Stany lękowe to jedna z poważniejszych bolączek naszych czasów. Jest tak do tego stopnia, że istnieje wiele ich rodzajów, a naukowe klasyfikacje stają się coraz bardziej rozbudowane. Zaczynamy rozumieć, że stanowią one część naszej współczesnej rzeczywistości.
Nic w tym dziwnego, wziąwszy pod uwagę czasy, w jakich przyszło nam żyć. Codziennie zmagamy się z brakiem równowagi praktycznie we wszystkich dziedzinach życia, stawia się nam wygórowane wymagania, sami sobie też narzucamy zbyt duże tempo.
Wszystko jest nacechowane dynamiką i nieustannie się zmienia. Nie mamy poczucia bezpieczeństwa, stabilności czy wewnętrznego spokoju.
Stany lękowe to jedno z wielu oblicz strachu. W odróżnieniu jednak od niego, nie ma konkretnej przyczyny, która je wywołuje, wróg nie jest łatwy do zidentyfikowania. Strach stanowi naturalną reakcję na konkretne zagrożenie i pomaga nam uchronić się przed krzywdą.
Stany lękowe jednak to forma strachu, który nie został wywołany konkretną przyczyną. Dlatego też nie jest możliwe łatwo dotrzeć do źródeł, aby je usunąć, bądź zapobiec kolejnym atakom. Jest to temat, który stanowczo zasługuje na naszą uwagę i na bliższe przyjrzenie się.
“Strach wyostrza zmysły. Stan lękowy paraliżuje”
-Kurt Goldstein-
Zbliżający się stan lękowy można rozpoznać po tym, że zaczynasz czuć się niespokojnie, odczuwasz niepewność bądź martwisz się o “coś” niesprecyzowanego bądź coś konkretnego, do czego jednak nie wiesz, jak podejść. To tak jakby zbliżała się wielka fala sam nie wiesz do końca czego.
Albo jakbyś znajdował się w spadającym samolocie, choć w rzeczywistości jesteś w swoim pokoju i oglądasz telewizję. Odczuwasz coś jakby wewnętrzne ciarki, które nie dają Ci spokoju. Zaczynasz być pobudzony, rozdrażniony, poirytowany i nie jesteś w stanie zidentyfikować, dlaczego.
Przypomina to nieco walkę z niewidzialnym wrogiem. Nigdy nie wiesz, skąd nadejdzie kolejny cios i w jaki sposób możesz się na niego przygotować, żeby Cię nie powalił. Z czasem pojawia się strach przed samym strachem, a Ty stajesz się jakby sparaliżowany i zamknięty w ciasnej klatce własnego umysłu.
Istnieje wiele rodzajów stanów lękowych, które pojawiają się w naszym społeczeństwie coraz częściej. Niektóre osoby wolą nazywać je zwykłym stresem bądź zmartwieniami. Jeżeli jednak bliżej przyjrzeć się tym stanom, są to bardzo poważne stany lękowe.
Dobre wieści są takie, że stan ten można kontrolować. Możesz pokonać stany lękowe. Aby jednak to osiągnąć, trzeba się im najpierw nieco przyjrzeć.
Stany lękowe i ich oblicza: zaburzenia lękowe uogólnione oraz fobia społeczna
Zaburzenia lękowe uogólnione opisuje się jako stan ciągłego stresu i przejmowania się bez konkretnego powodu, który mógłby to wywołać. Aby zostały zidentyfikowane jako jednostka chorobowa, powinny trwać dłużej niż 6 miesięcy.
Objawami im towarzyszącymi często są zaburzenia snu, stan rozdrażnienia, problemy z koncentracją oraz ogólne zmęczenie i wyczerpanie zarówno fizyczne jak i emocjonalne.
Fobia społeczna z kolei to rodzaj zaburzenia, podczas którego osoba doświadcza strachu bądź nawet paniki we wszystkich sytuacjach, w których powinna wchodzić w interakcje społeczne z innymi.
Innymi słowy, chodzi o to, że dany człowiek boi się kontaktu z innymi osobami. W większości strach ten wyprzedza sytuację i jest odczuwany jeszcze przed znalezieniem się w sytuacji wymagającej kontaktu.
Oba te stany lękowe znacznie pogarszają jakość życia cierpiącej na nie osoby. Należy również pamiętać, że nie jest to stan, który przejdzie sam z siebie. Zwykle bowiem unikanie nieprzyjemnych dla osoby chorej sytuacji jeszcze powiększa odczuwany niepokój.
To nie jest tak, że ktoś ma po prostu gorszą chwilę. Mówimy tu o stanach, które wymagają konsultacji z lekarzem.
W większości przypadków skuteczna okazuje się krótka terapia pozwalająca na ponowne kontrolowanie emocji. Przy innych okazjach konieczna będzie dłuższa interwencja. Tak czy inaczej prawdopodobieństwo wyleczenia jest naprawdę wysokie.
Zaburzenia obsesyjne i zespół stresu pourazowego
Zaburzenia obsesyjne przyjmują naprawdę wiele form. Ich wspólnym mianownikiem jest jednak fakt, że istnieje natrętna, namolnie nawracająca myśl, która staje się dla danej osoby źródłem strachu lub cierpienia emocjonalnego.
Im bardziej dany człowiek usiłuje pozbyć się danej myśli, niejako wybijając ją sobie z głowy, nie jest w stanie i staje się to coraz trudniejsze. Ten rodzaj obsesji może na stałe zmienić osobowość człowieka i wprowadzić w życie pewien rodzaj paraliżu.
Zespół stresu pourazowego to z kolei stan emocjonalny, który zaczyna przytłaczać człowieka po tym, jak przeżył jakieś traumatyczne wydarzenie.
Do najczęstszych jego objawów należy niepokój, trudności z zasypianiem, a przede wszystkim nieodparte uczucie, że to, co się wydarzyło, stanie się ponownie. Sprawia to, że cierpiąca na opisane zaburzenie osoba jest w ciągłym “stanie czuwania”, czuje się niepewnie i izoluje się od reszty otoczenia.
W przypadku obydwu zaburzeń – w zależności od stopnia ich zaawansowania objawów – dostępne są rozmaite metody pokonania problemu. Aby kontrolować stany lękowe i ich nieprzyjemne objawy, niektórzy decydują się na ćwiczenie technik relaksacyjnych. Pomaga to również odzyskać nieco zdolność koncentracji.
Jeżeli jednak te techniki nie okażą się skuteczne, doskonałą alternatywą jest profesjonalna psychoterapia. Z pomocą wyspecjalizowanej osoby, jesteśmy w stanie pokonać stany lękowe.
Agorafobia i hipochondria
Agorafobia jest w ostatnich latach jednym z najczęściej występujących zaburzeń lękowych ostatnich lat. Jest to głęboki i wywołujący uczucie zagubienia strach przed sytuacjami, w jakich zdajemy się nie mieć drogi ucieczki oraz przed sytuacjami, w jakich – w razie ataku paniki – nie będziemy w stanie otrzymać pomocy.
Innymi słowy, osoba uważa, że będzie miała atak stanu lękowego, którego nie będzie w stanie uniknąć oraz nie będzie jak udzielić jej pomocy. To tak jakby żywić strach przed uczuciem strachu.
Każdego dnia rośnie liczba pacjentów z objawami agorafobii. Osoby na nią cierpiące doświadczają naprawdę trudnych do zniesienia objawów i znacznie obniża się jakość ich życia. Bywa, że uniemożliwia to prowadzenie przez te osoby tak zwanego normalnego życia.
Coś podobnego dzieje się w przypadku hipochondrii. Osoby cierpiące na te stany lękowe w katastroficzny sposób interpretują wszelkie niepokojące objawy, jakie pojawiają się w ich ciele.
Przypuszczają, że cierpią na ciężkie choroby i przeczuwają, że ich stan może się w każdej chwili gwałtownie pogorszyć, a oni są wobec tego całkowicie bezradni i nie mogą zrobić nic.
W przypadku obydwu tych zaburzeń zaleca się stosowanie technik relaksacyjnych. Przyczyniają się one do złagodzenia objawów niepokoju, przynosząc ulgę, gdy pojawiają się stany lękowe. Pomagają też odzyskać poczucie kontroli nad sytuacją, nad własnym umysłem oraz ciałem, co może znacznie pomóc.
Nie powinniśmy również zapominać o znaczeniu wykonywania regularnych ćwiczeń fizycznych. Mogą one bardzo pomóc w kontekście stanów lękowych. Jak jest to w przypadku innych schorzeń, jeżeli ćwiczenia nie pomogą, należy poszukać pomocy u specjalisty.
Obrazki dzięki uprzejmości Philipp’a Mackay’a.