Medytacja Vipassana: poznaj tę ciekawą technikę oczyszczania umysłu

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 10 grudnia, 2021

Medytacja Vipassana jest praktykowana w celu wyeliminowania ostatecznych przyczyn cierpienia i uzyskania prawdziwego szczęścia wynikającego z całkowitego wyzwolenia. Jest także jedną z najstarszych technik medytacyjnych w Indiach. Jest to ścieżka przemiany oparta na samoobserwacji i kontemplacji.

Vipassana polega na użyciu naszego umysłu do znalezienia odpowiedzi na te pytania, które nas dotykają i które w jakiś sposób towarzyszą nam od samego początku: Kim jestem? Jak mogę uwolnić się od cierpienia? lub Jaki jest mój związek ze światem?

Ci, którzy poświęcają swoje życie na instruowaniu innych w praktyce medytacji często powtarzają swoim uczniom to samo zdanie: „Musisz wiedzieć, gdzie masz dojść, dokąd chcesz dotrzeć”. Nie jest to klasyczne i enigmatyczne zdanie, którym nie pogardziłby sam mistrz Joda. Ale ma w sobie wiele prawdy, nad którą warto się przez chwilę zastanowić.

W naszym zwariowanym, współczesnym świecie nie brakuje tych, którzy stawiają sobie za cel tysiące projektów, mają wiele pragnień i celów. W rzeczywistości każdy z nas wyznacza sobie wielkie cele na najbliższą przyszłość. Jednak przed osiągnięciem tych szczytów musimy wyjaśnić, od czego zaczynamy. Musimy obiektywnie i jasno ocenić, gdzie są nasze korzenie, co nas trzyma w miejscu i co w pewien sposób może uwarunkować dostęp do tych ważnych celów i w ostateczności doprowadzić nas do cierpienia.

Dlaczego stosować metodę Vipassana?

Mamy zły nawyk niezagłębiania się w cierpienie. Uciekamy i łatamy wszystko to, co nam przeszkadza. Jesteśmy ekspertami w sztuce ignorancji nie wiedząc, że właśnie to prowadzi nas do potknięcia. A czasem nawet do wpadania w bagno naszych własnych błędów. Chociaż to właśnie sprzeczne emocje, takie jak nienawiść i gniew razem z naszym egocentryzmem łapią nas i uniemożliwiają mobilizację. Jak w takim razie możemy się uwolnić?

Medytacja buddyjska ma dwa aspekty, które mogą nam pomóc: samatha i vipassana. Chociaż w tym artykule skupimy się na tym drugim ważne jest wyjaśnić, że praktyka samathy jest fundamentalna.

Ponieważ jeśli nie jesteśmy w stanie zatrzymać się, aby stłumić mentalny zgiełk nie będziemy w stanie przeprowadzić głębszych obserwacji, czyli vipassany. Praktyki, która wyłania się ze wszystkich prądów filozoficznych, religijnych lub doktrynalnych, aby wprowadzić w nasze życie osobistą strategię rozwoju.

Tak więc i tylko wtedy, gdy umysł będzie spokojny będziemy w stanie dostrzec o wiele więcej, dotrzeć z większą pewnością i bezpieczeństwem do proponowanych celów. A ostatecznie odkryć także odpowiedzi na te tajemnice, które czasami nas gnębią.

Meditacja Vipassana – na czym polega?

Kto nie zna świata medytacji z pewnością pomyśli, że wszystko wygląda tak samo. Medytacja, dla każdego neofity wydaje się być jedynie ćwiczeniem, w którym ktoś siedzi w określonej pozycji, zamyka oczy i relaksuje umysł. Ci, którzy praktykują medytację Vipassana wskazują, że kluczowe jest odróżnienie jej od innych praktyk.

• Po pierwsze mówi się, że ma już ponad 2500 lat. Co więcej, istnieją teksty, które ujawniają, że pochodzi z Indii i że sam Budda Siakjamuni uratował ją od zapomnienia czasu.
• Vipassana tłumaczy się również jako wgląd, czyli umiejętność odkrywania i widzenia rzeczy w całej ich okazałości ze wszystkimi niuansami. Zasadniczo jest to impuls, w którym prawie poprzez przebudzenie jesteśmy w stanie zdać sobie sprawę z wielu rzeczy i który pozwala nam też pozbyć się nieporozumień i fałszywych przekonań dotyczących umysłu i świata. Jego ostatecznym celem jest ujrzenie nagiej rzeczywistości wszelkiego rodzaju filtrów i ubrań poprzez głęboką obserwację.
• Jedną z zasad medytacji Vipassana jest uświadomienie sobie, że życie jest często pokryte ziarnistą, gęstą i złożoną tkanką. Tylko wtedy, gdy nauczymy się medytować, będziemy w stanie ćwiczyć wzrok, aby widzieć tę teksturę przejrzyście.

Jak wykonać ten rodzaj medytacji?

Medytacja Vipassana wymaga bardzo szczególnej postawy. Musimy odłożyć na bok wszystko, co nam powiedziano lub co wiemy na temat medytacji. Musimy pozbyć się uprzedzeń, stereotypów i wszelkich przekonań na jej temat.

Jest to sposób na oczyszczenie naszego podejścia zaczynając od tabula rasa, gdzie możemy być bardziej otwarci na wszystko, czego będziemy się uczyć i doświadczać. Nie możemy zapominać, że umysł bardzo często wprowadza nas w błąd. Czasami wpadamy w złożony cykl pomysłów, spostrzeżeń, przekonań i schematów, które sprawiają, że trudno jest być bardziej otwartym na to, co nas otacza. A medytacja Vipassana wymaga otwartości.

• Jak wskazaliśmy w tej praktyce oddychanie jest połączone z koncentracją umysłu. Dlatego musimy być świadomi każdego doznania podczas wdychania i wydychania powietrza przez nos.
• Musimy także skupić naszą uwagę na specyficznym obiekcie (są tacy, którzy patrzą na świecę lub inny przedmiot), aby uświadomić sobie, jak wędruje nasz umysł. Jak stara się odejść i nie słuchać nas.
• Koncentrując się na tym czymś stabilnym i stałym stopniowo zaczynamy ćwiczyć naszą percepcję i uwagę.
• Co więcej, podczas wdechu i wydechu musimy być świadomi, co odczuwa samo ciało. To tak, jakby przeprowadzić skaner całego organizmu i jego odczuć. Wszystkiego, co możemy postrzegać od stóp do głów.

  

Po tej fizycznej podróży trwającej około 10-15 minut przejdziemy do naszego umysłu, do naszych myśli. Aby to zrobić, możemy skupić się na konkretnym pytaniu lub obserwować konkretne, zewnętrzne wydarzenie. Będziemy obserwować to, co jest w naszym wnętrzu, oczyścimy lęki, idee, myśli, przekonania… Pozwolimy im odejść, podczas gdy nasz umysł będzie płynął, leczył się, relaksował…

Vipassana i jej zalety

Zalet medytacji Vipassana jest wiele, ponieważ oprócz tych, które dzieli z najbardziej podstawowymi rodzajami medytacji pozwala również dojrzeć jasnej wizji. Powodując w ten sposób, jak to nazwał Paravritti, „zwrot w najgłębszym miejscu świadomości” . Vipassana oferuje nam możliwość dotarcia do ostatecznej rzeczywistości, aby zobaczyć rzeczy takimi, jakie są.

Oprócz medytacji istnieje również wiedza Vipassana, do której mają dostęp tylko najbardziej zaawansowani uczniowie. Ci, których pociągają cnoty tej praktyki mają tendencję do pogłębiania wiedzy o umyśle i jego relacji z ciałem. W ramach tego rodowego podejścia istnieją tak zwane 16 mądrości Vipassany.

Te teoretyczne osie przechodzą od znajomości związku przyczynowo-skutkowego między stanami psychicznymi i fizycznymi (paccaya pariggaha nana) do wiedzy, która dokonuje przeglądu zanieczyszczeń naszego umysłu (paccavekkana nana). Niewątpliwie mamy do czynienia z naprawdę interesującą metodą. To właśnie dzięki niej możemy nauczyć się łączyć w bardziej pozytywny i mądry sposób z naszymi stanami psychicznymi... Ćwiczenie, do którego zawsze warto podejść.