Doktor Jekyll i pan Hyde: dualizm dobra i zła
Przeczytaj dzisiejszy artykuł i poznaj nowelę “Doktor Jekyll i pan Hyde” oraz dowiedz się więcej na temat dualizmu dobra i zła.
Robert Louis Stevenson zawsze wierzył, że każdy człowiek ma swoją dobrą i złą stronę. Innymi słowy, w każdym z nas istnieje dobro i zło. Uważał, że obie te strony żyją w każdym z nas, ale nasza zła strona jest zawsze tłumiona przez społeczeństwo. Takie przemyślenia doprowadziły go do napisania w 1886 r. swojej słynnej książki “Doktor Jekyll i pan Hyde“.
Ta książka jako pierwsza tchnęła życie w bohatera ze skomplikowanym zaburzeniem osobowości. Poza tym rzuciła wyzwanie nauce i religii tamtych czasów, opowiadając zupełnie niespotykaną historię. Nowela ta zyskała dużą popularność, która doprowadziła do powstania licznych adaptacji filmowych, telewizyjnych oraz kinowych.
Fabuła noweli jest niezwykle intrygująca. Za pośrednictwem prawnika Uttersona czytelnicy powoli ale nieuchronnie odkrywają różne dziwne fakty. Stevenson pozostawia wskazówki, aby czytelnicy mogli zadać sobie pytania dotyczące tego, co się dzieje. Na końcu, dzięki odkryciu manuskryptu, czytelnicy są w stanie wreszcie zrozumieć wszystko, co się wydarzyło.
Czy naprawdę każdy z nas ma swoją ciemną stronę? Idea dualizmu dobra i zła była badana z różnych punktów widzenia przez takie dyscypliny jak filozofia, psychologia, czy literatura.
Ale co jeśli taki dualizm dobra i zła sprawia, że jesteśmy ludźmi? Perfekcja nie istnieje. Dlatego też nie ma czegoś takiego jak absolutna dobroć. To, co jest dobre dla mnie, nie musi być dobre dla Ciebie. Świat etyki od dawna próbuje ustalić czym powinno być dobro.
Można spokojnie stwierdzić, że takie badania dały początek kilku dyscyplinom. Przez całe nasze życie wszyscy robiliśmy różne irracjonalne, nieskładne rzeczy i działaliśmy na różne nieoczekiwane sposoby.
Poza zaburzeniami osobowości “Doktor Jekyll i pan Hyde” stawia wiele pytań odnośnie naszej własnej natury. W swojej intrygującej istocie przyciąga naszą uwagę i łączy psychologię z literaturą i filozofią. To bez wątpienia książka, którą każdy z nas powinien przeczytać chociaż jeden raz w swoim życiu.
Dobro i zło
Historia, kultura i religia próbowały pokazać nam co jest dobre, a co złe. Istnieje bardzo niewiele jasnych przykładów, które starają się odróżnić i oddzielić te dwie kwestie. Jeśli spojrzymy na różne religie jak na jedną całość, zorientujemy się, że każda z nich stara się zdefiniować i obronić dobre zachowanie.
Wierzą, że “złe” zachowanie musi być ukarane i tłumaczą konsekwencje działania w ten czy w inny sposób.
Jednak idea dobra jest niezmiernie subiektywna, co oznacza, że zależy od sposobu, w jaki postrzega ją każda jednostka. Mówiąc najprościej, stanowi przeciwieństwo zła. Etyka stanowi część filozofii, która od dawien dawna starała się odpowiedzieć na te pytania.
Na przykład Arystoteles uważał, że najwyższe dobro stanowi szczęście. To powszechne dobro dla wszystkich, które możemy osiągnąć poprzez cnotę i w którym znaczącą rolę odgrywa polityka. Wyjątkową rolę odgrywa podróż, co oznacza, że szczęście nie jest natychmiastowe.
Z kolei hedonizm etyczny twierdzi, że do szczęścia prowadzi zmysłowa i natychmiastowa przyjemność. Chrześcijaństwo idzie o krok dalej i twierdzi, że Bóg jest dobry, a Szatan jest zły.
Dlatego też dla większości osób dobro i zło to po prostu przeciwieństwa. Ale co by się stało, gdyby stanowiły dwie strony tej samej monety? Oznaczałoby to, że są nierozłączne i nierozerwalne, połączone ze sobą w niezwykle intymny sposób.
Mimo drastycznych różnic nie są w stanie bez siebie istnieć. Stevenson starał się zbadać w swojej noweli założenie, że dobro i zło istnieje w każdym człowieku.
Każda jednostka dorasta w społeczeństwie, w którym uczy się najbardziej akceptowanych lub właściwych zachowań. Jednak wydaje się, że w naszym wnętrzu istnieje natura, która czasami pcha nas do działania lub myślenia wbrew tym normom.
“Doktor Jekyll i pan Hyde”: dualizm
Literatura wielokrotnie i z wielu perspektyw zgłębiała ideę “sobowtóra”. Fiodor Dostojewski wytyczył drogę pisząc nowelę “Sobowtór: poemat petersburski” (1846 r.), która badała ludzką psychologię w jej najbardziej złożonej esencji. Taką złożoność próbowały również badać nowsze książki, jak choćby “Wilk stepowy” (1927) autorstwa Hermanna Hessego.
Opowieść o doktorze Jekyllu i panu Hydzie bada konsekwencje oddzielenia dobra od zła, prowadząc do rozkładu osobowości.
Jekyll był “dobrym człowiekiem”, cenionym mężczyzną o dobrej pozycji, który, podobnie jak wszyscy inni, tłumił swoje najmroczniejsze impulsy. Pasja, jaką żywił wobec medycyny i jego obsesja na punkcie oddzielenia tego, co dobre, od tego, co złe, doprowadziła go do wypicia dziwnej mikstury, przez co powołała do życia pana Hyde’a.
Przemiana ukazuje doktorowi Jekyllowi dążenie do zdobycia przyjemności i pragnień, które nie są akceptowane przez społeczeństwo. Co więcej, podczas gdy Jekyll jest opisywany jako przystojny mężczyzna, pan Hyde jest określany jako postać przypominająca jaskiniowca o dzikim i nieprzyjemnym wyglądzie.
Dwie główne części składowe tej książki to intryga i magia. Zakończenie jest świetne, podobnie jak moment, w którym odkrywamy prawdę dzięki jednej z notatek Jekylla. Mówimy o prawdziwej ludzkiej natury oraz akceptacji niemożliwości oddzielenia dobra od zła, tych dwóch istot, które żyją we wnętrzu każdego z nas.
Zarówno doktor Jekyll, jak i pan Hyde byli prawdziwi. Oboje byli tą samą osobą, ale przedstawiali jej przeciwne strony. Ta nowela symbolizuje zagłębianie się w ludzką naturę i stara się pokazać nam, że nie da rady oddzielić dobra od zła.