym artykule podamy więcej informacji na temat teorii Renzulliego.

Trzypierścieniowa koncepcja zdolności Renzulliego

Koncepcja zdolności Renzulliego mówi nam, że występują dwa przeciwstawne nurty. Z jednej strony niektórzy autorzy twierdzą, że tylko te dzieci, które wyraźnie wykazują ponadprzeciętne zdolności lub osiągnięcia, powinny być klasyfikowane jako zdolne. Z drugiej strony są tacy, którzy bronią również potencjału, który też powinien być wzięty pod uwagę. Twierdzą, że niezbędne jest identyfikowanie i wspieranie tych dzieci, które w odpowiednich warunkach mogłyby się rozwijać i wyróżniać.

Z tego powodu trójpierścieniowa koncepcja zdolności jest nie tyle modelem „identyfikacji” czy diagnozy, ile raczej modelem interwencji edukacyjnej. Nacisk kładziony jest na promowanie warunków umożliwiających pojawienie się uzdolnionych zachowań. Zdolności i talenty nie są uważane za stałą i absolutną cechę, ale raczej za zestaw zachowań, które można rozwijać w określonych ramach.

Główne składniki

Jak wspomnieliśmy powyżej, w koncepcji trójpierścieniowej trzy czynniki muszą oddziaływać na siebie, aby pojawiły się uzdolnienia.

Zdolności poznawcze rozwinięte powyżej przeciętnych

Czynnik ten odnosi się do myślenia zbieżnego, cech poznawczych oraz poziomu intelektualnego jednostki. Są to czynniki tradycyjnie mierzone w celu wykrycia uzdolnień. Mogą to być na przykład umiejętności ogólne (takie jak pamięć lub rozumowanie przestrzenne) oraz wyniki w określonych obszarach (takich jak matematyka lub muzyka).

Zdolności poznawcze tradycyjnie mierzono za pomocą testów psychometrycznych i standaryzowanych testów inteligencji. Jednak obecnie uważa się, że konieczne jest stosowanie również innych kryteriów i źródeł informacji. Są to na przykład wyniki w szkole oraz relacje i opinie osób najbliższych dziecku.

Zaangażowanie w zadanie

Czynnik ten odnosi się do wytrwałości, siły woli, motywacji i zaangażowania w wykonywane zadanie. Krótko mówiąc, jest to zdolność jednostki do głębokiego pogrążenia się w problemie oraz wytrwania i wytrwania aż do osiągnięcia celu. Jest to również związane z inicjatywą i pewnością siebie.

Kreatywność

Kreatywność odnosi się do rozbieżnego myślenia, oryginalności i zdolności do zaproponowania nowatorskiego podejścia przy rozwiązywaniu określonego zadania lub problemu. Wizja, pomysłowość i umiejętność kwestionowania tego, co zostało ustalone, to kluczowe punkty w tym elemencie.

Zgodnie z trójpierścieniową koncepcją uzdolnień, wszystkie trzy elementy muszą być obecne i oddziaływać na siebie, aby uzdolnione zachowanie lub twórczość mogły się ujawnić. Co więcej, wszystkie trzy są równie ważne.

Implikacje trójkołowej koncepcji uzdolnień

Ten model i jego szczególna wizja talentu i kreatywności mają określone implikacje:

• Utalentowane zachowanie może rozwinąć się u niektórych osób i w pewnych okolicznościach.
• Zdolności poznawcze są najbardziej stabilnym czynnikiem w czasie, podczas gdy kreatywność i zaangażowanie zależą w dużym stopniu od chwili i kontekstu. Nie oznacza to, że jednostka staje się mniej lub bardziej kreatywna lub wytrwała, ale że ekspresja tych cech jest zmienna.
• Wysokie zdolności poznawcze czy wysokie IQ nie wystarczą, aby osiągnąć sukces szkolny lub zawodowy. Z pewnego poziomu intelektualnego, sukces zależy bardziej od czynników takich jak kreatywność lub motywacja do osiągnięć.
• Wszystkie dzieci wyróżniające się w jakiejś dziedzinie lub wykazujące oznaki wczesnego rozwoju zasługują na odpowiednią interwencję edukacyjną, nawet jeśli diagnoza uzdolnień czy talentów może być zbyt przedwczesna.

Ten ostatni punkt jest najistotniejszy. Czasami uważa się, że utalentowane dzieci są po prostu takie, jakie są i że nie jest konieczna interwencja z zewnątrz. Jednak nieodpowiednia reakcja edukacyjna, brak motywacji lub słabe relacje społeczne mogą negatywnie wpłynąć na te wybitne możliwości. Mogą je nawet „wyłączyć” lub z całą pewnością uniemożliwić ich rozwój.

Wzbogacenie emocjonalne

Niezależnie od tego, czy dziecko posiada pojedynczy talent, czy też kombinację kilku, wymaga wzbogacenia edukacyjnego. Pomaga to przekształcić ich potencjał lub wysokie zdolności w naprawdę doskonałą wydajność. Innymi słowy, trzy zidentyfikowane pierścienie i interakcje między nimi powinny być pielęgnowane, jeśli talent ma mieć szansę się wyłonić. Istotnie, jeśli chcemy, aby przejawiały się uzdolnione zachowania, to nie tylko zdolności intelektualne muszą być pielęgnowane, ale także kreatywność i zaangażowanie w zadanie.