Ronald David Laing: pionier badań nad schizofrenią

Ronald David Laing był brytyjskim (ściślej rzecz biorąc to szkockim) psychiatrą znanym z alternatywnego podejścia do kwestii leczenia schizofrenii. W latach 60. i 70 był także założycielem ruchu, który będzie później określany jako „antypsychiatria”.

Podobnie jak wielu innych psychologów i naukowców, Ronald David Laing pracował i prowadził badania w słynnej klinice Tavistock. Wiele lat później stał się częścią zespołu badawczego w Tavistock Institute. To właśnie ta placówka upewniła się najpierw, że naukowiec ten ma do dyspozycji bardziej niż wystarczające fundusze, aby móc przeprowadzić swoje, jakże ważne badania.

Ronald David Laing skoncentrował się przede wszystkim na badaniu schizofrenii i środowisku leczenia pacjentów z tą chorobą. To właśnie Laing zasugerował jako pierwszy, że osoby takie postępowały zupełnie inaczej w zależności od środowiska, w którym się znajdowały.

Zapraszamy do zapoznania się z resztą naszego dzisiejszego artykułu. Dzięki temu będziesz mógł dowiedzieć się czegoś więcej o życiu Ronalda Davida Lainga i jego ważnym osiągnięciom w dziedzinie badań nad schizofrenią.

Ronald David Laing: pierwsze lata jego życia

Jak wspomnieliśmy powyżej, Ronald David Laing był psychiatrą, który zyskał światową sławę dzięki pracy z osobami chorymi na schizofrenię. Twierdził on, że osoby z tą chorobą zachowywały się inaczej w zależności od środowiska, w którym się znajdowały.

Ronald David Laing urodził się 7 października 1927 r. w Govanhill w Glasgow (Szkocja). Pochodził z rodziny robotniczej i był jedynym dzieckiem Davida McNaira Lainga i Amelii Laing.
Do 1945 r. przyszły naukowiec uczęszczał do Hutcheson, szkoły podstawowej dla chłopców w Glasgow, gdzie wyróżniał się jako doskonały uczeń i muzyk.

Uzyskał także akredytację wydaną przez Królewską Akademię Muzyczną (oryg. Royal Academy of Music) w 1944 r., w efekcie czego rozpoczął następnie edukację w Royal College of Music w kwietniu 1945 r.

Podczas swoich studiów był także zapalonym studentem filozofii. Najbardziej interesującymi autorami byli jego zdaniem Sigmund Freud, Karol Marks, Friedrich Nietzsche, a przede wszystkim Soren Kierkegaard. W późniejszych latach Ronald David Laing zaczął studiować medycynę i psychiatrię, a dyplom lekarza uzyskał na uniwersytecie w Glasgow w 1951 roku.

Powołanie do psychiatrii

W latach 1951–1953 Ronald David Laing pełnił funkcję oficera medycznego – psychiatry w Korpusie Medycznym Royal Army. Przełożeni wysłali go do prowadzenia oddziału psychiatrycznego dla armii brytyjskiej w Netley (niedaleko Southampton), a następnie do szpitala wojskowego w Catterick, w hrabstwie Yorkshire.

Pod koniec 1953 r. Ronald David Laing opuścił wojsko i zaczął wykładać na uniwersytecie w Glasgow. W tym czasie rozpoczął praktykę w murach szpitala królewskiego Gartnavel (oryg. Gartnavel Royal Hospital), aby ukończyć swoje studia z zakresu psychiatrii.

W tym szpitalu wypróbował swoje nowe eksperymentalne środowisko leczenia o nazwie „pokój Rumpusa”, w którym to pomieszczeniu pacjenci ze schizofrenią mogli się zarówno bawić, jak i relaksować.

Zarówno personel, jak i pacjenci nosili normalne ubrania i pozwalali pacjentom spędzać czas na robieniu takich rzeczy, jak gotowanie i zajęcia artystyczne. Te codzienne działania miały na celu zapewnienie osobom chorym środowiska, w którym mogliby kontaktować się z personelem i innymi pacjentami w środowisku o charakterze typowo społecznym, a nie instytucjonalnym.

Stan każdego z pacjentów dr. Lainga poprawił się znacząco po przebyciu tego nowatorskiego sposobu leczeniu. W styczniu 1956 roku Ronald David Laing uzyskał certyfikat psychiatry.

Życie i kariera zawodowa Lainga

Pod koniec 1956 r. Ronald David Laing uzyskał tytuł starszego specjalisty w klinice Tavistock w Londynie. Prowadził w niej swoje badania do 1960 roku.

Lekarze w Tavistock Institute badali przede wszystkim pacjentów z przeszłością w brytyjskiej marynarce wojennej. Ich głównym celem było zidentyfikowanie traum i blizn na psychice, które wojna może pozostawić u ludzi.

Niedługo potem Tavistock Institute przekształciła się w organizację pozarządową typu non-profit. Instytut Tavistock, założony przez Fundację Rockefellera, prowadził szeroko zakrojone badania w dziedzinie nauk społecznych i psychologii, koncentrując się przede wszystkim na edukacji, badaniach i rozwoju zawodowym.

Ronald David Laing pracował w tej instytucji przez prawie 30 lat. W tym samym czasie zatrudnił go także brytyjski Instytut Psychoanalizy (oryg. Institute of Psychoanalysis), dzięki czemu Ronald David Laing był w stanie uzyskać także certyfikat niezbędny do pracy w charakterze psychoanalityka.

W 1958 r. Laing rozpoczął nowe badania, które doprowadziły w efekcie do powstania jego popularnej książki zatytułowanej „Zdrowie psychiczne, szaleństwo i rodzina. Rodziny schizofreników” (oryg. Sanity, Madness, and the Family), opublikowanej w 1964 r.

Stworzył także serię seminariów z udziałem szerokiego grona osób, z których część stała się później jego głównymi współpracownikami. Znaleźli się wśród nich między innymi Aaron Esterson i David Cooper.

Praca i docenienie wysiłków Lainga

Jego kolejna książka zatytułowana „Podzielone ja” (oryg. The Divided Self) została wydana w 1960 roku. Otrzymała mnóstwo pozytywnych recenzji, choć jej sprzedaż nie odzwierciedlała jednak entuzjazmu wyrażanego przez krytyków. Niedługo potem Ronald David Laing opublikował kolejną jej część zatytułowaną „Ja i inni” (oryg. Self and Others – 1961 rok).

Ronald David Laing otrzymał upragniony certyfikat zezwalający mu na pracę w roli psychoanalityka i rozpoczął także prywatną praktykę w Londynie. Zaczął eksperymentować z narkotykami, zwłaszcza LSD. W 1962 r. został też mianowany dyrektorem kliniki Langham w Londynie. Od tego momentu zaczął zdobywać coraz większą popularność w świecie naukowym.

W kolejnych latach napisał wiele artykułów, które później trafiły do jego kolejnej książki „Polityka doświadczenia. Rajski ptak” (oryg. The Politics of Experience / The Bird of Paradise). Opublikował także inną pozycję pod tytułem „Powód i przemoc” (oryg. Reason and Violence), napisaną wspólnie z Davidem Cooperem, innym naukowcem pracującym w Tavistock Institute.

Ronald David Laing i projekt Kingsley Hall

Ronald David Laing rozpoczął swój nowy projekt o nazwie Kingsley Hall w 1965 roku wraz z Aaronem Estersonem, Davidem Cooperem i innymi ówczesnymi badaczami. Projekt ten trwał do 1970 roku.

Ogólnie rzecz biorąc Kingsley Hall polegał na stworzeniu eksperymentalnej, niehierarchicznej społeczności, w której pacjenci ze schizofrenią mogliby samodzielnie pracować nad swoją psychozą bez konieczności używania leków, terapii elektrowstrząsowej lub poddawania się operacji (lobotomii).

Inspiracją do tego projektu stała się dawna praca Lainga z „pokojem Rumpus” i doświadczenia jego współpracowników. Inne projekty, takie jak „Willa 21” Coopera, miały fundamentalne znaczenie dla rozwoju Kingsley Hall.

W ramach projektu Davida Coopera naukowcy stworzyli społeczność dla osób chorych na schizofrenię bez tworzenia rozróżnienia między personelem a pacjentami. Ich wzajemne relacje były miały charakter czysto społeczny.

Dzięki sukcesowi projektu Kingsley Hall Ronald David Laing odbył specjalną trasę w Stanach Zjednoczonych, w trakcie której prowadził liczne seminaria i wykłady. Dzięki temu miał kontakt z wieloma innymi znanymi psychoanalitykami.

W 1967 roku wziął też udział w Kongresie Dialektyki Wyzwolenia (oryg. Dialectics of Liberation Congress), który chciał zjednoczyć lewicową politykę i psychoanalizę w jedną spójną całość.
Tam wygłosił swój słynny wykład zatytułowany „Oczywiste”, który stał się swego rodzaju antologią przemówień na tym kongresie.

Ronald David Laing i jego życie osobiste

W 1952 roku Laing ożenił się ze swoją długoletnią przyjaciółką, Anne Hearne. W tym samym roku para dorobiła się pierwszej córki, Fiony. Potem małżonkowie mieli jeszcze czworo dzieci: Susan, Karen, Paula i Adriana.

Po rozstaniu z Anne Laing poślubił następnie Juttę Werner. W tym małżeństwie urodziło się kolejne troje dzieci. Po nim Ronald David Laing miał jeszcze dwoje dzieci z dwoma różnymi kobietami.

W 1971 roku, po zamknięciu Kingsley Hall, Laing zdecydował, że będzie to idealny czas na rok poświęcony odpoczynkowi. Postanowił wtedy pojechać na Sri Lankę i do Indii. Podczas swojej podróży zaczął praktykować medytację Theravada.

W ramach przygotowań do podróży zakończył także swoją prywatną praktykę. To była ta sama działalność, w ramach której w latach 60. prowadził terapię opartą o LSD. Nie jest jasne, czy po powrocie z Indii ponownie zaczął pracę z wykorzystaniem LSD i innych środków o właściwościach psychotropowych.

23 sierpnia 1989 r. Ronald David Laing zmarł podczas gry w tenisa. Według raportów medycznych doznał on rozległego zawału serca.

Ronald David Laing i jego spuścizna

Przez większą część swojej kariery Ronald David Laing interesował się podstawowymi przyczynami wywołującymi schizofrenię. Stawiał także wyraźny sprzeciw wobec powszechnie stosowanych metod leczenia chorych na schizofrenię w tamtych czasach.

Próbował on znaleźć skuteczne alternatywy dla hospitalizacji i terapii elektrowstrząsami, które była wówczas tak powszechnie stosowanymi metodami.

„Zakres tego, co myślimy i robimy, jest ograniczony przez to, czego nie zauważamy. A ponieważ nie zauważamy tego, że czegoś nie zauważamy, to niewiele możemy zrobić, aby to coś zmienić. Dopóki w końcu nie zauważymy, jak toi coś niezauważenie kształtuje nasze myśli i czyny. ”
–R. D. Laing–

To właśnie Ronald David Laing wysunął teorię, że niepewność ontologiczna (czyli niepewność co do Twojego istnienia) wywołuje reakcję obronną. Ta reakcja spowodowałaby wówczas rozpad samego siebie (jaźni) na osobne części. Doprowadziłoby to do psychotycznych cech wskazujących na schizofrenię.

W swojej książce „Zdrowie psychiczne, szaleństwo i rodzina. Rodziny schizofreników” ten szkocki naukowiec opowiadał o szeregu pacjentów, których choroby psychiczne jego zdaniem, zostały wywołane przynajmniej częściowo przez relacje tych osób z ich rodzinami. Ten pomysł wywołał wówczas duże zamieszanie w świecie naukowym.

Chociaż jego oryginalne stanowisko w sprawie schizofrenii było dość kontrowersyjne, w późniejszych latach okazało się, że niektóre jego koncepcje były naprawdę interesujące i trafne. Podsumowując, Ronald David Laing był pionierem w leczeniu pacjentów ze schizofrenią i pomógł stworzyć o wiele bardziej humanitarny sposób, w jaki widzimy i leczymy tę chorobę.