Wyspa - źródło naszych emocji i empatii
Wyspa jest niezwykle wręcz tajemniczym obszarem naszego mózgu. Naukowcy nie są pewni, jaką dokładnie pełni ona funkcję, przypisują jej bardzo istotną rolę, jaką jest zrozumienie ludzkich zachowań. Niektórzy twierdzą, że tam właśnie znajduje się ośrodek naszego “sumienia”.
Obecnie neurolodzy mogą jedynie powiedzieć, że wyspa to struktura w mózgu działająca bardziej jak źródło naszych emocji. Właśnie tam mieści się nasza intuicja i empatia.
Neuronauka to naprawdę fascynująca dziedzina wiedzy, która nigdy nie przestaje nas zadziwiać. Kilka lat temu odkryto, że niektórzy ludzie mogą rzucić palenie papierosów w trakcie dosłownie jednego dnia bez towarzyszących temu problemów związanych z odstawieniem uzależniającej substancji, czyli nikotyny. Czemu tak się dzieje? W trakcie badań mózgu za pomocą rezonansu magnetycznego naukowcy odkryli nieznane uszkodzenie struktury tego organu zlokalizowane właśnie w obszarze wyspy.
Odkryli oni także także, że aleksytymia wiąże się z problemem występującym w tym samym regionie mózgu. Aleksytymia ma miejsce wtedy, gdy dana osoba przejawia znaczną trudność wczucia się w emocje innych ludzi. W istocie ma ona problem z rozpoznaniem emocji i wyrażeniem tego uczucia w sposób werbalny. I okazuje się, że problem ten także jest ściśle związany z tym szczególnym, małym miejscem naszego mózgu.
Istotnie, wyspa jest niczym magiczna fontanna, w której każda inna struktura mózgu wywołuje jakieś wrażenia i emocje. Te z kolei pozwalają nam reagować, zarówno pozytywnie, jak i negatywnie. Wynika to z tego, że wyspa jest źródłem wszelkich uczuć, takich jak na przykład wstręt, duma i pożądanie. To także struktura, która pomaga nam zrozumieć innych ludzi, a nawet reagować emocjonalnie na bodźce zewnętrzne, jak na przykład muzykę…
Wyspa, struktura iście wielofunkcyjna
Wyspa jest niewielkim obszarem kory mózgowej znajdującym się w okolicy bruzdy okólnej. Aby do niej dotrzeć, trzeba zanurkować w głęboką szczelinę oddzielającą płaty czołowe i ciemieniowe od płata skroniowego.
Co ciekawe, gdyby to były lata osiemdziesiąte, jedyne, co moglibyśmy powiedzieć, to to, że jest to ciemny obszar mózgu składający się z istoty szarej. Jest to struktura o nieznanych do tej pory funkcjach, temat setek hipotez powstałych na przestrzeni ostatnich lat.
Jednak lata 90. rzuciły nieco światła na tę kwestię. Dzięki postępom w technikach analitycznych i diagnostycznych to teoretycznie zupełnie nieznane miejsce już nie jest białą plamą na mapie mózgu.
Naukowcy z wielu krajów pracowali intensywnie nad jego zbadaniem i dzięki nim udało się dokonać wielu niesamowitych odkryć. Na przykład przeprowadzono liczne badania na pacjentach z uszkodzeniem mózgu zlokalizowanym w obszarze wyspy. Wyniki tych badań wykazały, że wyspa odgrywa bardzo ważną rolę w wielu naszych codziennych działaniach i aktywnościach.
Tak więc, gdybyśmy teraz zapytali naukowców, jakie procesy zachodzą w tym obszarze, będą oni w stanie dać Ci pełną szczegółów, interesującą odpowiedź. Wyspa obejmuje bowiem wiele interesujących aspektów naszej codzienności. To ona odpowiada między innymi za ból, miłość, emocje, pragnienia, uzależnienia, przyjemność ze słuchania muzyki, podejmowanie decyzji, degustację wina i sumienie.
Niewiarygodne, nieprawdaż? Ale jeszcze bardziej niewiarygodnym jest fakt, że do tej pory odkryto jedynie niewielki ułamek funkcji, jakie pełni wyspa w mózgu!
Wyspa, kamień węgielny naszej świadomości
Neuropsychologowie mówią nam przy każdej nadarzającej się okazji, że musimy być bardzo ostrożni przy przypisywaniu funkcji tak rozbudowanej i ważnej jak świadomość do dowolnego regionu mózgu. Jednak biorąc pod uwagę zaangażowanie wyspy w znaczną część naszych zachowań społecznych i emocjonalnych, nietrudno dojść do takiej hipotezy.
Po pierwsze dlatego, że jest to bardzo atrakcyjny termin. Po drugie, ze względu na stopień skomplikowania i pełnej dokładności wykonania wszelkich zadań, funkcji i procesów, jakie realizuje właśnie wyspa.
Na marginesie tych rozważań warto wspomnieć o tym, że udowodniono nawet, że ludzie, którzy doznają poważnych uszkodzeń wyspy, są całkowicie odłączeni od otoczenia, a nawet od samych siebie. Charakteryzują się głęboką apatią i brakiem empatii. Nie mogą cieszyć się żadnym aspektem życia, nawet nie mogą odczuwać odrazy. Oznacza to, że nie potrafią na przykład takich rzeczy, jak odróżnienie świeżej żywności od zepsutej.
Wyspa wpływa na nasz obraz siebie
Naukowcy mówią nam, że wyspa jest miejscem, gdzie spotykają się nasze wszystkie istoty. Innymi słowy, gdy stajesz się świadomy swojego ciała i umysłu. Jednak, aby lepiej to zrozumieć, wyjaśnijmy sobie jedno. Żadna struktura mózgu nie działa niezależnie.
Kiedy popełniamy błąd – jakkolwiek często się zdarza – mówiąc, że pewna osoba używa prawej półkuli, ponieważ jest bardzo kreatywna, zapominamy o tym, że mózg jest “całością”. Każda część mózgu jest połączona z każdą inną. Cały ten organ działa w doskonałej harmonii.
To samo dzieje się w przypadku części mózgu, jakim jest wyspa. Jest to obszar fizjologicznie połączony z ciałem, odgrywa rolę w regulowaniu pracy niektórych zmysłów, np. węchu i generuje subiektywne odczucia.
Wyspa bierze udział w generowaniu uczucia głodu, a nawet otrzymuje informacje z receptorów skóry i innych narządów. Ta struktura pomaga nam reagować, gdy jest nam zimno lub gorąco, lub gdy coś nas użądli lub swędzi. To właśnie wyspa mówi nam takie rzeczy w głowie, jak “wynoś się stąd jak najszybciej”, “potrzebujesz więcej powietrza, by oczyścić swój umysł” i tak dalej…
Skoro już tyle na ten temat powiedzieliśmy, to warto wspomnieć także o fakcie, że zwierzęta mają również tę niesamowitą strukturę w swoich mózgach. Dlatego też mają poczucie świadomości fizycznej i emocjonalnej.
Kiedy więc Twój kot, pies, diabeł tasmański lub lemur uzna, że jest mu gorąco, będzie szukał cienia. Kiedy znajdzie jedzenie, wybierze świeże, zamiast zepsutego (no chyba, że jest hieną, wtedy postąpi dokładnie odwrotnie). Kiedy zwierzę natknie się na inne zwierzę, jego intuicja, czy też raczej wyspa podpowie mu, czy to drugie zwierzę ma wobec niego dobre czy złe intencje. Będzie instynktownie wiedzieć, czy może stać się jego ofiarą. Lub, jeśli sytuacja będzie wręcz przeciwna, czy jest to osobnik, z którym można nawiązać kontakty społeczne.
Ponadto neurobiologowie twierdzą, że istoty ludzkie, duże naczelne, wieloryby i słonie mają znacznie bardziej złożoną i wyrafinowaną wyspę od innych zwierząt.
Wyspa i wszelkiego rodzaju uzależnienia
Z kolei wyspę można także podzielić na różne obszary. Na przykład wyspa przednia jest związana z naszymi emocjami. Miłość i nienawiść, wdzięczność i uraza, wstyd i nieufność, empatia i pogarda. Wszystkie te emocje zlokalizowane są właśnie w tym obszarze. Jest także pewien charakterystyczny punkt między przednim obszarem a przednią częścią bruzdy okólnej. Tutaj znajdują się procesy związane z nałogami.
Kiedy dana osoba próbuje rzucić palenie, niektóre bodźce zwiększają objawy pożądania i odstawienia. Pewne zapachy, sytuacje społeczne i scenariusze potęgują lęk, którym potajemnie rządzi wyspa. Wszystko dlatego, że wyspa jest ściśle związana z układem limbicznym.
Istnieje wiele badań, które pokazują, w jaki sposób ta mała struktura steruje całym uzależnieniem. Ma to związek z fenomenem znanym jako zjawisko “łaknienia” lub intensywną chęcią konsumpcji.
Podsumowując nasze dzisiejsze rozważania, należy z nich zapamiętać, że wyspa może nam pomóc stać się najlepszym rodzajem ludzi, jakimi tylko możemy być. Daje nam empatię i pozytywne uczucia. Ale może również wydobyć naszą negatywną, pełną uzależnień stronę. Być może niedługo dokonane zostaną nowe, przełomowe odkrycia dotyczące tego złożonego, małego obszaru mózgu, który czyni z nas ludzi.
Oto nasza myśl na koniec tego artykułu. Gdy lubisz muzykę lub potrafisz się rozkoszować kieliszkiem wina, pamiętaj o tym, co pozwala Ci cieszyć się takimi drobnymi przyjemnościami. Podziękuj swojej wyspie.