Osobliwość: odwieczna debata między nauką a religią

W filmie „Osobliwość” pokazano nam pewne prawdziwe zjawisko. „Poszczące dziewczęta” to młode kobiety z epoki wiktoriańskiej, które zyskały sławę i rozgłos dzięki temu, że podobno przez miesiące, a nawet lata nie jadły.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 09 maja, 2023

Każdy, kto uważa, że jedynym celem filmu produkcji Netflixa, Osobliwość, jest po prostu opowiedzenie historii wydarzenia, które miało miejsce w 1862 roku, jest w błędzie. Jest to przedstawienie jednej z tych historii, które zawierają różne rodzaje przesłań i koncepcji osadzonych w istocie człowieczeństwa. W tym przypadku tematem jest odwieczna konfrontacja między fanatyzmem a nauką, między wiarą a rozumem.

Film wyreżyserował Sebastián Lelio, a główną rolę zagrała Florence Pugh. Produkcja opowiada historię pielęgniarki Lib Wright, której zadaniem jest udać się do małego miasteczka w Irlandii, aby obserwować dziewczynę, która rzekomo od czterech miesięcy nie je. Pomimo tego ciągłego postu, nastoletnia dziewczyna wydaje się być zdrowa.

Film Osobliwość jest oparty na powieści napisanej przez Emmę Donoghue ( The Wonder, 2016). Chociaż prawdą jest, że ani historia, ani postacie Lib Wright i Anny O’Donnell nigdy nie istniały, zjawisko „poszczących dziewcząt” było autentycznym faktem i jest dobrze udokumentowane.

Obraz ten jest metaforą żarliwego fanatyzmu i zawiera ważne przesłanie. Faktem jest, że żyjemy w świecie, w którym czasami prawda nie jest istotna ani brana pod uwagę. Liczy się tylko to, w co każdy z nas chce wierzyć, nawet jeśli prowadzi to do spisku, fanatyzmu i kłamstwa.

Osobliwość i historia poszczących kobiet

Film Osobliwość zaczyna się od zaproszenia. Widz jest prowadzony od teraźniejszości do scenariusza z przeszłości, a sam reżyser mówi, że „Bez opowieści jesteśmy niczym”. Oddaje istotę filmu, który, jak już zauważyliśmy, nie tylko ma na celu dostarczenie nam wyjątkowego doświadczenia, które miało miejsce w XIX-wiecznej Irlandii.

Każda historia ma skłaniać do refleksji. Dlatego też konieczne jest spojrzenie na ten film z szerszej, bardziej wrażliwej i krytycznej perspektywy. Widz musi iść ramię w ramię z pielęgniarką Lib Wright. To ona, wraz z zakonnicą, ma obowiązek zrozumieć, w jaki sposób dziewczyna radzi sobie bez jedzenia.

Ważne jest również podkreślenie psychospołecznego scenariusza otaczającego młodą Annę O’Donnell. Jej rodzina, mieszkańcy miasta, kościół, a nawet sami lekarze patrzą na to zjawisko z podziwem i oddaniem. Wierzą, że dziewczyna jest święta i żywi się manną z nieba. Dlatego nie może być innego wyjaśnienia niż moc boska. W środku tej sytuacji pielęgniarka Wright jest świadkiem powolnego, ale nieuniknionego upadku fizycznego dziewczynki.

Opowieść o poszczących dziewczętach

Poszczące dziewczęta rzeczywiście były zjawiskiem z przeszłości. W tym kontekście po raz pierwszy pojawił się termin anoreksja. W latach 1810-1870 dziewczęta takie jak Ann Moore i Sarah Jacob, kierowane fanatyzmem religijnym, twierdziły, że nie potrzebują jedzenia, ponieważ zostały wybrane przez Boga.

Poszczące dziewczęta stały się dość znane. Ludzie często je odwiedzali i zostawiali prezenty (niekiedy duże datki finansowe). Było jednak oczywiste, że rodziny dokarmiały część z nich, gdy w pobliżu nie było świadków. Były jednak inne, bardziej dramatyczne przypadki. Na przykład mała Sarah Jacob zmarła z głodu, gdy była pod obserwacją pielęgniarki.

Ostatnie przypadki opisano pod koniec XIX wieku. Wtedy perspektywa naukowa zaczęła dominować nad religią i wiarą. Niemniej jednak w niektórych regionach bardziej wiejskiej Wielkiej Brytanii poszczące kobiety nadal przyciągały akolitów i niewidomych wyznawców, którzy potwierdzali ich prawdę. Nadal wierzono w ideę świętych dziewcząt, które dzięki boskiej mocy mogą przez lata żyć bez jedzenia. Mówiono, że żyją na mannie z nieba.

Oszustwo, fanatyzm i kruchość prawdy

Nie chcemy ujawniać zakończenia filmu Osobliwość. Możemy jednak zaznaczyć, że produkcja opowiada o traumie psychicznej i o tym, jak religia działa jako kara, aby oczyścić to, co jest rozumiane jako grzech. Pielęgniarka, Lib Wright, jest postacią odpowiedzialną za kwestionowanie tych dogmatów i niesienie światła w ciemności bezsensu.

Kiedy jednak bohaterka w końcu odkrywa prawdę, nikt nie chce jej słuchać. To dlatego, że wiara ma większą wagę i wśród mieszkańców wioski widoczny jest fanatyzm. Nikt nie chce zerwać z magią i teorią cudu, która była ustanowiona przed laty. Społeczność wioski piętnuje tych, którzy bronią nauki, jako heretyków. Ludzie okopują się w swoim dogmacie do tego stopnia, że pozwalają umrzeć niewinnej dziewczynie.

W XIX-wiecznej Irlandii nie było mediów społecznościowych. Dezinformacja nadal jednak rozprzestrzeniała się jak wirus; mgła, która przesłaniała wszystko absurdalnymi i konspiracyjnymi argumentami.

Prawda, niezależnie od czasu i okoliczności, jest stale naruszana i kwestionowana. Czasami wynika to z religii, czasami z personalnych powodów, ale prawie zawsze wynika to z ignorancji.