Strach przed kotami – ailurofobia. Możliwe przyczyny i sposoby leczenia

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 10 grudnia, 2021

Większość je uwielbia, a niektórzy się ich boją. Strach przed kotami nie jest tak powszechny jak lęk przed psami, ale w niektórych przypadkach może mieć bardzo ograniczający wpływ na życie. Poznajmy charakterystykę i możliwe przyczyny tego nietypowego lęku.

Tajemnicza, inteligentna, czujna, zwinna i zawsze owiana aurą pomiędzy elegancją a zagadką – kotka. Koty bywały bohaterami legend, a także przerażających opowieści, takich jak klasyczna nowela Edgara Allana Poego Czarny kot.

Tak czy inaczej, strach przed kotami istnieje naprawdę i należy do bardzo ograniczającego rodzaju fobii w świecie, który generalnie uwielbia te stworzenia.

Mówienie o fobiach to wejście do świata, który jest jednocześnie zwyczajny, jak i osobliwy. Mamy do czynienia z jednym z najczęstszych zaburzeń psychiatrycznych. Niemal każdy – jedni bardziej, inni mniej – żywi jakiś irracjonalny strach, który może, ale nie musi utrudniać codziennego życia.

Jeśli jeden aspekt szczególnie definiuje ten stan, zwykle bardzo trudno określić jego źródło. W 1914 r. amerykański psycholog Granville Stanley Hall opublikował swoje słynne genetyczne badanie strachu w „American Journal of Psychology”. Zidentyfikował w nim 136 fobii. Ta lista dziś jest jednak znacznie obszerniejsza.

Natomiast punktem zwrotnym w badaniach nad ailurofobią – lękiem przed kotami był amerykański neurolog Silas Weir Mitchell, który w 1902 roku zaczął zbierać informacje pozwalające zrozumieć ten rodzaj fobii.

Jego badania podłożyły podwaliny pod to, co dziś wiemy o tego typu zaburzeniu. Przyjrzyjmy się temu bliżej.

Strach przed kotami, inaczej ailurofobia: co to jest? Jaka jest przyczyna?

W 1791 roku w małym miasteczku w Plymouth sąd uznał, że sprawcą śmierci dziecka był kot. Orzekano, że zwierzę „wchłonęło” oddech dziecka na rozkaz wiedźmy. Były to, jak dobrze przypuszczamy, czasy fanatyzmu, kiedy postacie kotów kojarzono ze złymi duchami.

Niektórzy wskazują, że irracjonalne lęki są często karmione przez lęki atawistyczne, które towarzyszyły człowiekowi od czasów pierwotnych. Być może ailurofobia, czyli lęk przed kotami, ma takie źródło, lecz nie jest to jasne. Jak wyjaśnił neurolog Silas Weir Mitchell, stan ten charakteryzuje kilka osobliwości.

Po pierwsze, opisywana fobia nie generuje lęku w stosunku do innych kotowatych. Oznacza to, że pacjent nie ma awersji do rysi, tygrysów, lwów itp… Cierpiący na strach przed kotami mogą chodzić do ogrodów zoologicznych, a nawet cieszyć się tymi wizytami. Nie mogą natomiast wejść do pomieszczenia, w którym przebywa kot.

Czasami atak paniki może pojawić się nawet, jeśli zwierzęcia tam nie ma lub zostało ukryte, aby nie wywoływało w dotkniętej fobią osobie strachu. Poznajmy więcej szczegółów.

Strach przed kotami: jak objawia się ten rodzaj fobii?

Fobie mogą objawiać się na wiele sposobów i z różną intensywnością. Oznacza to, że nie każdy, kto boi się kotów, pokaże to na ten sam sposób. Jednak ogólnie wymienić możemy następujące cechy:

Reakcje emocjonalne

• Niechęć i wstręt do kotów.
• Strach może sprawić, że unika się odwiedzania przyjaciół lub rodziny, jeśli w ich domu jest to zwierzę.
• Strach jest intensywny i często może blokować.
• Chorzy często też odczuwają złość, gdy zauważają, że inni nie rozumieją ich udręki.

Reakcje poznawcze (myśli)

• Niezdolność do myślenia o czymkolwiek innym, gdy mają przed sobą kota. Mogą skupić się tylko na zwierzęciu.
• Myśli mogą stać się paranoiczne – chory wyobraża sobie tysiące codziennych sytuacji, w których może pojawić się kot. Spacer ulicą lub wchodzenie do nowych domów wiąże się z ogromnym niepokojem.
• Czasami wystarczy miauczenie z ulicy, aby wywołać atak paniki.

Objawy fizjologiczne

• Tachykardia, zawroty głowy, pocenie się…
• Ból w klatce piersiowej, uczucie dławienia się.
• Ból brzucha.

Jakie są przyczyny?

Pochodzenie tej fobii może być niespecyficzne. Innymi słowy, nie zawsze łatwo jest zdefiniować, co je motywuje. Jednak ogólnie ailurofobii można przypisać następujące czynniki wyzwalające:

• Negatywne doświadczenia z kotami z przeszłości. Podrapanie lub ugryzienie przez to zwierzę w pewnym momencie dzieciństwa może wywołać traumatyczne wspomnienie.
• Czasami strach przed kotem może być przekazywany z rodzica na dziecko. Wystarczy, że jakiś rodzic okaże wstręt do kotów, który u dzieci skończy się fobią.
• W większości przypadków strach przed kotami może pojawić się bez konkretnego wyzwalacza.

Jak leczy się strach przed kotami?

Każda fobia, cokolwiek nie byłoby jej przedmiotem, ma swoje źródło w lęku. W tym stanie przenikają się irracjonalne lęki, zniekształcone myśli, niekontrolowane emocje i zachowania, które wymykają się spod kontroli.

Dlatego też jeśli osoba z ailurofobią widzi, że jej codzienne życie jest ograniczone przez tego rodzaju lęk, powinna poszukać specjalistycznej pomocy.

Terapia sobie zwykle rozpoczyna się od następujących technik:

• Terapia ekspozycyjna. Polega na zbliżeniu osoby do wywołujących niepokój bodźców (kotów), aby pośredniczyć w reakcjach poznawczych i emocjonalnych.
• Terapia poznawczo-behawioralna pomaga wykształcić właściwe zarządzanie fobiami. Dzięki niej można nauczyć się wykrywać nieadaptacyjne myśli, regulować emocje i wprowadzać bardziej dopasowane zachowania.
• Techniki relaksacyjne i oddechowe również mogą okazać się bardzo przydatne w takich sytuacjach.

Podsumowując, chociaż fobia ta nie jest tak powszechna jak strach przed psami, również może być bardzo wyczerpująca. W końcu koty to powszechni lokatorzy w wielu domach i na ulicach. Leczenie tego stanu psychicznego pozwoli jednak znacznie ograniczyć negatywne efekty strachu przed kotami.