Andy Warhol, jego sztuka i kapsuły czasu

Andy Warhol to chyba najlepiej znane nazwisko ze świata pop-artu dwudziestego wieku. Jego popularność szybko wyszła poza granice Stanów Zjednoczonych i w krótkim czasie Warhola znał niemal cały świat. Urodził się 6 sierpnia 1928 r. w Pittsburghu, w stanie Pensylwania. Był malarzem i twórcą filmowym, a do tego pozostawił po sobie kilkaset kapsuł czasu.

Niektórzy uważają, że Andy Warhol był zarówno ojcem, jak i najważniejszym artystą nurtu pop-art w latach 60. ubiegłego wieku. Masowo produkowane przez niego dzieła sztuki miały stanowić krytykę banalności i komercjalizacji kultury w Stanach Zjednoczonych.

Warhol umiał się zareklamować i wykreował wizerunek siebie jako artysty bezosobowego i pustego. Był przy tym celebrytą, biznesmenem i umiejętnie piął się po szczeblach drabiny społecznej.

Andy Warhol – życie i twórczość

Warhol był synem emigrantów z byłego Związku Radzieckiego, z terenów obecnej Słowacji. Studiował projektowanie graficzne w Carnegie Institute of Technology (obecnie Carnegie Mellon University) i uzyskał dyplom w 1949 r. Potem przeprowadził się do Nowego Jorku, gdzie przez około dziesięć lat pracował jako ilustrator w komercyjnych projektach.

Pod koniec lat 50. Warhol zaczął malować i już w 1962 r. był dobrze znanym artystą. Stało się tak dzięki jego obrazom prezentującym puszki zupy Campbell, butelek Coca-Coli i drewnianych replikom pudełek po mydle Brillo.

W 1963, Warhol masowo produkował obrazy prezentujące powszednie przedmioty, stosując w tym celu technikę druku sitowego. Wkrótce potem zaczął drukować nieskończone kombinacje portretów celebrytów w przyciągających uwagę kolorach.

Dzięki sitodrukowi Warhol mógł wyprodukować ogromne ilości tego samego obrazu, przez co zamieniał ikony kultury w odczłowieczone, pozbawione znaczenia twarze. Uważał on, że twarze te symbolizowały pustkę amerykańskiego materializmu i były dowodem na to, że nie czuje się on przywiązany do własnej sztuki.

Nowy kanon w sztuce

Sztuka przez wieki była nieodzownie połączona z pięknem. Jej zadaniem było upiększanie świata poprzez odzwierciedlanie rzeczywistości w ciekawszych barwach. Z czasem jednak ten trend uległ zmianie, jednak pozostał jasny podział pomiędzy sztuką wysoką i niską. Powstało jednak pytanie o to, co dokładnie zasługuje na miano sztuki.

Kanon sztuki nie jest czymś stałym i na przestrzeni czasu musi zostać poddany rewaluacji. Pop-art jeszcze do XX wieku był zaliczany do sztuki niskiej. Dopiero w ubiegłym wieku zaczęto inaczej postrzegać twórczość, która splatała się z telewizją, muzyką i była dostępna w codziennym życiu.

W świecie, w którym wszystko można kupić, skomercjalizować, a tym samym odczłowieczyć, ta odczłowieczona sztuka stanowiła rewolucję. Sztuka w zachodnim świecie nie musiała już być piękna, ponieważ ewoluowała wraz ze społeczeństwem.

Andy Warhol stał się twarzą nurtu pop-art w Stanach Zjednoczonych i aktywnie tworzył aż do śmierci. Zmarł 22 lutego 1987 r. w Nowym Jorku.

Andy Warhol i jego kapsuły czasu

Od roku 1974 aż do śmierci, Andy Warhol stworzył 610 kapsuł czasu, w których zamykał swoje osobiste przedmioty i gromadził je w magazynku. Kiedy Muzeum Andy’ego Warhola w Pittsburghu zaczęło je otwierać, okazało się, że kapsuły zawierały zwykłe przedmioty, które nie miały znaczenia.

Niektóre z nich to artykuły prasowe, ulotki, nadgryzione kanapki i cążki do paznokci. Są tam również zdjęcia, które miały być użyte w jakimś większym projekcie, pisemne zlecenia i kilka rzeczywistych dzieł sztuki.

Fundacja Andy’ego Warhola zatrudniła zespół archiwistów, aby skatalogowali i sfotografowali wszystkie obiekty z kapsuł czasu, począwszy od rachunku za taksówkę, a skończywszy na listach od fanów i wycinkach z pracy (często bardzo osobliwych).

Jakie znaczenie mają kapsuły czasu Warhola?

Andy Warhol stworzył kapsuły czasu jako praktyczny żart. Chciał za ich pomocą wyśmiać pustą, zachodnią kulturę. Do dnia swojej śmierci Warhol powtarzał “Mogę być artystą nie tworząc żadnej sztuki. Sam w sobie jestem sztuką.” Wykreował sam siebie na ikonę kultury. Od tej pory artysta nie musiał już upiększać świata. Miał tylko być ekscentrykiem i wizjonerem. Warhol mówił, że piękno można dostrzec we wszystkim.

Kapsuły czasu Andy’ego Warhola to sposób na zamianę jakiejkolwiek rzeczy w sztukę. Bilecik z przyjęcia, pocztówka, popielniczka skradziona z drogiej restauracji, zdjęcie Elvisa, świąteczny papier na prezenty, znaczek “Nie przeszkadzać” z hotelu w Beverly Hills, itd. – wszystko było dla Warhola odzwierciedleniem amerykańskiej, pozbawionej wartości kultury.

“Artysta to ktoś, kto tworzy rzeczy, których nikt nie potrzebuje.”

-Andy Warhol-

Śmieci to też sztuka

Warhol wyprzedzał swoje czasy na wielu poziomach. Zachował cały szereg przedmiotów, aby w przyszłości miały one swoje pięć minut sławy. Nikt przed nim nie zrobił czegoś takiego. Co prawda jeden z przyjaciół Francisa Bacona zachował pewną ilość należących do niego przedmiotów i sprzedał je na aukcji po śmierci Bacona. Filozof jednak z pewnością nie przypuszczał, że zapiski jego wydatków będą miały kiedyś miała jakąś wartość.

Według Warhola każdy przedmiot leżący na jego biurko miał jakąś wartość. A skoro on tak uważał, to może ktoś inny się z nim zgodzi i również dostrzeże w tych przedmiotach sztukę. Takie myślenie zmieniło kierunek postrzegania sztuki. Od teraz każdy mógł mieć swoja opinię na temat sztuki i nie zwracać uwagi na ogólnie przyjęte kanony. Pod tym względem Warhol zdecydowanie rozpoczął w świecie sztuki nowy rozdział.

Warhol jako wzór

Andy Warhol nie nie był jedyną osobą, która widziała wartość w kapsułach czasu. Jeden z jego fanów zapłacił 30 tys. dolarów za możliwość otwarcia ostatniej z nich.

“Ludzie rodzą się w samotności, ale spędzają życie zakuci w łańcuchy wzajemnej wymiany. Działania społeczne są improwizowane, często odważne, czasem niedorzeczne, ale zawsze dziwne. I w pewnym sensie każde działanie społeczne jest negocjacją, kompromisem pomiędzy ‘jego,’ ‘jej’ lub ‘ich’ życzeniem i twoim.“

-Andy Warhol-

Warhol wykreował skomplikowaną personę artysty będącego jednocześnie celebrytą i biznesmenem. Po nim bardzo wielu artystów skopiowało ten wzór i zdaje się on bardzo dobrze sprawdzać we współczesnym świecie.

Andy Warhol stał się ikoną pop-artu i symbolem rewolucji w sztuce. Jego prace stanowiły lustro dla nowych potrzeb, nowych form odbierania sztuki i nowego stylu życia. Warhol zmienił wyobrażenie o artyście ze skrupulatnego rzemieślnika w ekscentrycznego człowieka o wyjątkowym spojrzeniu na świat. Od tej pory to sam artysta miał być dziełem sztuki.