Jadłowstręt psychiczny atypowy

Jadłowstręt psychiczny atypowy
Elena Sanz

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Elena Sanz.

Ostatnia aktualizacja: 30 stycznia, 2023

Anoreksja jest zwykle związana z ekstremalną szczupłością. Ponieważ jest to najbardziej rzucający się w oczy objaw, możemy założyć, że jest to podstawa zaburzenia. Jest jednak inaczej. Niektóre osoby cierpią na anoreksję, ale mają normalną lub nawet wyższą niż przeciętna wagę. Ten stan jest znany jako adłowstręt psychiczny atypowy.

Obecnie choroba ta jest coraz częściej obserwowana w społeczeństwie. Szacuje się, że blisko 40 procent osób leczonych z powodu zaburzeń odżywiania cierpi na jadłowstręt psychiczny atypowy. Fakt, że pacjenci nie mają niedowagi, może utrudnić środowisku, a nawet pracownikom służby zdrowia, wykrycie problemu. Z tego powodu ważne jest, aby wiedzieć, na czym polega to schorzenie i jak należy się nim zająć.

Kobieta je
Osoby z jadłowstrętem psychicznym atypowym mieszczą się lub przekraczają normalny zakres wagi, pomimo znacznej utraty wagi.

Jadłowstręt psychiczny atypowy

Jadłowstręt psychiczny atypowy jest stosunkowo nowo rozpoznaną chorobą. Nie została ona oficjalnie sklasyfikowana do czasu opublikowania najnowszej wersji Podręcznika diagnostyczno-statystycznego zaburzeń psychicznych ( DSM-5 ). Profesjonaliści obserwowali ją jednak i leczyli już od jakiegoś czasu.

Jest to stan, w którym występują wszystkie objawy i kryteria diagnostyczne jadłowstrętu psychicznego, z wyjątkiem niskiej masy ciała. Chory wykazuje następujące symptomy:

  • Ma intensywny i obsesyjny lęk przed przybraniem na wadze lub otyłością.
  • Robi wszystko, co możliwe, aby zapobiegać przybieraniu na wadze. Stosuje na przykład drastyczne diety, nadmierne ćwiczenia fizyczne lub post.
  • Widoczna jest zmiana lub zaburzenie w sposobie, w jaki odczuwa wagę i kształt swojego ciała.
  • Waga chorego ma nadmierny wpływ na jego samoocenę.
  • Nie dostrzega, że ma problem i cierpi na zaburzenie wymagające pomocy.

Główna różnica w stosunku klasycznej anorekcji do jadłowstrętu psychicznego atypowego polega na tym, że pacjent nie ma niedowagi. Może mieć normalną wagę lub nawet nadwagę. Dla innych nie wygląda na chorą ani wychudzoną osobę. Jednak prawda jest taka, że organizm chorego jest pod dużym stresem. Co więcej, jego myśli i postrzeganie siebie ulegają zmianie.

Główne zagrożenia i konsekwencje

Osoby z jadłowstrętem psychicznym atypowym często doświadczają nagłej i dramatycznej utraty wagi. Wynika to ze stresu, jaki wywierają na swoje ciała, ograniczając spożycie energii lub nadmiernie ćwicząc. Pomimo tego, że wyglądają zdrowo, cierpią z powodu psychologicznych konsekwencji swojego zachowania.

Chorzy mogą być na przykład niestabilni medycznie, z niebezpiecznie niskimi parametrami życiowymi, jak ma to miejsce w przypadku typowego jadłowstrętu psychicznego. W konsekwencji może wystąpić bradykardia, niestabilność ortostatyczna i inne konsekwencje wynikające z niedożywienia. Do głównych zagrożeń należą opóźniony wzrost, problemy z gęstością kości i ryzyko bezpłodności.

Trudności te zwiększają się, gdy chory jest nastolatkiem. Jeśli na tym krytycznym etapie rozwoju ich wzrost zostanie przerwany lub stan kości ulegnie pogorszeniu, konsekwencje mogą być długotrwałe lub nawet nieodwracalne. Ponadto brak miesiączki spowodowany ograniczeniami żywieniowymi i drastyczną utratą wagi może zagrozić płodności chorych kobiet w przyszłości.

Na poziomie psychologicznym i emocjonalnym problemy są poważne i podobne do tych, które występują w typowej anoreksji. Pacjenci z jadłowstrętem psychicznym atypowym wykazują niską samoocenę, niezwykle intensywne zaabsorbowanie jedzeniem i obrazem ciała oraz współistniejące choroby psychiczne, takie jak lęk, depresja lub myśli samobójcze.

Smutna kobieta patrząc w lustro
Wczesna diagnoza jadłowstrętu psychicznego atypowego ma ogromne znaczenie, podobnie jak przeprowadzanie ocen o charakterze interdyscyplinarnym.

Interwencja w jadłowstręcie psychicznym atypowym

Osoby cierpiące na anoreksję atypową stają przed wyzwaniami jeszcze większymi niż te związane z klasyczną chorobą. Z reguły są to ludzie z nadwagą lub otyłością, z piętnem i społecznym odrzuceniem, jakie to pociąga za sobą. Co więcej, często są zmuszane do stosowania bardziej ekstremalnych metod walki ze swoją biologią.

Dla tych pacjentów i ich otoczenia rozpoznanie choroby nie jest łatwe. Często otrzymują pochwały, pochlebstwa i gratulacje z powodu utraty wagi, ponieważ inni nie są świadomi, że jest to spowodowane zaburzeniami odżywiania. Aby ustabilizować parametry życiowe, ponownie zacząć miesiączkować i rozpocząć powrót do zdrowia, muszą odzyskać utraconą wagę, co może być dla nich koszmarem.

Wczesna interwencja jest niezbędna, ponieważ schorzenie to jest niezwykle poważnym problemem. Cierpienie pacjentek jest porównywalne z cierpieniem obecnym przy typowej anoreksji. Jednak niestety często nie zauważamy wpływu, jaki wywieramy na innych. Dlatego niektóre z naszych słów mogą być naprawdę bolesne dla osób zagrożonych taką chorobą, bez względu na to, jak dobre intencje mamy. Tak więc, chociaż mamy tendencję do myślenia, że bycie szczupłym jest synonimem zdrowia, zawsze powinniśmy pamiętać, że za duzą utratą wagi mogą leżeć poważne zaburzenia odżywiania.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Miller, C. (2022, 21 febrero). ¿Qué es la anorexia nerviosa atípica? Child Mind Institute. https://childmind.org/es/articulo/que-es-la-anorexia-nerviosa-atipica/
  • Moskowitz, L., & Weiselberg, E. (2017). Anorexia nervosa/atypical anorexia nervosa. Current problems in pediatric and adolescent health care47(4), 70-84.
  • Sawyer, S. M., Whitelaw, M., Le Grange, D., Yeo, M., & Hughes, E. K. (2016). Physical and psychological morbidity in adolescents with atypical anorexia nervosa. Pediatrics137(4).

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.