Uznanie: klucz do godności i poczucia własnej wartości
Wszyscy potrzebujemy pozytywnej opinii i docenienia naszych sukcesów lub starań. Takim mechanizmem jest uznanie wobec naszych cech i osiągnięć. Najpierw pochodzi ono od nas samych. Za jego pomocą jesteśmy w stanie potwierdzić nasze własne umiejętności i poczucie własnej wartości. Następnie uznanie możemy otrzymać od ludzi będących wokół nas.
W przypadku dzieci uznanie jest filarem, który stanowi podstawę poczucia ich własnej wartości. W środowisku pracy zapewnia uznanie pracownikom tak bardzo potrzebną im motywację do jeszcze lepszej pracy. A w przypadku zdrowej relacji romantycznej to właśnie wzajemne uznanie obu stron jest czynnikiem, który dodatkowo spaja tę parę i sprawia, że oboje partnerzy czują się kochani, szanowani, doceniani…
Ale idea rozpoznawania i doceniania jest czasami źle rozumiana. Niektórzy ludzie widzą ją nawet jako coś zupełnie negatywnego. Z reguły wynika to stąd, że niektórzy ludzie ciągle szukają pozytywnego wzmocnienia siebie samych ze strony innych osób. I niestety nie są w stanie być emocjonalnie niezależni od innych ludzi. Wiele osób uważa ogólnie rzecz biorąc, że tego typu osobowości budują swoją samoocenę jedynie na pozytywnym uznaniu ze strony innych.
“Nie lekceważ nikogo. Nawet atom rzuca swój własny cień.”
-Pitagoras-
Ale kluczem do tego wszystkiego jest równowaga. Ponieważ po prostu nie możesz temu zaprzeczyć, to musisz wiedzieć, że uznanie odgrywa kluczową rolę w naszych relacjach, stanie emocjonalnym i życiu społecznym. Co więcej, uznanie jest bardzo ściśle związane z szacunkiem. A to z kolei wiąże się zarówno z samooceną, jak i szacunkiem ze strony innych.
Jeśli znasz hierarchię potrzeb Maslowa, wiesz zatem doskonale, że szacunek odgrywa bardzo ważną rolę w życiu każdego z nas. Znajduje się on w tym subtelnym punkcie piramidy, gdzie uznanie do samego siebie lub umiejętność podnoszenia swojego poczucia pewności siebie i kompetencji współgra z wagą, jaką przykładamy do tego, jak inni postrzegają to, kim jesteśmy i co robimy.
Uznanie jako forma szacunku społecznego i dla samego siebie
Wielu ludzi żyje w ciągłym rozdwojeniu. Wszyscy chcemy czuć uznanie ze strony innych i być przez nich postrzegani jako ktoś wartościowy. Ale jednocześnie chcemy być także wolni i niezależni. W związku z tym nikt nie lubi mieć wrażenia bycia niewidzialnym dla innych, ignorowanym go lub czuć po prostu, że nikt go nie widzi lub nie docenia w należyty sposób.
Każdy z nas zna kogoś, kto był pewnego rodzaju outsiderem w naszej klasie. Może było to dziecko jedzące samotnie w stołówce? Albo dziecko siedzące samotnie na placu zabaw? Jeśli Ty także należałeś do tego rodzaju wyrzutków, dobrze wiesz, z czym to się wiąże.
Nastolatek, którego nikt nie docenia, ale zamiast tego którego wszyscy krytykują. Lub może jest to osoba, która jest w związku małżeńskim, ale jej partner lub partnerka nie docenia jej w należyty sposób. W efekcie jest to ktoś kto nieustannie żyje w głębokiej studni pełnej samotności i bólu emocjonalnego.
Bo przecież uznanie to silny, emocjonalny związek między ludźmi. To właśnie on sprawia, że czujemy się doceniani przez naszych rówieśników i pełni godności jako ludzie.
Samoakceptacja to klucz
Uznanie i dostrzeganie kogoś innego to w pewnym uproszczeniu postrzeganie go takim, jakim jest naprawdę. Chodzi tutaj o uznanie ich obecności. Po prostu pozwalamy mu istnieć, dajemy mu swobodę definiowania siebie samego. Ogólnie rzecz biorąc, wiemy że ten ktoś istnieje i pozwalamy o tym wiedzieć. Chodzi o to, aby docenić kogoś za to, kim jest i pomóc mu zachęcając go do dalszego rozwoju osobistego, zamiast go powstrzymywać i hamować. To właśnie uznanie tworzy samoakceptację, co z kolei pomaga wzmocnić temu komuś poczucie swojej własnej wartości.
Z drugiej jednak strony nie możesz zapomnieć o tym, że inni widzą to, że Ty także możesz naprawdę wpłynąć na poczucie swojej własnej wartości i akceptację ze strony innych. Po prostu nie możesz oddzielić od siebie tych dwóch pojęć. Jesteśmy istotami społecznymi. Oznacza to, że to, co inni mówią lub myślą o nas, wpływa na nas w taki czy inny sposób. Nie można tego zlekceważyć pod żadnym pozorem.
Uznanie jest ważne, ale nie polegaj tylko na nim
Wszyscy wiedzą, że odrzucenie jest prawdopodobnie jedną z najbardziej bolesnych emocji, jakich możesz doświadczyć w swoim życiu. Uczucie porzucenia lub nielubienia przez swoich rówieśników uruchamia wszystkie Twoje wewnętrzne alarmy i uderza w przycisk z napisem „Panika”. Samotność i izolacja spowodowane przez niezdrowe, negatywne lub zaniedbane więzy towarzyskie lub uczuciowe prowadzą do rozwoju silnego uczucia cierpienia.
Jednakże, jak już wspomnieliśmy powyżej, musimy także zrównoważyć uznanie, jakie otrzymujemy od innych z uznaniem, które dajemy sami sobie.
Równoważenie znaczenia uznania i innych aspektów
Całkowite skupianie swojego życia wyłącznie na zewnętrznym, pozytywnym wzmocnieniu samego siebie powoduje jedynie silne uzależnienie emocjonalne. Dlatego też bardzo ważną kwestią jest pamiętanie o jednej, prostej lecz uniwersalnej prawdzie. Brzmi ona następująco: to, jak widzą nas inni, zależy w dużym stopniu od tego, jak postrzegamy samych siebie.
Spójrzmy zatem na kilka prostych przykładów. Pracownicy, którzy są pewni swoich umiejętności i czują się dobrze na swoim stanowisku oraz są nad wyraz pewni siebie, tworzą po prostu dobre środowisko pracy. Pracują dobrze, są wydajni, w efekcie czego otrzymują od innych uznanie z racji dobrze wykonywanej pracy. Co więcej, pozostali pracownicy starają się im dorównać, co korzystnie wpływa na całe przedsiębiorstwo lub choćby ten jeden konkretny dział.
Pora teraz rzucić okiem na nieco inny przykład. Ktoś z poczuciem własnej wartości, kto czuje się spełniony, wolny i niezależny, często tworzy solidne z punktu widzenia emocjonalnego związki z inną osobą. Ta dojrzała i bezpieczna osobowość budzi powszechne uznanie i podziw, ale jednocześnie nie przekłada się na uzależnienie.
Jeśli jesteś w tym stanie, nie ma potrzeby ciągłego jego wzmacniania. Tak samo w końcu Twoje szczęście nie zależy wyłącznie od tego, czy otrzymujesz pozytywne uznanie od innych ludzi. Jest to idealna równowaga pomiędzy wartością, jaką dajesz samemu sobie, a szczerym uznaniem, jakie otrzymujesz od innych.
Kilka słów na zakończenie
Podsumowując nasze dzisiejsze rozważania, nie możemy udawać, że opinie innych ludzi nas nie dotyczą w ogóle. Uznanie ze strony innych jest podstawą każdego społeczeństwa z bardzo prostego powodu. Po prostu łączy ono ludzi. Pozwala nam naprawdę zobaczyć ludzi takimi, jacy są. Bez względu na wiek, stan majątkowy lub osobisty, pochodzenie etniczne czy charakter. Wiedza o tym, jak rozpoznawać ludzi za to, kim naprawdę są, a nie za to, kim chcielibyśmy, aby byli, pomaga nam również kochać w sposób nad wyraz inteligentny.
Nauczmy się zatem być wystarczająco pokorni i dostępni dla innych tak, aby się nawzajem chwalić i móc wyrażać wobec siebie uznanie. Powinniśmy doceniać zarówno nasze mocne strony, jak i silne strony innych ludzi. Musimy po prostu widzieć i doceniać innych ludzi za to, kim naprawdę są.