Znajdowanie wymówek: nawyk typowy dla wielu osób

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Osoba, której z łatwością przychodzi znajdowanie wymówek, często wykorzystuje je jako mechanizm obronny. Stosowanie pretekstów, a nawet niestworzonych usprawiedliwień każdego błędu lub niekompetencji to sposób na ukrycie własnych niepewności i ochronę swojego ego.

Niektóre osoby wynoszą znajdowanie wymówek do poziomu sztuki. Usprawiedliwiają każdy błąd, niewykonane zadanie, porażkę czy niespełnioną obietnicę. Uciekanie się do pretekstów, które nie tylko są dziecinne, ale również wskazują na ich brak odpowiedzialności za własne życie, nic ich nie kosztuje.

Francuski pisarz Stendhal twierdził, że wymówki stanowią formę samooskarżenia. I jest w tym wiele prawdy. Wszystko dlatego, że takie zachowanie stanowi pewną odmianę oszukiwania samego siebie, aby chronić poczucie własnej wartości.

Chodzi w nim o to lub o głębsze kwestie, z którymi nie chce zmierzyć się dana osoba, takie jak niezdecydowanie, niepewność, niedojrzałość, a nawet lęk.

Każdy zna kogoś, kto w praktycznie każdej sytuacji znajduje wymówki. To subtelna, ale robiąca wrażenie sztuka, której cel stanowi uniknięcie jakiejkolwiek odpowiedzialności. Takie zachowanie może prowadzić do poważnych problemów w pracy, rodzinie czy osobistych.

Warto zrozumieć co kryje się za takim zachowaniem. Dzięki temu nie tylko będziesz w stanie lepiej poradzić sobie z osobami, które znajdują wymówki, ale również poznasz właściwe strategie, które pomogą im uświadomić sobie skutki ich zachowania.

Znajdowanie wymówek: sztuka kłamania i odkładania rzeczy na później

Nawyk znajdowania wymówek rozpoczyna się już w dzieciństwie. W każdej szkole podstawowej znajduje się kilkoro dzieci, które są w stanie wykorzystywać niesamowite wymówki, by usprawiedliwić brak pracy domowej. Są również sprytne i zmyślne w domu, gdy ktoś wytknie im, że nie wykonują swoich zadań i unikają obowiązków.

Dzięki temu nikt nie wchodzi z nimi w konfrontację, a wymówki stają się ich sposobem na przetrwanie.

Praktycznie nie zauważając tego, co się dzieje, stają się zdolnymi kłamcami i mistrzami odkładania na później tych rzeczy, które powinny już dawno zrobić. W uch niewielkim świecie istnieje usprawiedliwienie na wszystko.

Dlatego gdy inni ich nie rozumieją, bez wahania uciekają się do złości i wypowiadania takich stwierdzeń jak “Nie ufasz mi” czy “Nigdy mi nie wierzysz”.

Musisz poznać jedną z cech charakterystycznych osób, które są ekspertami w sztuce znajdowania wymówek: to nie są szczęśliwi ludzie. W rzeczywistości wiele im brakuje, aby poczuli się dobrze z samymi sobą.

Każdy, kto używa wymówek czyni to, bo czuje się zagrożony, gdy ktoś kwestionuje jego kompetencje i  gdy jego błędy, nieuwaga czy nieobliczalne zachowania wychodzą na światło dzienne. Wymówki to mechanizm obronny, który zasłaniach ich słabości i brak konsekwencji.

Znajdowanie wymówek ogranicza Cię

Wymówki pojawiają się w mózgu, który jest ogarnięty lękiem. Dlatego też osoby, które ich używają w praktycznie każdej sytuacji ograniczają swój rozwój. Poza tym ograniczają kontrolę, jaką sprawują nad własnym życiem i ludzkim potencjałem.

Dzieje się tak, ponieważ nawyk znajdowania wymówek jest jak wirus, który sprawia, że dana osoba zaczyna chorować i hamuje jej wzrost. Z tego powodu nie jest w stanie iść do przodu.

“Nie byłam w stanie dokończyć raportu, bo mój komputer padł ofiarą wirusa”, “Nie poszedłem na rozmowę o pracę, bo nie przyjechał pociąg”, czy “Wiem, że powiedziałam, że pojedziemy na wycieczkę, ale muszę pomóc moim rodzicom”.

Za tymi i tym podobnymi fałszywymi wymówkami nie kryje się nic poza brakiem uczciwości. Aby zadbać o własne dobre samopoczucie, szacunek i szczęście należy rozprawić się z lękiem związanym ze stawianiem czoła określonym sytuacjom.

Co kryje się za znajdowaniem wymówek?

Ludzie używają wymówek, ponieważ dzięki nim łatwiej jest wydostać się z kompromitujących sytuacji. Gdy zapomną o ważnym spotkaniu, zawsze lepiej jest obarczyć za to winą zepsuty samochód czy nagłą chorobę.

Jednak wymówki pojawiają się najczęściej w odniesieniu do następujących wymiarów:

• Lepiej jest opóźnić niż doprowadzić do konfrontacji (odkładanie rzeczy na później to mechanizm obronny). Jeżeli coś wymaga dużo od danej osoby i w pewien sposób poddaje ją próbom, lepiej jest stawić temu czoła jutro. Zanim trzeba będzie poradzić sobie z czymkolwiek, co wywołuje poczucie braku bezpieczeństwa, lepiej jest to odsunąć jak najbardziej w czasie.
• Bezpieczeństwo i wygoda stoją na pierwszym miejscu (czynnik lęku). Osoba, która jest przyzwyczajona do znajdowania wymówek, nie tylko żyje, ale również hibernuje się w swojej strefie komfortu. Wszystko, co znajduje się poza nią jest na drugim miejscu i jest postrzegane jako niebezpieczne.

Jak możesz pomóc komuś zerwać z tym złym nawykiem?

Widzisz więc, że u podstaw tego problemu leży zazwyczaj lęk lub brak poczucia pewności siebie. Osoba, która je odczuwa, wykorzystuje wymówki, aby chronić swoje ego lub wygodną pozycję, by pozostać w strefie komfortu. Czasami wymówka to nic innego niż kłamstwo. To strategia wykorzystywana, aby ukryć daną rzeczywistość.

To prawda, że każdy kłamie, ale musisz pamiętać o pewnych kluczowych kwestiach. Warto zastanowić nad następującymi zagadnieniami.

Jak radzić sobie z wymówkami?

• Nie należy ignorować problemu, gdy zauważasz, że ktoś używa wymówek. Najlepiej jest porozmawiać z nim o tym i zmusić go do szczerości, zwłaszcza z samym sobą.
• Musisz w sposób pełen szacunku powiedzieć takiej osobie, że wymówka to kłamstwo, które opowiada samej sobie. Jeden z przykładów do stwierdzenie: “Nie dotarłam na rozmowę o pracę, bo uciekło mi metro”.
• Jeżeli wymówki stanowią Twój kapok, zdejmij go, wskocz do wody i naucz się pływać. Wiele osób ucieka się do najbardziej wymyślnych usprawiedliwień, aby wytłumaczyć to, że nie stawiają temu, co ich przeraża i cały czas odkładają taką konfrontację. Dlatego jeżeli chcesz być szanowana i przede wszystkim czuć się dobrze z samą sobą, musisz odłożyć na bok wymówki i zacząć działać, stawiać czoła, rozwiązywać oraz zmieniać się.

Podsumowując, każdy w którymś momencie używa wymówek. Dlatego powinnaś pamiętać, aby okazywać cierpliwość tym, którzy ich nadużywają, ale próbują zerwać z tym złym nawykiem.