Lęki atawistyczne: jakie to?

Lęki atawistyczne: jakie to?
Gema Sánchez Cuevas

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Gema Sánchez Cuevas.

Ostatnia aktualizacja: 04 stycznia, 2021

Lista lęków atawistycznych nie jest zbyt długa, ale lista ich pochodnych – owszem. Wiele naszych codziennych lęków pochodzi od tych pierwotnych, które odziedziczyliśmy i które pomagają nam chronić się przed poważnymi zagrożeniami. Zobacz, czym są lęki atawistyczne.

Lęki atawistyczne to lęki podzielane przez niemal wszystkich ludzi, które były także odczuwane przez naszych przodków. Wiedzieliśmy o nich prawie od naszego istnienia, bo są z nim ściśle związane.

W rzeczywistości utrzymywano i przekazywano je z pokolenia na pokolenie i niezależnie od tego, co robimy, bardzo prawdopodobne, że pozostaną z ludzkością jeszcze na bardzo długo.

Słowo „atawizm” odnosi się do przodków lub archaicznej przeszłości. Zatem gdy mówimy o lękach atawistycznych, mówimy o odczuciach sięgających bardzo odległej przeszłości. Nie trzeba dodawać, jak interesujące jest badanie tych pierwotnych lęków, jak na przykład opisanie środków, za pomocą których sobie z nimi radzimy.

Zasadniczo strach jest adaptacyjną reakcją na ryzyko lub niebezpieczeństwo. To wewnętrzny alert, który ostrzega nas i zachęca do przyjęcia ostrożnego stanowiska. Dlatego odgrywa bardzo ważną rolę w zachowaniu życia i spokoju. Lęki atawistyczne to zbiorowy zestaw reakcji na najpoważniejsze zagrożenia.

Najstarszym i najsilniejszym uczuciem znanym ludzkości jest strach, a najstarszym i najsilniejszym rodzajem strachu jest strach przed nieznanym.

H.P. Lovecraft

Strach udający lenistwo - dziewczyna w otoczeniu kul

Lęki atawistyczne: 5 największych z nich:

Istnieje kilka uniwersalnych lęków. Jednak pięć z nich z pewnością towarzyszyło ludzkości w różnych okresach i kulturach, nie zmieniały się w czasie ani przestrzeni. Oto pięć największych lęków atawistycznych.

Strach przed pogrzebaniem żywcem lub całkowitą utratą autonomii

To jeden z największych atawistycznych lęków, który w zasadzie określa się jako strach przed byciem pogrzebanym żywcem. Jednak w konsekwencji wiąże się on z jakąkolwiek formą uwięzienia, paraliżu lub ograniczenia, która uniemożliwia działanie, przy jednoczesnym zachowaniu świadomości.

Przerażające jest mieć świadomość radykalnej bezradności w obliczu groźby śmierci.

Strach przed atakiem, gdy jesteśmy sami

Bez względu na to, jak niezależni czy introwertyczni jesteśmy, w głębi duszy nosimy cząstkę, która jest czysto społeczna i która czuje się znacznie bardziej komfortowo, gdy wie, że inne podobne nam zwierzęta znajdują się blisko.

Człowiek jest słabym ssakiem, któremu w dużej mierze udało się przeżyć dzięki grupie. Otrzymał bardzo dużo od innych w przeszłości i także dziś buduje swoją rzeczywistość na grupach. Przebywając samotnie, na przykład w lesie, na pierwszy plan wysuwa się atawistyczny strach przed atakiem.

Strach przed brzydkimi zapachami

To jeden tych z atawistycznych lęków, który wyraża się przede wszystkim jako odrzucenie. Nieprzyjemny zapach w normalnych warunkach wywołuje odrazę, ponieważ odnosi się do tego, co się rozkłada, a zatem jest niebezpieczne dla zdrowia i życia.

W przypadku wyczucia nieznanego zapachu może pojawić się silne poczucie strachu, ponieważ wiąże się ono z ryzykiem i niebezpieczeństwem.

Strach przed okaleczeniem lub utratą funkcji ciała

Choć nieczęsto zdajemy sobie z tego sprawę, to jeden z najczęściej manifestujących się atawistycznych lęków. Okaleczenie wiąże się nie tylko z fizyczną utratą jakiejś części ciała, ale także z utratą jego funkcji. Dlatego też strach przed chorobą jest tak silny. To próba zachowania naszego ciała takim, jakie znamy i rozumiemy.

Strach przed napaścią na tle seksualnym

Występuje zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Kobiety boją się przemocy seksualnej, ponieważ wiedzą, że takie pragnienie może wystąpić u niektórych mężczyzn.

Ci ze swojej strony obawiają się, że kobiety, które kochają, zostaną napastowane seksualnie i, choć w mniejszym stopniu, oni również będą ofiarami takiego upokorzenia. Jest to jeden z najbardziej oczywistych atawistycznych lęków.

Lęki atawistyczne

Lęki atawistyczne: antidotum

W znacznej części układ budynków, miast oraz systemy społeczne i kulturowe zostały zaprojektowana tak, aby odeprzeć te atawistyczne lęki. Religia i nauka to także odpowiedzi na te powszechne obawy.

Innym sposobem uniknięcia tych lęków jest niemyślenie o nich, tworzenie sytuacji, które odciągają nas od nich lub rozpraszają nas do tego stopnia, że ​​te obawy nas nie dotykają. Dzisiejsze społeczeństwo stawia na tę ścieżkę. Dlatego właśnie świat rozrywki jest tak rozbudowany.

Jednak bez względu na to, na jak daleki plan odsuniemy je w swoim umyśle, te lęki są i będą. Przypominają nam, że jesteśmy ciekawskimi i zaradnymi ssakami, ale delikatnymi i śmiertelnymi. To jeden z największych paradoksów ludzkości.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Padilla, I. (2013). El legado de los monstruos. Tratado sobre el miedo y lo terrible. Taurus.


Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.