Transcendencja jest pojęciem bardzo ściśle związanym z duchowością. Jest uważana za bardzo złożoną cechę ludzkiej osobowości. Ponadto interesującą kwestią z nią związaną jest to, że każdy z nas może mieć inne spojrzenie na tę właśnie część naszego jestestwa.
Zasadniczo rzecz biorąc, transcendencja oznacza przekraczanie granic naszej indywidualnej jaźni. A to ogólnie rzecz biorąc oznacza po prostu wyjście poza swoją własną tożsamość i zrozumienie, że jesteśmy niewielką częścią czegoś nieporównywalnie większego. Jest to też bardzo złożone zjawisko, które synchronizuje się doskonale z Twoim postrzeganiem siebie samego jako integralnej części ogromnego, wielowymiarowego wszechświata.
Dowiedz się czegoś więcej na ten temat przeznaczając kilka chwil na lekturę naszego dzisiejszego artykułu!
Transcendencja i duchowość
Te dwa zagadnienia są ściśle powiązane ze sobą. W rzeczywistości jedną z nieodłącznych cech charakteryzujących pojęcie takie jak transcendencja, jest nieograniczona wręcz ekspansja indywidualnej jaźni. Innymi słowy, oznacza to chęć dążenia do czegoś większego, bardziej złożonego i nieskończonego. Czegoś, co zwykle ma charakter boski lub duchowy.
Niektórzy ludzie osiągają stan transcendencji poprzez wiarę w preferowanego przez siebie boga lub bóstwo. Z kolei inni osiągają ją poprzez uznanie jakiejś innej formy duchowości lub idei. W ten czy inny sposób pomaga to ludziom znaleźć sens życia, który zachęca ich do przekraczania swoich granic.
Według austriackiego psychiatry Viktora Frankla transcendencja jest głęboko zakorzeniona w naszej duchowości. Z kolei sama duchowość jest tą właśnie cechą ludzkich istot, która odróżnia nas od innych gatunków. Nie możesz stać się w pełni ludzkim bytem i egzystencją, dopóki nie będziesz w stanie sam przekroczyć swoich ograniczeń.
Warto również wspomnieć przy tym, że chociaż współcześni badacze zwykle nie zgadzają się z tezą, że duchowość jest potrzebna do osiągnięcia stanu samoświadomości i transcendencji, to jednak dla wielu naukowców jest wciąż istotny aspekt całości.
Można zatem powiedzieć, że transcendencja i samorealizacja są trudnym celem, wymagającym ciężkiej pracy. Transcendencja jest tym, co nastąpi zaraz po pomyślnie uzyskanej samorealizacji. Ponadto skupia się ona na innych, zamiast na sobie. Koncentruje się też na większych celach, a nie na Twoich własnych osiągnięciach.
Transcendencja i jej definicja w ujęciu Abrahama Maslowa
Według psychologa Abrahama Maslowa
„[…] transcendencja odnosi się do najwyższych i najbardziej wewnętrznych lub holistycznych poziomów ludzkiej świadomości, zachowujących się i pełniących rolę raczej celów, niż środków wobec samego siebie, a także wielu znaczących dla człowieka osób, ogólnie też ludzi, innych gatunków, natury i Kosmosu jako takiego. ”
W tym sensie transcendencja oferuje osobom indywidualnym to, co Maslow nazwał „doświadczeniami szczytowymi”. Termin ten określa wszystkie te momenty, w których dana osoba jest w stanie przekroczyć swoje osobiste zmartwienia, pozwalając sobie obserwować to, co dzieje się wokół niej, z szerszej perspektywy. Chodzi tutaj przede wszystkim o doświadczenia, które wywołują silne pozytywne emocje. Należą do nich na przykład radość lub pokój oraz dobrze rozwinięte poczucie świadomości.
Ponadto użycie przez Maslowa koncepcji samo-transcendencji w jego piramidzie doświadczeń nie zawsze jest wspominane z należytą uwagą przy cytowaniu poszczególnych elementów jego teorii. Jednak społeczność naukowa zaczyna stopniowo rozważać znaczenie każdego składnika teorii Maslowa z osobna.
Transcendencja i jej teoria według Pameli Reed
Pamela Reed definiuje tę koncepcję jako swego rodzaju ekspansję granic samodzielnego zrozumienia i własnej świadomości w trójwymiarowy model. Zgodnie z tą teorią ludzie mogą być postrzegani jako systemy otwarte, a jedyną przeszkodą między nimi, a pełną transcendencją są granice, które dla siebie sami wyznaczyli.
Oczywiście istoty ludzkie potrzebują pewnych ograniczeń pojęciowych. Niemniej jednak zewnętrzna ekspansja ich jaźni stwarza możliwość stworzenia jeszcze pełniejszego stanu połączenia ze środowiskiem. Oczywiście oprócz dodatkowego zachęcania ich do poczucia totalności, którego inaczej nie można byłoby uzyskać.
Teoria opracowana przez Pamelę Reed głosi także, że ta pełna koncepcja jest jedynie etapem, do którego ludzie powinni dotrzeć, aby poczuć się spełnionym i mieć także poczucie celu przed sobą.
Claude Robert Cloninger: transcendencja i osobowość
Jak już wspomnieliśmy powyżej, transcendencja jest cechą osobowości związaną z doświadczaniem duchowych idei. Jest to jeden z wymiarów osobowości ocenianych w „Inwentarzu temperamentu i postaci” (oryg. Temperament and Character Inventory) autorstwa Claude’a Roberta Cloningera.
W „Inwentarzu temperamentu i postaci” Cloningera opisane został cztery różne temperamenty i trzy wymiary charakteru. Na tej podstawie można stwierdzić, że transcendencja jest cechą osobowości związaną z duchowymi aspektami indywidualnego „ja”. Według Claude’a Roberta Cloningera może to być akceptacja, identyfikacja lub duchowa jedność z naturą i jej początkami.
Jak osiągnąć stan transcendencji na własną rękę?
Osiągnięcie stanu transcendencji nie jest łatwe. Jest to najwyższy stan rozwoju człowieka, poza ewentualnie etapem samorealizacji zdefiniowanym przez Abrahama Maslowa. Istnieją jednak pewne rzeczy, które możesz zrobić, aby przyspieszyć swój rozwój. Stephanie Flood proponuje między innymi pięć kreatywnych sposobów na uzyskanie tego celu inspirowanych filozofią buddyjską:
- Gruntowne poznawanie wszystkich podstawowych zasad i technik medytacji (nawet jeśli jesteś ekspertem w tej dziedzinie).
- Wzmocnienie samego siebie dzięki wiedzy i mądrości do budowania samoświadomości.
- Brak lęku przed podróżami transcendentalnymi
- Odnalezienie własnych technik duchowych, które pozwolą Ci osiągnąć najwyższy cel i swoje idealne „ja”.
- Zwiększenie pozytywnych wibracje dzięki życiu w pełnym pozytywnej energii środowisku, które jednocześnie promuje transcendencję.
Najwyższe i ponadczasowe wartości zdaniem Viktora Frankla
Z drugiej jednak strony nie możemy zignorować wartości, na które wskazał nam Viktor Frankl. Ten znany austriacki psychiatra zaproponował nam nieustanne eksperymentowanie z koncepcją transcendencji. Uzyskane dzięki temu wartości, które wyznają też ludzie z różnych kultur, są zdaniem Frankla następujące:
- Wartości czysto kreatywne. Pod tym pojęciem Viktor Frankl uznaje oddawanie czegoś otaczającemu nas światu. Ta wartość polega na celowym poświęceniu twórczej pracy w kreatywny sposób. Oznacza to wkład w swój unikalny talent i kreatywne pomysły, aby stworzyć coś cennego dla społeczeństwa lub próby zmiany świata na lepsze.
- Wartości doświadczalne. Przyjmowanie wszystkiego z poczuciem wdzięczności. Wartości doświadczalne obejmują docenienie romantycznych relacji i piękna istniejącego wokół Ciebie.
- Wartości związane z postawą. W tym punkcie Viktor Frankl podkreśla znaczenie sprzeciwu wobec zrządzeń losu. Wartości związane z postawą są wybitną siłą ludzkiego ducha. Przejawiają się one wtedy, gdy dzielnie stawiasz czoła przeciwnościom losu. Utrzymanie uczciwości i skromności w trudnych czasach jest ostatnią linią obrony, która pozwala Ci uzyskać poczucie wolności i sensu.
Ponadto chiński psycholog Paul Wong wyjaśnia, że kiedy robisz coś większego od samego siebie, ćwiczysz w ten sposób transcendencję. Stajesz się wtedy najlepszą wersją siebie tylko wtedy, gdy dbasz o innych.
Zatem nie ma znaczenia, jakie są Twoje przekonania religijne. Niezależnie od nich transcendencja zaspokaja Twoje najgłębsze duchowe potrzeby połączenia i transcendencji.