Wszyscy posiadamy jakieś zakorzenione uprzedzenia. Są to pozytywne lub negatywne postawy wobec grup osób lub członków określonych grup. Zakorzenione uprzedzenia sprawiają, że zaczynamy oceniać i oznaczać ludzi, których nie znamy. Jak to działa w praktyce?
Na przykład spotykasz Cygana. Uważasz, że wszyscy Cyganie dobrze grają na gitarze. W związku z tym Twoja interakcja z tą osobą będzie zależała od wcześniejszego przekonania, że jest dobrym muzykiem. Uprzedzenia pomagają utrzymać hierarchię statusu między różnymi grupami. Na szczęście istnieją różne sposoby kontrolowania i zmniejszania naszych uprzedzeń.
Zakorzenione uprzedzenia
Eksperci uważają, że uprzedzenia mają trzy elementy. Stereotypy są składnikiem poznawczym. Reprezentują obraz mentalny grupy. Kolejny składnik jest emocjonalny. Są to uczucia, których doświadczasz w związku z daną grupą ludzi. Ostatni składnik jest behawioralny i reprezentowany przez dyskryminację. Jest to negatywne zachowanie, które pokazujesz wobec grupy, do której masz uprzedzenia.
Tak jak mówiliśmy wcześniej, uprzedzenia to stosunek do grup ludzi lub członków tej grupy. Psychologia społeczna opracowała różne sposoby kontrolowania naszych uprzedzeń. Metody te opierają się na teoriach kategoryzacji i tożsamości społecznej.
Kontrolowanie przez ponowną kategoryzację
Jako istoty ludzkie mamy skłonność do kategoryzacji. Dzielimy ludzi i umieszczamy ich w niektórych pudełkach. Kategoryzacja oznacza, że preferujemy tych, których uwzględniamy w naszych kategoriach. Czujemy się uprzedzeni wobec osób z innych kategorii. Tak więc, jeśli chcesz kontrolować swoje uprzedzenia, musisz uczynić ograniczenia tych kategorii bardziej elastycznymi. Są na to trzy sposoby:
- Dekategoryzacja: polega na postrzeganiu członków innych kategorii jako jednostki, a nie tylko części grupy. Takie postępowanie pomoże Ci kontrolować lub redukować swoje uprzedzenia. Zamiast postrzegać kogoś jako “członka” innego kraju, postrzegasz go jako niezależną osobę. To jeden ze sposobów na bardziej pozytywny stosunek do kogoś.
- Przekrojowa kategoryzacja: ta technika polega na podkreślaniu cech wspólnych grup konfliktowych. Kiedy uświadamiasz ludziom kategorie, które ze sobą dzielą, czują się bardziej pozytywnie wobec siebie nawzajem. Możesz praktykować religię inną niż moja, ale podzielamy płeć i narodowość.
- Rekategoryzacja: polega na utworzeniu nowej kategorii obejmującej członków różnych kategorii. Na przykład nie jesteśmy Hiszpanami i Francuzami, jesteśmy Europejczykami.
“Jestem tym kim jestem i Ty jesteś tym kim jesteś. Budujmy świat, w którym mogę być sobą, a Ty możesz być sobą i ani Ty, ani ja nie próbujemy sprawić, aby inni byli tacy jak my.”
-Subcomandante Marcos-
Zmniejszanie przez wspólną tożsamość grupową
Ta ostatnia technika, rekategoryzacja to ta, którą naukowcy najbardziej badali. Kiedy klasyfikujemy, tworzymy tożsamości. Na przykład, jeśli zakwalifikuję się jako kobieta, utworzę kobiecą tożsamość. W związku z tym, aby zachęcić do kategoryzacji, musimy stworzyć bardziej integracyjne tożsamości. Tożsamości, które obejmują moją tożsamość i tożsamość innych.
Na przykład, jeśli identyfikuję się jako kobieta i Ty identyfikujesz się jako mężczyzna, będę faworyzować członków mojej grupy i mieć uprzedzenia wobec członków Twojej grupy.
Posiadanie wspólnej tożsamości zwiększa pomocne i kooperatywne zachowanie. W związku z tym im więcej osób tworzy tożsamość, tym większe są korzyści dla grupy. Co więcej, powracając do poprzedniego przykładu, początkowe tożsamości nie zostaną utracone. Nadal będziemy kobietami i feministkami.
Nadal będziesz mężczyzną i feministą. Mamy podwójną tożsamość. Chociaż może istnieć inna grupa o innej tożsamości, są także członkami naszej grupy. Problem polega na tym, że tożsamości społeczne nie aktywują się wszystkie naraz. Najważniejsza w tej chwili jest ta, która jest aktywowana.
Zakorzenione uprzedzenia – kontakt
Hipoteza kontaktu jest ściśle związana ze strategiami kategoryzacji. Ta teoria mówi, że można zmniejszyć uprzedzenia, zwiększając kontakt między członkami różnych grup społecznych. To samo dotyczy członków grupy, którzy nawiązują bliskie relacje z członkami innych grup.
Hipoteza kontaktu wydaje się jednak prawdziwa tylko w określonych warunkach. Te okoliczności sprzyjają kontaktom między członkami różnych grup społecznych. Warunki są następujące:
- Podczas promowania kontaktu musi istnieć wsparcie społeczne i instytucjonalne.
- Kontakt musi zostać przedłużony. Musi być wystarczająco dużo czasu, aby relacje między członkami grupy były znaczące.
- Uczestnicy (osoby, które mają ze sobą kontakt) muszą mieć podobny status. Stan obu grup powinien być taki sam.
- Zaangażowane grupy muszą mieć wspólne cele. Te wspólne interesy muszą tworzyć kooperatywne relacje.
Ogólnie rzecz biorąc, istnieje wiele różnych sposobów na zmniejszenie uprzedzeń. Wydaje się, że tworzenie kategorii tylko “ludzi” jest doskonałym sposobem na wyeliminowanie uprzedzeń.
Niemniej jednak fakt, że trudno jest ludziom zidentyfikować się jako ludzie, komplikuje opłacalność tej opcji. Być może wspólny wróg z innej planety pomoże nam zidentyfikować się jako ludzie lub Ziemianie i całkowicie znieść wszystkie uprzedzenia!