Według najnowszych badań książki mogą zmienić życie

Książka może zmienić życie, jeśli opowiadana przez nią historia jest związana z tym, kim jesteśmy i co robimy. Do takiego wniosku doszła grupa naukowców, kiedy postanowili zbadać, w jakim stopniu czytanie modyfikuje zachowanie.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Gema Sánchez Cuevas.

Ostatnia aktualizacja: 18 czerwca, 2022

Czytanie może nas wzbogacić na wiele sposobów. Pomaga nam rozwijać zdolności intelektualne, dostarcza przyjemności i zwiększa naszą wiedzę. Co więcej, niedawne badanie twierdzi, że konsekwencje mogą sięgać jeszcze dalej. Książki mogą zmienić życie.

Badanie to podkreśla fakt, że czasami czytanie może być niezwykle intensywnym doświadczeniem. W zasadzie może zmieniać zachowanie ludzi. Wydaje się jednak, że na dłuższą metę może nawet zmienić życie.

Dlaczego tak jest? Mówiąc prościej, są chwile, kiedy mocno identyfikujemy się z bohaterami danej opowieści. Ich historia jest tak absorbująca, że czujemy, jakbyśmy nią żyli. W ten sposób książki mogą zmienić życie.

Przyjrzyjmy się temu bliżej.

Książki mogą zmienić życie

Badanie wpływu czytania na życie przeprowadzili eksperci z University of Ohio pod kierownictwem doktor Lisy Libby. Zostało ono opublikowane w Journal of Personality and Social Psychology. Doktor Libby stwierdziła, że niektóre teksty generują zjawisko zwane „przejmowaniem doświadczenia”. To tak, jakby czytelnik faktycznie „żył” w narracji. Ma to na nich wpływ w prawdziwym życiu.

W badaniu przeprowadzono kilka eksperymentów. W jednym z najciekawszych eksperci pracowali z 82 wolontariuszami. Zostali oni podzieleni na cztery grupy i każda z nich otrzymała krótką fikcyjną historię do przeczytania. Opowiadała o studencie, który napotkał kilka przeszkód rano w dniu wyborów.

Należy zauważyć, że eksperyment ten został przeprowadzony na kilka dni przed wyborami prezydenckimi w Stanach Zjednoczonych. Jedna z grup otrzymała historię napisaną w pierwszej osobie. Druga grupa otrzymała wersję napisaną w trzeciej osobie. Trzecia grupa otrzymała historię, w której bohater był studentem tej samej uczelni, co uczestnicy. Ostatnia grupa otrzymała taką, w której protagonista pochodził z innej uczelni.

Po eksperymencie

Po tym, jak ochotnicy przeczytali przypisane im historie, odpowiedzieli na serię pytań. Pytano ich o stopień, w jakim każdy z nich utożsamiał się z narracją lub, innymi słowy, czy traktowali doświadczenie bohatera jako własne.

Naukowcy odkryli, że ochotnicy, którzy czytali pierwszoosobową wersję studenta z własnej uczelni, wykazali się większym stopniem identyfikacji z postacią. Z tej grupy 65 procent głosowało w rzeczywistych wyborach prezydenckich, chociaż niektórzy z nich wcześniej tego nie rozważali.

W podobnym eksperymencie badacze odkryli inną ciekawą rzecz. 70 heteroseksualnych mężczyzn poproszono o przeczytanie historii o dniu z życia innego ucznia. Były trzy wersje tej historii. W jednej z nich ujawniono, że postać jest gejem na początku historii, w innej informacja ta pojawiła się później, a w ostatniej student był heteroseksualny. Ci, którzy przeczytali historię, w której postać została zidentyfikowana jako gej, w dalszej części historii, po przeczytaniu książki wykazali większą empatię wobec homoseksualistów.

Wnioski z badania

Badania potwierdziły, że książki mogą zmienić życie. Naukowcy ustalili, że kiedy ludzie odnajdą punkty powiązania z postaciami w opowieści, łatwo doświadczyć uczuć tych postaci jako własnych. W efekcie to tak, jakby żyli tym samym doświadczeniem.

Wygląda na to, że czytelnicy przywłaszczają sobie doświadczenia opowiedziane w historii i przekształcają je w naukę, tak jakby sami to przeżyli. To proces, w którym samo życie scala się z tym, o czym czytamy, a linia oddzielająca jedno od drugiego stopniowo się zaciera.

Kierownik badania, Lisa Libby, zauważyła, że istnieje różnica między przyjmowaniem doświadczenia a przyjmowaniem perspektywy z czytania. W pierwszym przypadku czytelnik doświadcza głębokiego kontaktu z narracją. To wtedy książki zmieniają życie. W drugim przypadku taka identyfikacja nie występuje i chociaż następuje zmiana punktu widzenia, nie ma miejsca w zachowaniu.