Skutki uboczne leków przeciwdepresyjnych

W dzisiejszym świecie w wielu sytuacjach coraz częściej sięgamy po leki. W przypadku leków przeciwdepresyjnych, wraz ze wzrostem ich używania, nasze zdrowie psychiczne stało się bardziej kruche. Co więcej, stosowanie ich często generuje pewne efekty, które mogą pozostać niezauważone. Jakie są skutki uboczne leków przeciwdepresyjnych?

Nadciśnienie, suchość w ustach, ospałość lub epizody zaburzeń rytmu serca to tylko niektóre z konsekwencji, które mogą wystąpić w wyniku przyjmowania leków psychotropowych. Wpływają również na funkcje poznawcze (sposób, w jaki jednostka przetwarza i interpretuje informacje z otoczenia).

„Dobre samopoczucie psychiczne polega na posiadaniu strategii radzenia sobie z wyzwaniami i skutecznego radzenia sobie ze stresem”.

-Marsha Linehan-

Leki przeciwdepresyjne

Leki przeciwdepresyjne zawierają aktywne składniki, które modulują liczbę neuroprzekaźników uczestniczących w synapsie. Neuroprzekaźniki to cząsteczki, które przekazują informacje. Istnieją różne rodzaje leków przeciwdepresyjnych. Działają one na różne sposoby w zależności od neuroprzekaźników, na które oddziałują (Stahl, 2023). Oto kilka przykładów:

• Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny (SNRI). Działają wyłącznie na tę cząsteczkę neuroprzekaźnika. Jednym z przykładów jest reboksetyna.
• Inhibitory monoaminooksydazy. Są przepisywane w celu kontrolowania objawów depresyjnych i lękowych. Niektóre przykłady to fenelzyna, izokarboksazyd i selegilina.
• Podwójne leki przeciwdepresyjne. Działają selektywnie na dwie cząsteczki (noradrenalinę i serotoninę). W związku z tym dają efekty synergiczne. Przykładami są wenlafaksyna i duloksetyna.
• Inhibitory wychwytu zwrotnego dopaminy i noradrenaliny (NIRD). Jednym z przykładów tej grupy farmakologicznej jest bupropion. Chociaż ma działanie przeciwdepresyjne, jego głównym zastosowaniem jest rzucanie palenia.
• Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Blokując mechanizm wychwytu zwrotnego serotoniny, zwiększa się poziom neuroprzekaźnika w przestrzeni międzysynaptycznej. Ta grupa obejmuje escitalopram, paroksetynę i sertralinę.
• Heterocykliczne leki przeciwdepresyjne. Są to leki psychoaktywne znane jako leki przeciwdepresyjne pierwszej generacji. Mechanizm ich działania polega na hamowaniu wychwytu zwrotnego zarówno noradrenaliny, jak i serotoniny. Jednak mogą one również wywierać wpływ na inne substancje. Przykładami tej grupy są amitryptylina lub imipramina.

Skutki uboczne leków przeciwdepresyjnych

Efekt uboczny definiuje się jako „skutek leku lub innego rodzaju leczenia, który jest dodatkowy lub wykracza poza pożądany efekt”. Mogą się różnić w zależności od czasu spożycia, a także przepisanej dawki. Badanie opublikowane w Revista Médica Electrónica twierdzi, że 2,2 miliona osób rocznie zgłasza działania niepożądane, które można zakwalifikować jako poważne.

Istnieje wiele reakcji, które mogą pojawić się podczas przyjmowania leków przeciwdepresyjnych. Oto niektóre z nich (Sthal, 2023):

• Bezsenność.
• Zaparcia.
• Rozmazany obraz.
• Bóle głowy.
• Seksualna dysfunkcja.
• Suchość w ustach
• Senność i zmęczenie.
• Nadmierne pocenie.
• Problemy z pamięcią.
• Pobudzenie i drażliwość.
• Syndrom wycofania.
• Utrata masy ciała lub przyrost masy ciała.
• Problemy z koncentracją.
• Zwiększone ryzyko myśli samobójczych.

Lista jest długa. Należy jednak zauważyć, że pozytywne skutki interwencji lekami przeciwdepresyjnymi mogą przeważać nad negatywnymi. W razie jakichkolwiek wątpliwości psychiatra jest profesjonalistą, który najlepiej potrafi wyjaśnić każdy krok planu leczenia.

„Psycholodzy i psychiatrzy pełnią różne, ale równie ważne role w opiece nad zdrowiem psychicznym. Współpraca między nimi może zwiększyć prawdopodobieństwo sukcesu leczenia”.

-Norman Sartorius-

Lek przeciwdepresyjny escitalopram

Niedawne badanie opublikowane w Neuropsychopharmacology analizowało działanie escitalopramu. Ten lek przeciwdepresyjny jest inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny. Innymi słowy, promuje wzrost serotoniny w niektórych obszarach mózgu. Dzięki temu ma działanie przeciwdepresyjne i przeciwlękowe.

Jednak długotrwałe stosowanie escitalopramu prowadzi do zmian w naszych mechanizmach wzmacniania (Langley i in., 2023). To poprzez wzmocnienie uczymy się nowych zachowań lub je hamujemy. Dlatego stałe przyjmowanie escitalopramu może zwiększyć wrażliwość pacjenta na pozytywne wzmocnienie.

Ponadto, zgodnie z artykułem opublikowanym w The Journal of Neuroscience (Seymour et al., 2012), osoby chronicznie zażywające narkotyki psychoaktywne są bardziej wrażliwe na nagrody, a mniej na kary. Osoby te często zgłaszają również uczucie otępienia umysłowego (Marazziti i in., 2019).

Chociaż istnieje wiele różnych działań niepożądanych leków przeciwdepresyjnych, ich stosowanie może być nadal uzasadnione. Psychiatrzy to specjaliści, którzy mogą Ci podpowiedzieć w tej kwestii. Chociaż trudności z koncentracją, zaparcia i niewyraźne widzenie to tylko niektóre z negatywnych następstw, istnieją również pewne korzystne skutki uboczne, szczególnie w przypadku stosowania leków takich jak escitalopram.