Bushido - etyczny kodeks samurajów

Bushido, czyli kodeks samurajów został stworzony w starożytnej Japonii, aby nadać walce ludzki wymiar i honorowy charakter. Dowiedz się, jakie zasady rządziły tym kodeksem.

Kodeks samurajów, zwany kodeksem bushido, to lista zasad, jaką stworzono dla samurajów w starożytnej Japonii. Słowo ‘bushido’ znaczy po japońsku ‘kodeks wojownika’. Dla samurajów, kodeks bushido nie był jedynie zestawem wskazówek, do których musieli się stosować.

Był to raczej zbiór drogowskazów, który pokazywał im drogę słusznych wyborów w codziennym życiu. Kodeks samurajów miał pomagać stać się lepszym człowiekiem.

Głównym celem kodeksu bushido było stworzenie wojowników walczących o to, co dla nich ważne, bez konieczności zatracania swojej ludzkiej natury. Kodeks pomagał też kreować liderów, za którym inni chcieli podążać.

Kodeks samurajów – siedem cnót

1. Sprawiedliwość i prawość

Kodeks samurajów mówi, że człowiek ma dotrzymywać danego słowa i obietnic. Każdy ma wypełniać zawarte umowy. Relacje ludzkie na niemal wszystkich poziomach tym właśnie są – umowami.

Samurajowie ściśle łączyli koncept sprawiedliwości z samoświadomością. Wierzyli, że o tym, czy dany czyn jest prawy, czy nie, wcale nie muszą decydować odgórne zasady. Człowiek sam to czuje i potrafi podjąć decyzję zgodnie z własnym sercem. Nie oznacza to, że w świecie samurajów wszystko leżało w niejasnym, szarym obszarze.

Wręcz przeciwnie, dzięki tej jasności wszystko było interpretowane w kategoriach czerni i bieli.

2. Odwaga

Odwaga to cecha ludzi, którzy są gotowi podjąć ryzyko, by osiągnąć to, czego pragną. Kodeks samurajów mówi, że nie należy chować się w swojej skorupie jak żółw. Samurajowie mieli ryzykować i wychodzić na przeciw niebezpieczeństwu. Nie oczekiwano jednak, że będą to robić ślepo. Zawsze mieli zachować ostrożność i szacunek. Takie podejście pomagało im pełniej korzystać z życia.

3. Współczucie

W przeciwieństwie do współczesnych żołnierzy, starożytni samurajowie byli ludźmi dobrymi i pełnymi współczucia. Uznawali to za wyraz wewnętrznej i zewnętrznej siły. Twierdzili, że walka nie ma ich pozbawiać współczucia i cenili umiejętności postawienia się w czyjejś sytuacji.

Co więcej, samurajowie uważali, że dzięki współczuciu ich wysiłki nabierały jeszcze większej wartości. Radość z cudzego nieszczęścia i bólu była w ich mniemaniu odrażająca i niemoralna.

4. Uprzejmość

Uprzejmość idzie w parze ze współczuciem. Człowiek uprzejmy ma unikać przemocy i niepotrzebnego okazywania swojej siły. Wojownik łamiący te zasady podczas walki zachowywałby się jak zwierzę. Kodeks samurajów mówi, że uprzejmość jest przejawem zarówno odwagi, jak i szacunku do przeciwnika. Co więcej, szacunek ten należy okazywać nawet jeśli kogoś pokonamy.

5. Honor – fundament, na którym zbudowano kodeks samurajów

Honor to główny filar bushido. Jest to wartość, wokół której obraca się filozofia samurajów, ale i cała kultura Japonii. Bycie honorowym oznacza postępowanie zgodnie z zasadami etycznymi i wypełnianie swoich obowiązków.

Również w tym przypadku bardzo ważnym aspektem jest samoświadomość. Samurajowie wierzyli, że każdy powinien brać odpowiedzialność za swoje czyny. Tak naprawdę nie jest najważniejsze, co mówią inni albo co nakazuje prawo. Musimy sami sobie odpowiedzieć na pytanie o słuszność naszego postępowania.

6. Bezwzględna szczerość

Samurajowie przywiązywali ogromną wagę do tego, co mówili. Istnieje nawet stare japońskie porzekadło, które mówi ‘Słowo i czyn to jedno i to samo’.

Według kodeksu bushido, wojownik musi dotrzymywać danego słowa i pamiętać, że ma ono tak samo dużą moc, jak broń. Za pomocą słowa okazujemy bowiem wrogowi szacunek.

7. Lojalność i słowność

Słowność to cecha, którą narzucamy sami sobie. Jeśli nie dotrzymujesz słowa, odbierasz sam sobie honor i przynosisz hańbę sobie i twoim bliskim.

Prawdziwy wojownik powinien również być lojalny wobec tych, którzy za nim podążają. Jego słowa i czyny mają być wzorcem dla innych, dlatego powinien zawsze torować sobie i innym odpowiednią drogę i postępować honorowo.

Jak widzimy, kodeks samurajów to zbiór wskazówek, które każdy z nas może zastosować we współczesnym świecie. Niemal każdego dnia doświadczamy sytuacji, które budzą w nas wewnętrznego wojownika. Kiedy dopadają nas wątpliwości co do decyzji, jaka powinniśmy podjąć, starajmy się postępować jak samuraj – honorowo, z odwagą i współczuciem.