Zgrzytanie zębami : przyczyny, objawy i leczenie

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Fátima Servián Franco.

Ostatnia aktualizacja: 14 września, 2023

Zgrzytanie zębami, czy innymi słowy, bruksizm, jest problemem stomatologicznym, ale może mieć bardzo poważne konsekwencje dla funkcjonowania mózgu.

Polega na zaciskaniu górnych i dolnych zębów oraz na zgrzytaniu objawiającym się przesuwaniem ich w obie strony. Jest to coś, co robimy nieświadomie a to z kolei może utrudniać profilaktykę lub leczenie.

Zgrzytanie zębami może mieć miejsce w dzień lub w nocy. Jednak w nocy stanowi większy problem, ponieważ trudniej jest je kontrolować. Nie ma jednej, uzgodnionej przyczyny bruksizmu, ale wydaje się, że codzienny stres może dla wielu osób być właśnie tym czynnikiem, który uwalnia takie zachowanie.

Bruksizm dotyka w jednakowym stopniu tak mężczyzn jak i kobiety. Z wiekiem zdarza się coraz rzadziej, ponieważ aż 14% dzieci wykazuje takie objawy, w przypadku nastolatków jest to 12% i tylko 8% u osób dorosłych.

Wczesna diagnoza ma zasadnicze znaczenie dla zapobiegania problemom z zębami i zdrowiem.

Przyczyny i objawy zgrzytania zębami

Jeśli obudzimy się z bólem mięśni twarzy lub bólem głowy, może to oznaczać, że mamy najbardziej typowe objawy bruksizmu. Zgrzytanie powoduje ból zębów, ich poluzowanie się, a czasami nawet całkowite ich starcie.

Dodatkowo niszczy kość wspierającą zęby i powoduje problemy w stawach, takie jak dysfunkcja stawów skroniowo-żuchwowych (TMD).

Ludzie cierpiący na bruksizm rzadko zauważają, że zgrzytają zębami. Nie dostrzegają też objawów, ponieważ w większości przypadków występują one podczas snu.

Objawy takie jak naprężenie lub napięcie mięśni twarzy pojawiają się tylko wtedy, gdy zgrzytanie zębami osiąga określony punkt.

Czasami występuje ból zębów, szczęki, twarzy, zatok lub ucha. W niektórych przypadkach ból pojawia się w całej głowie. Jeśli zgrzytanie zębami trwa przez dłuższy czas, napięcie mięśni może rozciągać się na szyję i ramiona.

Dokładne przyczyny bruksizmu nie zostały jeszcze ustalone. Zidentyfikowano jednak kilka czynników:

• Stres i niepokój.
• Budzenie się podczas okresu lekkiego snu, co może być jednym z najbardziej widocznych objawów choroby.
• Spanie na plecach.
• Nawyki senne.
• Nieprawidłowe ułożenie zębów.

Zgrzytanie zębami – leczenie

Odpowiednie leczenie jest bezpośrednio związane z przyczyną i ważne jest, aby odkryć przyczyny zgrzytania zębami a nie tylko leczyć objawy.

Techniki relaksacyjne mogą bardzo pomóc, ponieważ stres wydaje się być główną przyczyną bruksizmu. Każda inicjatywa, która skutecznie zmniejsza stres, może okazać się pożyteczna, na przykład słuchanie muzyki, czytanie lub chodzenie na spacery.

W przypadkach, w których kluczowym czynnikiem jest stan psychiczny, taki jak lęk, zalecamy naukę technik relaksacyjnych. Odpowiednia może być także terapia fizyczna, leki przeciwzapalne i środki zwiotczające mięśnie.

Wizyta u terapeuty również może pomóc w zmniejszeniu częstotliwości zgrzytania zębami, ponieważ nauczy pacjenta odpowiednich technik relaksowania się i samokontroli.

Kroki mające na celu zmniejszenie lęku pomagają kontrolować wpływ, jaki podwzgórze i układ limbiczny wywierają na regulację naszych mięśni.

Leczenie bruksizmu oznacza redukcję objawów i ochronę zębów. Jeśli problem będzie się powtarzał, skontaktuj się ze specjalistą: laryngologiem, otolaryngologiem, lekarzem zajmującym się zaburzeniami snu, fizjoterapeutą lub psychologiem.

Bibliografia:

Alcolea Rodríguez, J. R., Herrero Escobar, P., Ramón Jorge, M., Sol, L., Trinidad, E., Pérez Téllez, M., & Garcés Llauger, D. (2014). Asociación del bruxismo con factores biosociales. Correo Científico Médico, 18(2), 190-202.

Arreaza, A., Correnti, M., & Battista, V. (2010). Ansiedad como rasgo de la personalidad de un grupo de pacientes con liquen plano bucal. Acta odontol. venez, 48(2).

Da Acosta Álvarez, A., Alchieri, A., & Joao, C. Niveles de ansiedad y el impacto social en las personas con bruxismo. Interpsiquis [Internet]. 2012 [citado 19 Oct 2012][aprox. 8 pantallas].

Pérez, G., Vázquez, L., & Vázquez, Y. (2007). Bruxismo: Somatización del estrés en odontología. In Rev Forum científico (Vol. 21, No. 52, p. 5).

Pinto, F., & Washington, W. (2014). Bruxismo y Patologías relacionadas por hacinamiento y estrés psicofísico en pacientes del centro de rehabilitación social nº 2 de quito, en el período octubre 2013-marzo 2014 (Bachelor’s thesis, Riobamba: Universidad Nacional de Chimborazo).

Segura, M. G., Rodríguez, M. O., & Rojas, P. D. (2003). Tratamiento combinado a pacientes bruxopatas con férulas oclusal y psicoterapia. Correo Cientif Med Holguín, 7, 12.

Vicuña, D., Id, M. E., & Oyonarte, R. (2010). Asociaciones entre signos clínicos de bruxismo, ansiedad y actividad electromiográfica maseterina utilizando el aparato bite strip® en adolescentes de último año de enseñanza media (Secundaria). International journal of odontostomatology, 4(3), 245-253.